واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: پيشبرد رشد اخلاقي در دانش آموزان
خود پنداره ديد كلي فرد درباره خودش است. اين تصور باتجربه شكل مي گيرد و سپس تجربه را شكل مي دهد. پرورش خودپنداره همراه با آگاهي از خود در حدود سن هشت ماهگي آغاز مي شود. «من» در خودپنداره فاعلي است كه فكر را انجام مي دهد در حالي كه «مرا» مفعولي است. چهار جنبه براي «مرا» وجود دارد كه در طول پرورش از نظر تأكيد تغيير مي كند. خودمادي، خودفعال، خوداجتماعي و خودرواني. در سالهاي نخست زندگي، درك كودك از خود در سيطره خودمادي است. در دوران مدرسه ابتدايي اين تأكيد به خودفعال منتقل مي شود. در دوران راهنمايي، خوداجتماعي در درك فرد از خودش نقش حياتي مي يابد در حالي كه بيشتر دانش آموزان دوران دبيرستان در درك از خويش بر خودرواني تأكيد دارند. معلمان مي توانند در جهت تسهيل رشد خودپنداره دانش آموزان نقش مهمي را ايفا كنند به ويژه از طريق انجام دادن تمرينهايي در كلاس كه امكان كسب موفقيت را براي دانش آموزان فراهم و در ايشان ديد مثبتي درباره خودشان پديد آورد. بخش مهمي از ديد ما درباره خودمان به ارزشهاي اخلاقي ما وابسته است. كولبرگ نظريه مهم رشداخلاقي را طراحي كرد. از ديد او رشد اخلاقي پنج مرحله دارد. اين مراحل به سن افراد وابسته نيست و همه افراد از كليه مراحل آن عبور نمي كنند. مرحله اول نظر كولبرگ اخلاق دگر پيروي است. در اين مرحله رفتار اخلاقي رفتاري است كه به تنبيه منجر نشود. در مرحله دوم رفتار اخلاقي فردگرايي و مبادله است. فرد كارهايي را انجام مي دهد كه علايق او را به پيش برد، در حالي كه به ديگران نيز اجازه مي دهد كه چنين هدفي را دنبال كنند. در مراحل سه و چهار «اخلاق قراردادي» حاكم است. افراد در مرحله سه خود را اخلاقي مي پندارند. زيرا خالصانه به ديگران اهميت مي دهند و مي خواهند ديگران آنها را آدمهاي خوبي بدانند. مرحله چهار، شامل درك مجرد از جامعه به طول كلي و تمسك به مقررات جامعه است. «اخلاق فراسوي قرارداد» در مرحله پنجم ظهور مي كند. افراد در مرحله پنجم قادرند جامعه را غيراخلاقي ببينند. ولي رفتار خود را براساس بيشترين نيكي براي بيشترين تعداد تنظيم كنند. براساس نظريه ساير نظريه پردازان ارزشهاي اخلاقي از طريق تقليد از پدر، مادر، همسالان و معلمان فراگرفته مي شود. بنابراين رشد اخلاقي بخشي اجتناب ناپذير از فرآيند آموزشگاهي است. وقتي معلمان درباره رشد اخلاقي بيشتر بدانند، توانايي بيشتري براي گرفتن تصميمات آموزشي خوب در زمينه مسائل اخلاقي خواهند داشت. دستورالعملهاي زير براساس مطالعات كولبرگ و وايز تهيه شده است.1- از مسائل اخلاقي پرهيز نكنيد.دانش آموزان را بايد تشويق كرد تا مسائل اخلاقي را كه در مدرسه و در جاي ديگر در زندگي ايشان رخ مي دهد به بحث بگذراند معلمان بايد در اين گونه بحثها با طرح سؤال به دانش آموزان كمك كنند تا تضادهاي اخلاقي موجود را كشف كنند.2-براستدلال اخلاقي تأكيد كنيد. وقتي از معضلات اخلاقي بحث مي شود ممكن است دانش آموزان محور بحث جلسه را به بحثهاي غيراخلاقي تغيير دهند وقتي آنها از مسير خارج مي شوند آنها را به سمت جنبه هاي اخلاقي مسئله راهنمايي كنيد هم چنين عقايد دانش آموزان را با طرح «سؤالات چرا» كه باعث فكر كردن ايشان درباره استدلالهاي خويش و توضيح آنها مي شود دنبال كنيد.3-برانتخاب ديدگاه اصرار ورزيد. دانش آموزان را تشويق كنيد كه مسائل را از ديدگاه افراد مختلف موجود نگاه كنند.4-كنش متقابل دانش آموز- دانش آموز را برانگيزيد. دانش آموزان را تشويق كنيد كه با يكديگر و نه با شما كنش متقابل داشته باشند.5-مرجع نباشيد. بعد از اينكه بحث را به راه انداختيد سعي كنيد خارج از بحث قراربگيريد و فقط تلاش كنيد كودكان را درباره موضوعهاي اخلاقي متمركز نگهداريد و ايشان را واداريد كه دلايل آراي خويش را عرضه كنند.6-سطح رشد اخلاقي دانش آموزان را درنظر بگيريد. معلمان با درك سطح استدلال اخلاقي دانش آموزان و طرح پرسش بهتر مي توانند آنان را به سمت سطوح پيچيده تر استدلال اخلاقي رهنمون شوند.7-فضاي حمايت كننده به وجود آوريد:هرگاه مسائل اخلاقي در يك گروه مورد بحث قرارمي گيرد اختلاف رخ مي دهد. دانش آموزان ممكن است درباره افكار قبلي خود شك كنند و ياحتي آنها را كنار بگذارند چنين جدال ذهني براي رشد اخلاقي مهم است ولي بايد در فضاي آكنده از همكاري و اعتماد پديد آيد. به دانش آموزان خود كمك كنيد تا دريابند كه برهم خوردن تعادل موجود به رشد بيشتر مي انجامد و اينكه شك كردن درباره استدلال فرد ديگر مساوي با شك كردن درباره ارزشهاي شخصي او نيست.اعظم ترابي- كارشناس علوم تربيتي
سه شنبه 7 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: کيهان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 351]