واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: Razak13th December 2008, 01:49 PMدستبافهاي سنتي 1- دستباف آنچه به وسيله دست يا به کمک وسايل ساده بافته مي شود، «دستبافت» ناميده مي شود. 2- انواع بافته هاي دستي دو گونه اند: 1. بافته هاي دستگاهي 2. بافته هاي داري 3- بافته هاي دستگاهي و بافته هاي داري بافته هاي دستگاهي محصولاتي است که با کمک دستگاههاي بافندگي دو وردي، چهار وردي، ژاکارد و نظير آنها توليد مي شود؛ مانند پارچه هاي ساده و نقش دار، زري. بافته هاي داري، دستبافهايي است که با کمک دارهاي افقي و عمودي بافته مي شود. اين محصولات، دو دسته اند: بافته اي داري پرز دار مانند قالي و بافته هاي داري بدون پرز مانند گليم. 4- انواع دستگاههاي بافندگي پارچه 1. دستگاههاي بافندگي ساده باف : که به آنها دستگاههاي «دورد دار» نيز مي گويند، براي بافت پارچه هايي با نقوش هندسي و راه راه به کار مي رود. 2. دستگاههاي بافندگي دستوري و ژاكارد : براي بافت انواع پارچه با نقوش غير هندسي استفاده مي شود؛ مانند دستگاههاي ترمه بافي، زري بافي و مخمل نقش برجسته. 5- قسمتهای مختلف دستگاه بافندگي و کار هر یک 1. وردها : کار طبقه بندي کردن تارها را بر عهده دارد که در نقش و طرح پارچه عامل مهمي هستند. 2. ميل ميلکها : ميله هاي باريکي هستند که در وسط آنها سوراخي براي عبور نخ تار وجود دارد. 3. ماکو : وسيله اي است که ماسوره نخ در داخل آن قرار مي گيرد و در عرض تارها، به صورت رفت و برگشت عبور مي کند و باعث کشيده شدن پود به داخل تارها مي شود. 4. ماسوره : قرقره اي کوچک است که نخ به دور آن پيچيده شده، درون ماکو قرار مي گيرد. 5. شانه : وسيله اي دندانه دار است که معمولاً از چوب يا فلز ساخته مي شود و طول آن اندکي بيش از عرض پارچه است. 6. پدال يا رکاب : تخته اي است که به وسيله زنجير يا نخ به وردها متصل شده، با فشار پاي بافنده وردها بالا يا پايين رفته و باعث مي شود دهانه يا دو دسته تار، باز شود و ماکو از آن عبور کند. 7. غلتک يا پارچه پيچ : وسيله اي استوانه اي شکل است که در قسمت زيرين دستگاه بافندگي قرار گرفته، پارچه بافته شده به دور آن پيچيده مي شود. 8. متيد : وسيله اي چوبي و گيره ماننده است که طول آن معادل عرض پارچه است و دو سر آن سوزنهايي تعبيه شده که به دو لبه پارچه فرو رفته و عرض آن را ثابت نگه مي دارد. 9. ساير ابزار و وسايل کمکي : بافندگان معمولاً از يک دستگاه ماسوره پيچي و يک دستگاه چله دواني و يک دفتين نيز استفاده مي کنند. 6- برخي از پارچه هاي سنتي ايران 1. شعر 2. کرباس 3. زري 4. ترمه 5. مخمل 6. جاجيم 7- بافته هاي داري 1. بافته هاي داري پرزدار مانند انواع قاليها و گبه؛ 2. بافته هاي داري بدون پرز مانند انواع گليم؛ 8- قالي قالي، بافته اي است از هزاران گره کوچک که به مدد سرپنجه هاي قالي بافان هنرمند بر خامه و نخ، زده مي شود تا محصولي ساخته و پرداخته شود که علاوه بر جنبه هاي مصرفي، هنر را در مقياس وسيع، مطرح و متجلي سازد. 9- مصالح و وسايل مورد نياز در قالي بافی مصالح : پنبه، پشم، ابريشم وسايل : دار قالي، قلاب، کاردک، سيخ پودکشي، دفه و دفتين، شانه، قيچي، نقشه قالي 10- انواع دار 1. دار افقي 2. دار عمودي دار افقي : دستگاهي است بسيار ساده که به موازات زمين، به فاصله 30 سانتي متري نصب مي شود و شامل دو قطعه چوب استوانه اي با طول 5/1 برابر عرض قالي مورد نظر است که در بالا و پايين قرار مي گيرد و سر اضافي آن به وسيله چهار عدد ميخ چوبي يا فولادي بزرگ که در زمين کوبيده شده، مهار مي گردد. دار عمودي : که شکل تکامل يافته دارهاي ابتدايي است، چارچوب مستطيل شکلي دارد که به طور عمودي بر سطح زمين مستقر مي شود. اين نوع دار از دو عدد چوب استوانه اي صاف و محکم که به طور موازي يکي در بالا و يکي در پايين قرار دارد و دو عدد چوب ديگر که حالت ستونهاي دستگاه را دارند (راست روها) تشکيل شده است. 11- گوه، چوب کوجي و چوب هاف گوه : قطعه چوب گونيا شکلي است که براي محکم کردن دو طرف زيردار، در شکاف پايين راست روها کوبيده مي شود. در موقع شل کردن چله ها و پايين کشي قالي کوهها را بيرون مي آورند. چوب کوجي : چوبي است استوانه اي شکل به اندازه عرض دار قالي که براي تنظيم و تفکيک نخهاي چله و جلوگيري از کجي قالي به کار مي برند. چوب هاف : باريک تر از چوب کوجي است، در بالاي آن قرار مي گيرد و در زمان پود دادن براي زير و رو کردن چله ها از آن استفاده مي شود. 12- سيخ پودکشي، دفه و دفتين و شانه سيخ پودکشي : تسمه فلزي نازک و باريکي است که سر آن حالت قلاب دارد و براي پودکشي در روش بافت ترکي از آن استفاده مي شود. دفه و دفتين : ابزارهايي هستند که براي کوبيدن پود و ريشه هاي بافته شده از آنها استفاده مي شود. در روش فارسي از نوع سنگين آن که پره هاي بيشتري دارد استفاده مي شود که به آن «دفتين» مي گويند. در روش ترکي نيز «دفه» به کار مي برند. شانه : وسيله اي است که براي کرک گيري و جلو کشي ريشه هاي زده شده در حين بافت به صورت شانه کردن به کار مي روند. 13- نقشه قالي طرحي است که به وسيله طراحان و نقشه پردازان روي کاغذ شطرنجي رسم مي شود. گاهي نيز از يک قالي بافته شده به عنوان نقشه استفاده مي شود. يکي از مهمترين عناصر هنري قالي ايران، طرحهاي آن است. تنوع و زيبايي اين طرحها شهرت جهاني دارد و حاکي از ذوق، سليقه فرهنگ و اعتقادات هنرمندان اين مرز و بوم است. 14- مراکز مهم توليد قالي در ايران 1. قالي با چله ابريشم : در شهرستانهاي اصفهان، قم، ساوه، مراغه، زنجان و بناب بافته مي شود. 2. قالي با چله نخي ظريف : در شهرستانهاي اصفهان، تبريز، نايين، کرمان، کاشان و بيجار توليد مي شود. 3. قالي با چله نخي نسبتاً ظريف : در اراک، چهار محال و بختياري، مشهد، سبزوار، سيستان و بلوچستان توليد مي شود. 4. قالب با چله نخي و پشمي : در ميان عشاير ايران، قشقايي ها، بختياري ها، ايل بوير احمد و ترکمن ها رواج دارد. 15- گبه و ويژگيهاي بافت گبه واژه گبه به معني «زمخت و درشت» نام مشهورترين فرش اصيل درشت بافت عشايري است. بافتن گبه با طرحهاي ذهني و ابتکار هندسي و نقشهاي حيوانات به ويژه شير، پلنگ، اسب، گوزن و انسان انجام مي شود پشم مصرفي در بافت گبه خودرنگ است و معمولاً از سه تا چهار رنگ تجاوز نمي کند. 16- گليم در ابتدا به جامه درشت پشمين، گليم مي گفتند ولي در حال حاضر، گليم، بافته اي است داري و بدون پرز که با نخ پشمي، پنبه اي يا کنفي، با درگيري تار و پود بافته مي شود. به اين ترتيب که از نخ پنبه اي به عنوان تار و از نخ پشمي رنگارنگ به عنوان پود استفاده مي شود. در گليم بافي، نقشه کاربرد چنداني ندارد. گليم هاي هر منطقه طرح و رنگ ويژه اي دارد که با توجه آن از بافته هاي مناطق ديگر مجزا مي شود. 17- شیوه ساخت گليم هاي ايراني 1. شيوه پودگذاري 2. شيوه پود پيچي 18- شيوه پودگذاري در اين شيوه، تنها از نخ تار و نخ پود براي بافت گليم استفاده مي کنند. پودهاي رنگارنگ را از زير و روي رشته هاي تار مي گذرانند. با تغيير رنگهاي پود است که نقشها پديدار مي شود و هر دو رويه گليم، صاف، هموار و همرنگ است. 19- شيوه پود پيچي در اين شيوه، علاوه بر نخ تار و نخ پود، از پود نازک نيز در بافت گليم استفاده مي شود و در واقع پود به حالت پيچش از ميان نخهاي تار عبور کرده، سپس با عبور پود نازک و کوبيدن آن با شانه، عمل درگيري نخهاي تار و پود قطعي مي شود. اين شيوه بافت که بسياري از صاحبنظران آن را حد واسطي ميان گليم بافي و قالي بافي و در واقع منزلگاه تکامل گليم بافي به قالي بافي دانسته اند. سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 463]