واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: P3G4H23rd October 2007, 04:01 PMکاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند ميدانيد اولين بار، نظريهای دربارهی تلسكوپ را چه كسي مطرح کرد؟ ممكن است بگوييد:«خوب معلوم است گاليله». اما اين طور نيست. طبق تاريخ علم غرب گاليله نخستين فردی بود كه يك تلسكوپ را طراحي كرد، ساخت و از آن براي رصد ستارگان استفاده كرد. در تاريخ علم افراد بسياري دربارهي نور صحبت كردهاند؛ مانند فيلسوفهای يونان كه دربارهی نور و ماهيت آن در كتابهاي خود نظريههای گوناگونی را آوردهاند. تا قرن هفتم ميلادي باور عمومی اين بود كه نور از چشم موجودات زنده ساطع ميشود و همين، دليل ديدن اشياء است. اما در قرن هفتم نخستين فردی كه در كلاسهاي درس خود اين عقيده را نفي كرد و نور را با مفهومی كه امروز آن را ميشناسيم تشريح كرد، امام جعفر صادق(ع) بود. ايشان در كلاسهاي خود بحثهاي بسياري را دربارهی نور مطرح ساختند كه از آن موارد، نظريهی ايشان دربارهی جمعآوري نور است. ايشان گفتهاند: « نور از طرف اشياء به سوي چشم ما ميآيد و از آن نور كه از طرف هر شيئي به سوي چشم ما ميآيد فقط قسمتي به چشم ما ميرسد. به همين جهت ما اشياء دور را به خوبي نميبينيم. اگر تمام نوري كه از يك شيء دور ميآيد به چشم ما برسد، ما شيء دور را نزديك خواهيم ديد. پس اگر بتوان وسيلهای ساخت كه تمام نور يك شيء دور را به چشم ما بتاباند، در صحرا شتري را كه در فاصلهی سه هزار ذرع ميچرد، در فاصلهی شصت ذرعي خواهيم ديد». (از كتاب مغز متفكر جهان شيعه، ترجمهی ذبيح الله منصوري) به اين ترتيب پيشتر از گاليله، نظريهای دربارهی تلسكوپ، يعني وسيلهاي براي جمع آوري نور طرح شده بود. (اگر علاقهمند هستيد ميتوانيد با مراجعه به كتاب « رسالت النور» جابر- از شاگردان امام - با ابعاد مختلف درسهاي ايشان دربارهی نور آشنا شويد.) تا نيمهی دوم قرن هفدهم ميلادي منجمها از « تلسكوپهاي شكستي» استفاده ميكردند كه البته خطاهايي داشت. اما دانشمندها دريافتند كه اگر در ساخت تلسكوپ از آينهی مقعر به جاي عدسي اصلي استفاده كنند، مشكل حل ميشود و ميتوانند تلسكوپهاي بزرگتري بسازند. آن ها متوجه شدند كه اگر شعاع انحناي آينه را زياد كنند، تا انحناي آينه (تقعر) بخشي از يك سهمي را خواهند داشت و ميتوانند بخش زيادي از كج نماييهاي نوري را كاهش دهند. «جيمز گريگوري» در سال 1663م. براي نخستين بار مجموعهای را بر همين پايه طراحي كرد اما نتوانست با آن رصدي انجام دهد، پنج سال بعد، « ايزاک آسيموف» اولين تلسكوپ انعكاسي را طراحي کرد. طرح تلسكوپ نيوتني با تلسكوپ گريگوري متفاوت و نسبتاً سادهتر بود. اين آغاز دوره جديدي در کشفهای فضايي بود هرچند، کمی بعد از نيوتن، طرحهايي با مزاياي بيشتر و توسط افرادي چون «كاسگرين» مطرح شد، اما سادگي طرح نيوتن، باعث ادامهی ساخت تلسكوپ نيوتني، مخصوصاً بين منجمان آماتور، شد. داستان تلسكوپ نيوتن از اين قرار بود: وي پس از طرح گريگوري با خودش فكر كرد كه ميتواند اين كار را با روش بهتري انجام دهد، پس تمام وسايل ضروري را تهيه کرد و مصمم شدا تلسكوپ خودش را بسازد. او به جاي آينه، از يك فلز صاف و صيقلي شده ( كه آلياژ مخصوصي از تركيب مس و قلع با كمي آرسنيك بود) استفاده كرد، زيرا در آن زمان هنوز روش ساختن آينهی مقعر با نقره اندود كردن يك طرف شيشه ابداع نشده بود. نيوتن ظرف مخصوصي تهيه کرد و فلزها را در آن ذوب كرد و چون گاز سمي توليد ميكرد تا آن جا كه ميتوانست آن را از محل كارش دور قرار داد. سپس فلز را در قالب ريخت. بعد آن را جلا و صيقل داد تا اين كه توانست يک آينهي بسيار خوب بسازد. آن را داخل لولهي پنج اينچي قرار داد و در كانون آينهی اصلي، آينهي تخت كوچكي قرار داد كه نور جمع شده از آينهي اصلي را به طرف سوراخي روي بدنهي لوله، منعكس ميكرد. در آن جا هم يك عدسي شيئي، تصوير را بزرگ ميكرد. پس از آزمايش اين تلسكوپ وی دريافت كه به موفقيت بزرگي رسيده است. براي همين نمونهی بزرگتري از آن را براي انجمن سلطنتي انگلستان ساخت. به همين دليل، طرح او در مدت كوتاهي فراگير شد. (برگرفته از «کتاب پيشگامان دانش اخترنشاني» اثر «سوليوان».) تلسکوپ هاي نيوتني به دليل ساختار سادهتري که نسبت به تلسکوپ هاي ديگر دارند بيشتر مورد توجه آماتورها هستند. اگر خودتان يک تلسكوپ نيوتني را با تلسکوپهاي ديگر مانند تلسکوپهای شکستی يا کاسگرين، مقايسه کنيد متوجه تفاوت در راحتي ساخت آن خواهيد شد. امّا غير از اين دو نوع تلسكوپ، گونهی ديگري از تلسكوپها را میشناسيم که به آنها تلسكوپهاي راديويي میگوييم. اساس كار اين تلسكوپها،جمعآوري امواج راديويي و تقويت آنهاست. اين تلسکوپها هم مانند تلسکوپهاي اپتيکي جديد و بزرگ امروزي که از نمونههاي اوليهی گاليله، نيوتن تکامل يافتهترند، نوع تکامل يافتهتر اولين تلسکوپ راديويي سادهاي هستند که در سال 1932م. توسط «کارل يانسکي» (50 – 1905 م.) طراحي شده بود. يانسکي، وقتی که در شرکت تلفن بل به عنوان مهندس کار میکرد به طور تصادفي امواج راديويي کيهاني را کشف کرد. کمپاني بل از او خواسته بود پارازيتهاي جوي عجيبي را که در ارتباطهای راديويي وارد ميشوند، شناسايي کند. يانسکي با سيم، ابزاري شبيه به چرخ و فلک ساخت و به کمک آن توانست جهت آمدن اين پارازيتهاي عجيب را کشف کند. او ميدانست که پارازيتهاي ناشي از رعد و برق و توفان هميشه به صورت « ترق و تروق» شنيده ميشوند، ولي علاوه بر آنها، پيوسته صداي ضعيفی مثل« خش خش» نيز به گوش ميرسيد. يانسكي با پيگيري منشأ اين صداها، امواج راديويي كيهاني را كشف كرد و اولين تلسكوپ راديويي را ساخت. تفاوت تلسکوپهاي نوري با راديويي: نور ستارهها را فقط هنگام شب ميتوان مطالعه کرد، ولي موج راديويي را میتوان در تمام بيست و چهار ساعت شبانه روز بررسي کرد. اين امواج، تقريباً بدون آنکه با مانعي روبهرو شوند، از خلال ابرهاي جو زمين و گاز و غبارهايي که ميان ستارهها هستند و نواحي وسيعي از کيهان را فرا گرفتهاند ميگذرند. محصول نهايي تلسکوپ نوري عکس يا رصد بصري است، اما اطلاعاتي که از تلسکوپ راديويي به دست ميآيد به صورت جريانهاي موج الکتريکي است که با دستگاه سنجش، خوانده ميشود. موج راديويي که از کاسهی سهميوار منعکس ميشود، به گيرندهاي که در کانون سهميوار قرار دارد، ميرسد. علامت دريافت شده پس از تقويت به دستگاه سنجش منتقل ميشود. رصدخانهی نوري را معمولاً در قلهی کوهها ميسازند تا در سطح بالاتری از جو باشد، اما محل استقرار رصدخانهی راديويي در فواصل بسيار دور از محلهايي است که دارای علايم راديويي، تلويزيونی و صداهای ناشی از احتراق در اتومبيلها و هواپيماهاست. به فعاليت مربوط به ساخت تلسكوپها مراجعه كنيد و تلسكوپ دلخواه خودتان را بسازيد.-سازمان فضایی ایران-بخش کودک و نوجوان سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 406]