واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: اين دردها، منشأ جسماني ندارند
عمومي- امروزه شاهد هستيم كه برخي از افراد از دردها و بيماريهايي رنج ميبرند كه معترف هستند نزد اين دكتر و آن دكتر رفتهاند ولي مشكل آنها رفع نشده است.
آمار دقيقي وجود ندارد ولي روزانه ممكن است شاهد شنيدن جملاتي از اين قبيل باشيم: «فلاني بدون داشتن نشانه بيماري قلبي، يكدفعه سكته كرد و مرد.» يا «شنيدي فلان مجري تلويزيون يكدفعه بدون دليل، كور شد.» و ....
در واقع مشكلات روانشناختي و جسماني برخاسته از عوامل تعامل كننده متعدد است.
وقتي روابط و رويدادهاي محيطي براي هر كس معني «انفرادي» خاصي دارند و هيجانات قوي را برميانگيزند، در آن صورت واكنشهاي بدني گوناگوني روي ميدهد. به عنوان مثال شنيدن خبر مرگ عزيزي يا بودن در جمع خانواده و يا ورشكستشدن، تغييرات بدني متفاوتي ايجاد ميكند.
پيوند بين عوامل روانشناختي و سلامت جسمي البته يك طرفه نيست هر حالت روانشناختي در مستعد ساختن فرد براي ابتلا به بيماري جسماني نقش دارد. اما بيمار شدن نيز به نوبه خود حالت ذهني فرد را تحت تاثير قرار ميدهد. افسردگي، اضطراب، خشم و احساس نااميدي و درماندگي مشخصه بيشتر كساني است كه مجبورند با بيماري و ناتواني جسماني زندگي كنند.
لازم نيست بيماري جسمي بدخيم باشد تا اثر روانشناختي داشته باشد. كسي كه سرماخوردگي و دردهايي از اين دست داشته باشد ميداند كه اين اختلالهاي نسبتا جزئي تا چه حد ميتوانند باعث آسيب روانشناختي شوند. البته اختلال جسمي سختتر مثل سرطان تاثير شديدي روي افكار و احساسات شخص خواهد گذاشت.
با اين مقدمه به سراغ دكتر «فريده صالحي» روانپزشك رفتيم. پرسش و پاسخ ما و او را دوباره نگرش افراد نسبت به بيماريهاي مختلف و تاثير آن بر سلامت روان، ميخوانيد.
* آيا فشارهاي روانشناختي دراز مدت ميتواند باعث ايجاد بيماريهاي جسمي شود؟
بله حتما. در آزمايشهايي كه محققان روي حيوانات انجام دادهاند دريافتهاند كه تهديدهاي بدني يا محيطي مخاطرهآميز، غدد درون ريز را به فعاليت در ميآورد. براي مثال غدد آدرنال حجيم شده و ذخيره استروئيدهاي خود را تخليه ميكنند.
اين امر رنگ آنها را از زرد به قهوهاي تغيير ميدهد و زماني كه حيوانات از فشار رواني خلاص ميشد غدد آدرنال به اندازه طبيعي خود بازميگشتند؛ اما اين فقط يك بهبود موقت بود. چند هفته پس از احيا فشار رواني غدد دوباره حجيم شده و ذخيره استروئيدهاي خود را از دست ميدهند.
بنابراين محققان دريافتند كه اگر فشارهاي رواني شديد و طولاني مدت باشد عاقبت حيوان از ناتواني زياد ميميرد. به خاطر چنين تغييراتي در كاركرد بدن فشارهاي روانشناختي دراز مدت (مثل استرس در شغل يا خانواده، مشكلات مالي و...) ميتوانند بيماريهاي جسمي مثل فشارخون، زخمهاي معده يا سردرد و... ايجاد كنند.
با اين توضيحات ميتوان نتيجه گرفت كه حالت ذهني شخص ميتواند بدنش را تحت تاثير قرار دهد. همانگونه كه نقائص بدني ممكن است باعث مشكلات روانشناختي شود.
مشكلات روانشناختي هم ممكن است باعث نقائص بدني شوند. وقتي عوامل روانشناختي در بيماري دخالت دارند نقش آنها معمولا غير مستقيم است. به عنوان مثال ويژگيهاي شخصيت به تنهايي ممكن نيست بيماري آسم ايجاد كند اما وقتي با ريههاي بسيار حساس و فشارهاي رواني موقعيتي خاص همراه شود ممكن است نقش مهمي در ايجاد آسم ايفا كنند.
* به نظر شما، اين نوع دردها كه به دردهاي روان تني معروفند چه علائمي دارند و چطور ميتوان آنها را مهار كرد؟
دردهاي روانتني معمولا اختيارشان در دست شخصي نيست و فرد نميداند چگونه اين درد شروع شده يا چه كاري انجام دهد تا درد او كاهش يابد اما كساني هم هستند كه همان درد را دارند كه منشا جسماني هم دارد و با رفتن پيش پزشك درد آنها رفع ميشود.
معمولا شروع اين گونه دردها از 40-35 سالگي به بعد است كه تا سالهاي سال ادامه دارد و موجب اختلال در كاركرد اجتماعي يا شغل فرد ميشود.
فردي كه دردهاي روان تني دارد معمولا چند درد را با هم دارد اين افراد اغلب همزمان در جستوجوي كمك گرفتن از چندين پزشك برميآيند كه ممكن است موجب پيچيده شدن وضع آنها شود. علائم اضطراب ما خلق افسرده، ناسازگاريهاي زناشويي، تهديدهاي خودكشي و … در اغلب اين افراد ديده ميشود.
* حال اگر فردي دچار اين بيماري شد، چه كار بايد بكند؟
ميبايست به جز عوامل جسماني نگاهي هم به عوامل روانشناختي نظير فشارهاي روحي كه به تازگي يا براي مدتي او را آزرده، داشته باشد. استرسها نقش موثري در به وجود آمدن دردهاي جسماني دارند.
همچنين بنا به ديدگاه بهداشت رواني جهت جلوگيري از اتفاقات جسماني ناخوشايند ميبايست خود را در مقابل فشارهاي روحي مجهز كرده و يا از آنها دوري كنيم.
تاريخ درج: 4 خرداد 1387 ساعت 12:16 تاريخ تاييد: 4 خرداد 1387 ساعت 15:06 تاريخ به روز رساني: 4 خرداد 1387 ساعت 15:00
شنبه 4 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 338]