تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1834852151
چين در پرتو اصلاحات
واضح آرشیو وب فارسی:آفتاب: چين در پرتو اصلاحات
اگر چه نظام كمونيستي 32 سال پس از روسيه در چين تحقق يافت اما حاكمان پرجمعيتترين كشور جهان بسيار زودتر از همسايه هم مسلك اما دشمنشان به ضرورت تغيير نگرش در ساز و كار اداره كشور پي بردند.
آفتاب: اگر چه نظام كمونيستي 32 سال پس از روسيه در چين تحقق يافت اما حاكمان پرجمعيتترين كشور جهان بسيار زودتر از همسايه هم مسلك اما دشمنشان به ضرورت تغيير نگرش در ساز و كار اداره كشور پي بردند.
اگر 7 دهه طول كشيد تا گورباچفي از نسل سوم انقلاب روسيه به صرافت پرسترويكا بيفتد، اما در چين كمتر از 30 سال شيائپنگي از نسل اول انقلاب خودآهنگ اصلاحات رانواخت منتهي پرسترويكاي چيني بدون گلاسنوست بود، چيزي كه در شوروي آمد تا چهره‌اي زيبا از غرب كمونيست ارائه كند اما خود بساط كمونيسم را در شوروي جمع كرد. برخلاف گورباچف، دنگ شيائوپنگ هيچ علاقه‌اي به حذف مشت آهنين حزب كمونيست نداشت او صرفا مي‌خواست اين مشت آهنين ديده نشود. اگر چه چين پيشرفت اصلاحات را تا حد بسياري مديون همين مشت آهنين و برنامه‌ريزي متمركز است اما مشت آهنيني كه قرار بود ديده نشود در ماجراي ميدان «تيان آن من» تمام قد خصلت نرمش ناپذيري نظام‌هاي توتاليتر را در معرض نمايش قرار داد.
هر چند دينگ شيائوپنگ در سالخوردگي منادي اصلاحات در چين شد اما زماني كه با انقلاب فرهنگي مائو مخالفت كرد جرقه تحول خواهي را از خود بروز داد و با توطئه چيني «جيانگ كويينگ» همسر مائو به تبعيد رفت و در طول شش سال تبعيد شرايط سخت و تحقيرآميزي را تحمل كرد و اگر «مائو نسه تونگ» مي‌دانست اين رفيق تبعيدي پس از مرگش بر سرير قدرت مي‌نشيند و نه تنها كيش شخصيت بلكه بر سياست‌هاي اقتصادي و فرهنگي‌اش نيز مهر ابطال مي‌زند هيچگاه او را نمي‌بخشيد و خود مجددا امكان حضور او را در قدرت مهيا نمي‌كرد.
باري مائونسته تونگ در سال 1976 مرد و هماي سعادت به دست مارشال "يي جيان يينگ" وزير جنگ و فرمانده قواي نظامي بر شانه دنگ شيائوپنگ نشست. مارشال يينگ كه از دوستان صميمي شيائوپنگ بود در زمان مرگ مائو قدرتمندترين شخصيت چين به شمار مي‌رفت و از قضا رابطه خوبي با "چياگ كويينگ" كه دشمن شيائوپنگ تلقي مي‌گرديد نداشت. بنابراين كمي پس از مرگ مائو وي با همكاري "وانگ دانگزينگ" رئيس دستگاه امنيتي كه پيشتر به عنوان زير دستش كار مي‌كرد طرح بازداشت جيانگ كوئينگ را مي‌ريزند. او از اين كار دو هدف در سرداشت، اول اينكه جلوي كودتاي كوئينگ و همدستانش را كه به گروه چهار نفره شهرت داشتند بگيرد و دوم اينكه نگذارد كوئينگ، شيائوپنگ را بكشد.
در روز 6 اكتبر 1976 كوئينگ، سه نفر از همدستانش بازداشت مي‌شوند و در روز بعد بيانيه‌اي پيرامون دفع خطر كودتا منتشر مي‌شود و دنگ شيائوپنگ با احترام فراوان به پكن باز مي‌گردد. شيائوپنگ كه به لطف دوستان قديمي و قدرتمندش به قدرت مي‌رسد با بازداشت جيانگ كويينگ و تمامي همكارانش سدي براي اصلاحات خود نمي‌بيند. بنابراين بدون كمترين مقاومت و مشكي آهنگ اصلاحات در چين نواخته مي‌شود.
سومين پلنوم از يازدهمين اجلاسيه كميته مركزي حزب كمونيست چين در دسامبر 1978 دنگ شيائوپنگ را عملا در جايگاه رهبري قرار داد و برتمامي برنامه اصلاحات بنيادين وي مهر تاييد زده و رسما وي شخصيت اول چين گرديد.
شيائوپنگ كه كاملا به لطمه‌هاي انقلاب فرهنگي سال‌هاي 1966 تا 1976 آگاه بود و خود نيز به نوعي يكي از قربانيان آن بود در نخستين گام از اصلاحات خود تعداد زيادي از دانشجويان چيني را جهت تحصيل روانه غرب به خصوص آمريكا كرد چرا كه كاملا واقف بود بدون تكنولوژي و دانش فني روز اصلاح امور كشور ره به جايي نمي‌برد.
از آنجا كه جمعيت زيادي از چين را كشاورزان روستايي تشكيل مي‌دادند و نيز از آنجا كه تامين مايحتاج غذايي مردم كشوري كه خود به تنهايي يك ششم جمعيت جهان را تشكيل مي‌دادند كار دشواري بود اصلاح امور كشاورزي در پروژه اصلاحي شيائوپنگ حائز اهميت بيشتري نسبت به گزينه‌هاي ديگر بود و در حقيقت موفق‌ترين قسمت اصلاحات او نيز همين اصلاحت اقتصادي در روستاها بود.
او در مدت پنج سال با برچيدن سيستم كمون‌هاي كشاورزي مائو و اعطاي آزادي نسبي به روستائيان در امر توليد و فروش محصولات خود در مقايسه با بيست و پنج سال قبل ميزان بازدهي نيروي كار كشاورزي را به چهار برابر و ميزان بازدهي زمين‌هاي كشاورزي را به بيشتر از دو برابر افزايش داد. در حالي كه بين سال‌هاي 1960 تا 1978 رشد متوسط چين در حدود پنجاه و سه درصد بود اين
” با اصلاحات در بخش كشاورزي حاصلخيزي زمين، ميانگين درآمد سرانه و سطح درآمد كشاورزان نيز بهبود مي‌يافت. ... “
رقم براي سال‌هاي 1979 تا 1999 به نود و هفت درصد افزايش يافت.
اگر چه در طول اين مدت بخش بزرگي از دهقانان كماكان در كمون‌ها زندگي و توليد مي‌كردند ولي دولت مركزي به مسئولين محلي اجازه داد تا به روستائياني كه بيشتر از سهميه توليد ميكنند، امكان بدهد كه محصولات اضافي را در بازار به سود خود به فروش برسانند. قيمت‌هاي تضميني دولت افزايش يافت و اقتصاد چين دو قيمتي شد. يعني سهميه به قيمتي به دولت فروخته مي‌شد تا اهداف برنامه به دست آيد و مازاد نيز با قيمتي كه در بازار وجود داشت به فروش مي‌رفت.
سرمايهگذاري در كشاورزي از سوي دولت افزايش يافت تا افزايش توليد امكان‌پذير شود. يكي از برنامه‌هايي كه از سوي مسئولان محلي به اجرا درآمد اين بود كه كمون‌هاي زمين هاي مازاد را به روستائيان اجازه به آنها اجازه دادند كه در اين زمين‌ها كشت كنند اگر چه همه اين مسايل با نظارت و هدايت دولت انجام مي‌شد ولي آزادي نسبي كشاورزان براي فروش قسمتي از محصولات خود و انگيزه پس انداز آشكارا دليل اصلي بهبود فوق‌العاده وضعيت كشاورزي چين تلقي مي‌گردد . در واقع نوسازي چين بر كشاورزي متكي بود. با اصلاحات در بخش كشاورزي حاصلخيزي زمين، ميانگين درآمد سرانه و سطح درآمد كشاورزان نيز بهبود مي‌يافت. با توجه به اينكه ميزان پيشرفت ملت‌ها در وهله اول مرتبط با نرخ حاصلخيزي زمين است لذا هدف بلندمدت اصلاحات كشاورزي در چين، بهبود زمين‌هايي بود كه محصول كم يا متوسط داشتند.
در دهه 1960 اقتصاد چين گرفتار چرخه فقر بود، يعني درآمد سرانه به علت بازدهي اندك نيروي كار پايين بود. دليل پايين بودن بازدهي كار هم كمي سرمايه بود كه به نوبه خود نتيجه نرخ پس‌انداز ناچيز بود، ناچيزي پس انداز نيز نتيجه گريز ناپذير پايين بودن درآمد سرانه بود. با توجه به اين وضعيت شيائوپنگ قسمت ديگر اصلاحات خود در زمينه بازرگاني و صنعت را به انجام رساند. هدف اصلي اصلاحات وي در اين بخش جذب سرمايه خارجي بود و اين امر مستلزم تغيير استراتژي اساسي چين در سياست خارجي خود بود. چين از يك طرف در يك موقعيت آماده باش جنگي با شوروي قرار داشت،
” شيائوپنگ با اعلام سياست درهاي باز و دست برداشتن از صدور انقلاب به نوعي هم به مخاصمه ديرينه با شوروي پايان داد هم راه را براي سرمايه‌هاي خارجي هموار كرد. ... “
به گونه‌اي كه همواره تعداد زيادي نيرو در مرزهايش مستقر بودند كه اين امر بار مالي زيادي بر آن تحميل مي‌كرد و از طرف ديگر سياست صدور انقلاب و حمايت از جريان‌هاي انقلابي ديگر كشورها مانع مهمي براي سرازير شدن سرمايه خارجي بود. در اين راستا شيائوپنگ با اعلام سياست درهاي باز و دست برداشتن اc صدور انقلاب به نوعي هم به مخاصمه ديرينه با شوروي پايان داد هم راه را براي سرمايه‌هاي خارجي هموار كرد.
اصلاحات در زمينه صنعت و بازرگاني مبتني بر سه اصل زير بود:
الف: ايجاد نيروي كار ماهر و مديريت براساس تخصص و نه عقيده‌هاي سياسي.
ب: باز كردن دروازه‌هاي چين براي ورود سرمايه‌ها، بازارها و عرضه كنندگان خارجي .
ج: تمركززدايي، تفويض اختيار به مديران و كارگران .
تا پيش از سال 1979 بازرگاني خارجي چين صرفا از طريق دوازده شركت دولتي انجام مي‌گرفت. با آغاز اصلاحات قرار شد حكومت هاي محلي به شركت‌ها جواز مشاركت در بازرگاني خارجي بدهند و تا 1988 شمار شركت‌هايي كه حق مشاركت در بازرگاني خارجي داشتند به 5075 افزايش يافت.
اما در مورد سرمايه گذاري مستقيم خارجي سياست‌ها با احتياط بيشتري به اجرا درآمد. در ابتدا قرار شد 4 شهر ساحلي به عنوان مناطق اقتصادي ويژه تعيين و در آنها به شركت‌هاي خارجي حق سرمايهگذاري داده شود. واحدهايي كه در اين منطقه اقتصادي ويژه عمل مي‌كردند از طرح دولت مركزي و قوانين مربوط به كار و ماليات معاف بودند. از 1979 كه اين طرح آغاز شد تا سال 1984 تعداد شهرهايي كه به عنوان مناطق ويژه تجاري فعاليت مي‌كردند به 14 عدد رسيدند. بايد به اين مساله توجه كرد كه اصلاحات در اين زمينه كاملا حساب شده انجام شد و چيني‌ها به هيچ عنوان كاملا تحت لواي پروژه جهاني شدن قرار نگرفتند به همين دليل تا حدودي از ورشكستگي اقتصادي كه ديگر كشورهاي جنوب شرقي آسيا در اوايل دهه 1990 به خاطر اين مساله دچار شدند در امان ماندند.
آنها در مسير ادغام استراتژيك گام برداشتند يعني اقتصاد خويش را تا آنجا به روي اقتصاد بين‌المللي باز كردند كه نتيجه‌اش حداكثر شدن رشد اقتصاد ملي باشد. اگر چه از 1978 در پي اصلاحات دنگ شيائوپنگ قرار شد چين در برابر دنياي بيرون سياست دروازه‌هاي باز داشته باشد ولي واقعيت اين است كه واردات به كشور كنترل مي‌شود و نقل و انتقال سرمايه نيز كاملا آزاد نيست و نيز هر چند ميزان سرمايهگذاري مستقيم خارجي در سال‌هاي اخير بسيار افزايش
” اگر چه چين به يك جهش اقتصادي رويايي دست يافت اما اين رشد به هيچ عنوان توزيع عادلانه ثروت را در پي نداشت و معضلات اجتماعي بسياري را براي چين در پي داشت. ... “
يافته است(3487 ميليون دلار در سال 1990 و 43751 ميليون دلار در سال 1998) ولي در سطوح مختلف بر اين گونه سرمايه‌گذاري‌ها اعمال كنترل مي‌شود.
هر چند نظام كمونيستي چين براي جلوگيري از ورشكستگي نياز مبرم به سرمايه‌هاي دنياي سرمايه‌داري داشت اما هيچگاه اجازه نداد دست‌هاي نامريي بازار ضربان اقتصادي كشورش را كنترل كند و برعكس اين شريان‌هاي هدايتي دولت بود كه اين سرمايه‌ها را سازماندهي مي‌كرد.
يكي از عواملي كه جلوي رشد اقتصادي در چين را مي‌گرفت و نياز مبرم به اصلاحات داشت بوروكراسي گسترده اداري بود. در اين راستا در دسامبر 1981 اصلاح دستگاه اداري دولت با سخنراني «زائو زيانگ» نخست وزير وقت چين شروع شد. او ضمن سخنراني‌اش از اسراف و ناكارآمدي دستگاه اداري عريض و طويل، كارمندان زياد و وزارتخانه‌هايي كه سرگرم چانه‌زدن‌هاي بي‌پايان بودند و از بار مسئوليت شانه خالي مي‌كردند، انتقاد كرد.
در سال 1982 و در پي انتقادات او تعداد معاونان نخست وزير از سيزده نفر به دو نفر و شماره وزيران و سازمان‌هاي زير نظر شوراي دولت از نود و هشت نفر به پنجاه و دو نفر كاهش يافت. از سوي ديگر بعضي از وزرايي كه شامل سن بازنشستگي اجباري شده بودند به علاوه برخي ديگر از آنان زودتر از زمان مقرر بازنشسته شدند.
در همان حال در رده‌هاي پايين تر دولت نيز تلاش‌هاي بسياري براي ريشه كردن كارمندان نالايق صورت گرفت. اين اصلاح دستگاه اداري دولت به بركناري تصفيه و بازآمدني يك ششم جمعيت بيست ميليوني كارمند چين منجر شد و سپس در سال 1983 در حزب كمونيست نيز تصفيه و خانه تكاني مشابهي صورت گرفت. طي يك دوره اعتبارنامه‌ها و سابقه‌هاي خدمت تمام چهل ميليون عضو حزب كمونيت بازبيني شده و به جاي آنان اعضاي جديد و جوان كه داراي تحصيلات عالي بودند وارد حزب شدند در پي همين اصلاحات طي يك سياست گريز از مركز مسئوليت‌هاي بيشتري به استان‌ها و بخش‌ها واگذار شد.
چين در لواي اصلاحات خود به پيشرفت رشد اقتصادي چشمگيري دست يافت به گونه‌اي كه كميسيون تدوين استراتژي امنيت ملي آمريكا تخمين زده است در صورتي كه چين تا سال 2025 به همين روند رو به رشد اقتصادي خود ادامه دهد مي‌تواند قدرتمندترين اقتصاد دنيا را در اختيار داشته باشد و به همراه توان نظامي خويش ابرقدرتي آمريكا را به چالش بكشد. در حال حاضر نيز كالاهاي چيني اقتصاد بسياري از كشورهاي جهان
” در اواسط دهه 80 و پس از يك دهه از اصلاحات اقتصادي طبقه متوسط چين علي‌الخصوص دانشجويان خواستار آزادي‌هاي سياسي و دموكراسي بودند. ... “
من جمله اروپا و آمريكا را دچار مشكلات جدي كرده است.
اگر چه چين به يك جهش اقتصادي رويايي دست يافت اما اين رشد به هيچ عنوان توزيع عادلانه ثروت را در پي نداشت و معضلات اجتماعي بسياري را براي چين در پي داشت. نخستين نكته، گسترش نابرابري منطقه‌اي در اقتصاد چين است، اگر چه مناطق ساحلي در شرق(مناطق ويژه تجاري) مي‌توانند شاهد حضور شركت فرامليتي باشند ولي كارگران و دهقانان در ايالت‌هاي غربي در وضع نامساعدي قرار دارند. بر پايه برآوردها نتيجه اين افزايش نابرابري آن بوده است كه 100 تا 120 ميليون نفر به صورت كارگران سيار دربيايند كه مرتب از شهري به شهر ديگر حركت كنند كه اكثر آنان نيز عمدتا شب‌ها را در خيابان‌ها به صبح مي‌رسانند.
در مناطق ويژه تجاري نيز اما وضع چندان به سامان نيست در كارخانه‌هايي كه در اين مناطق فعاليت ميكنند وضع كارگران چيزي شبيه به كارگران قرون 18 و 19 اروپا است. ساعات كاري طولاني (گاه 18 ساعت در روز) حقوق كم و شرايط سخت كاري (عدم وجود مرخصي با حقوق، عدم وجود بيمه‌هاي درماني و محيط كار و امكان غير بهداشتي) از مسايل گريبان گير كارگران اين منطقه است. هر چند مزد لازم براي تامين حداقل زندگي در چين دست كم 80 سنت درساعت است اما ميانگين حقوق پرداختي به كارگران در مناطق ويژه اقتصادي عمدتا 25 سنت است.
رشد سريع اقتصادي در جوامع منجر به پيدايش و گسترش طبقه متوسط شهري و روشنفكران و دانشجويان مي‌شود و وجود اين طبقه نيز افزايش مطالبات سياسي را به دنبال دارد. چين نيز از اين مساله مستثني نبود. در اواسط دهه 80 و پس از يك دهه از اصلاحات اقتصادي طبقه متوسط چين علي‌الخصوص دانشجويان خواستار آزادي‌هاي سياسي و دموكراسي بودند. اما دنگ شيائوپنگ اصلاحات را آورده بود تا پايه‌هاي قدرت حزب كمونيست را مستحكم كند نه اينكه منجر به نابودي آن شود. وي اشتباه همتاي خود در شوروي را مرتكب نشد و همچون ديگر نظام‌هاي توتاليتر تمام قد در مقابل خواسته‌هاي سياسي ايستاد و به همگان اعلام كرد اگر چه به نظام اقتصادي سرمايه‌داري تن داده است اما هيچگاه نظام سياسي آن (دموكراسي) را نمي‌پذيرد.
كشتار دانشجويان در ميدان "تيان آن من" يكي از تلخ‌ترين وقايعي است كه طبقه خواهان دموكراسي و آزادي سياسي به خود ديده است. دنگ شيائوپنگ در اين جريان نشان داد اگر چه خود زماني با انقلاب فرهنگي مائو مخالفت كرد و بدين خاطر نيز چند سالي تبعيد را از سر گذراند اما به وقت لازم هيچ ابايي از كشتار دانشجويان مخالفانش ندارد. واقعه تيان آن من نشان داد كه گاهي چرخ دنده‌هاي اصلاحات نيز مي‌تواند مانند بولدوزر انقلاب هر آنكس را كه سد راهش شود از ميان بردارد.
چهارشنبه 1 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: آفتاب]
[مشاهده در: www.aftabnews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 483]
-
گوناگون
پربازدیدترینها