واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: قانوني با اجراي سخت
جام جم آنلاين: اهداي جنين و رحم جايگزين، 2 راهكار درماني براي ناباروري محسوب ميشوند. هر كدام از اين روشها فرصتها و چالشهاي خاص خود را دارند. اهداي جنين، شكل نوين و موفقي از درمان ناباروري است كه براي گروهي از زوجها كه پيش از اين تصور ميشد هرگز نميتوانند صاحب فرزند شوند، اميد به ارمغان ميآورد.
اين روش معمولا هزينه و عوارض پزشكي كمتري در مقايسه با روشهاي لقاح آزمايشگاهي دارد و يكي از مهمترين دستاوردهاي قرن اخير محسوب ميشود. با وجود اين ، اين روش از جمله موارد چالش برانگيز اخلاقي و حقوقي است.
اهداي جنين، يعني واگذاري داوطلبانه و رايگان يك يا چند جنين حاصل از باروري آزمايشگاهي سلول جنسي نر و ماده يك زوج سالم به يك زوج نازا. قانون اهداي جنين در سال 82 به تصويب رسيده است. به موجب اين قانون، كليه مراكز تخصصي درمان نا باروري ذيصلاح مجاز خواهند بود با رعايت ضوابط شرعي و شرايط مندرج در اين قانون، به انتقال جنينهاي حاصل از تلقيح خارج از رحم زوجهاي قانوني و شرعي پس از موافقت كتبي زوجين صاحب جنين به رحم زناني كه پس از ازدواج و انجام اقدامات پزشكي، ناباروري آنها (هر يك به تنهايي يا هر دو) به اثبات رسيده اقدام نمايند.
معمولا افرادي كه براي اهداي جنين مراجعه ميكنند، افرادي هستند كه سابقه نازايي طولانيمدت دارند، مرد يا زن توانايي بارداري ندارند يا مشكلات جسمياي وجود دارد كه مانع بچهدار شدن زوج ميشود و اين افراد معمولا تمايل چنداني به فرزندخواندگي ندارند.
طبق قانون، تقاضاي دريافت جنين اهدايي بايد مشتركا از طرف زن و شوهر متقاضي فرزند، تنظيم و تسليم دادگاه شود. دادگاه در صورت احراز شرايط، مجوز دريافت جنين اهدايي را به اين زن و شوهر ميدهد تا صاحب فرزند شوند.
اما باوجود اظهارنظر علما و حقوقدانان هنوز در خصوص اين قانون ابهاماتي وجود دارد. هرچند مراجع استفتائاتي در اين زمينه داشتهاند و به لحاظ شرعي چارچوب مشخص شده است؛ اما به لحاظ حقوقي بايد برخي مباني تدوين شود؛ چرا كه اين امر داراي آثار حقوقي است اين كه مسائل مالكيتي، مذهبي و حقوقي آن پس از اهداء چه خواهد شد همچنين ارتباطات مادر و فرزند و پدر و فرزند مسائل حقوقي دقيقي دارد كه بايد به آن توجه شود.
اينكهشناسنامه اين كودكان به نام چه كسي بايد صادر شود و همچنين موضوع ارث اين كودكان با مشكل مواجه است و هنوز در اين زمينه قانون وارد جزييات نشده و موضوع را به صورت روشن و صريح تدوين نكرده است.
پرسش ديگر اين است كه سرنوشت آنها كه از طريق اهداي جنين به دنيا ميآيند، چيست؟ آيا آنها اين حق را دارند كه از هويت ژنتيكي واقعي خود اطلاع يابند يا اين كه موضوع بايد در محرمانگي كامل باقي بماند و اين افراد، هرگز به هويت خود پي نبرند؟ رويكردهاي متفاوتي درباره اين افراد وجود دارد برخي كشورها پي بردن به هويت واقعي افراد را از جمله حقوق اصلي آنها ميدانند و برخي هم عقيدهاي خلاف اين دارند.
در ايران بر اساس ديدگاه فقهي بر رعايت محرمانگي اهداي جنين تاكيد ميشود. در موضوع اهداي جنين از طريق رحم اجارهاي، علاوه بر تدوين قانون جامع و مانع و حل موضوع از نظر فقهي، آموزش دادن به زوجهايي كه به استفاده از اين شيوه براي بچهدار شدن تمايل دارند، اهميت بسيار زيادي دارد.
رحم جايگزين
گروهي از بانوان به صورت اوليه يا ثانويه رحم ندارند؛ مثلا برخي بانوان به صورت مادرزادي رحم ندارند و گروهي نيز به علت وجود تومورهاي مختلف از جمله فيبروم يا سرطان رحم خود را از دست دادهاند.
علاوه بر اين افراد، برخي بانوان با وجود داشتن قدرت باروري و داشتن تخمك، به علت بيماري جسماني شديد از قبيل بيماريهاي قلبي، ديابت يا ام اس از بارداري منع ميشوند. گروهي ديگر نيز وجود دارند كه دچار سقطهاي مكرر بودهاند يا به دنبال درمانهاي متعدد نازايي ديگر توانايي حمل جنين را ندارند. اين افراد ميتوانند از طريق رحم جايگزين صاحب فرزند شوند. در اين روش از خانم ديگري كه از سلامتي حمل جنين برخوردار است و موقعيت سيكل حاملگي در او با زوجهاي كه مشكل رحمي دارد هماهنگ است، براي حمل جنين و گذراندن دوران بارداري استفاده ميشود.
در اين روش، سلولهاي جنسي يعني تخمك از زوجه و اسپرم از همسر او گرفته ميشود و در آزمايشگاه جنينشناسي از تلقيح آنها جنيني به دست ميآيد، سپس جنين تهيه شده به رحم مادر جايگزين منتقل ميشود. به اين شرط كه وقتي مدت بارداري تمام شد، مادر جايگزين نوزاد را به صاحبان اصلي نطفه يعني به والدين كودك برگرداند.
نكتهاي كه در اين زمينه وجود دارد اين است كه چون ارتباط عاطفي بين مادر (اجاره دهنده رحم) و جنين به وجود ميآيد امكان دارد مشكلاتي را در آينده ايجاد كند و لذا ضروري است به افرادي كه تمايل به استفاده از اين روش دارند، آموزشهاي لازم و كافي داده شود تا از بروز مشكلات بعدي جلوگيري شود.
از جنبه پزشكي امكانات و شرايط لازم براي كاربرد روش رحم جايگزين در كشور وجود دارد نظر علماي ديني نيز در اين خصوص مثبت است اما در بعد حقوقي قضيه جاي تامل بيشتري است.
نامشخص بودن اموري همچون ارث، محرميت، حضانت، نسبت و نفقه در روش رحم جايگزين از مشكلات موجود در كاربرد اين روش است كه نياز به تصويب قوانين جديد دارد.طبيعي است نظام حقوقي كشور بايد نسبت به قانونمند و نظاممند شدن اين پديده اقدام نمايد تا در صورت بروز مشكلات احتمالي پاسخ صريح حقوقي وجود داشته باشد.
دلارام شجاعي باغيني
چهارشنبه 1 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 352]