محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831444708
مهمترین عمل بعد از واجب ترین واجبات چیست؟
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: مهمترین عمل بعد از واجب ترین واجبات چیست؟رسیدگى به خویشاوندان و همسایگان وظایف اخلاقى است كه در قرآن كریم به صورتهاى مختلف مورد تأكید واقع شده است. شیوه قرآن كریم در بیان احكام و دستورات این نیست كه واجبات را از مستحبات جدا كند.
معمولاً سفارشات قرآن كریم برای انجام اعمال نیك این‌گونه است كه عناوین كلى و ذومراتبى را بیان مىكند تا كسانی كه عذری دارند، كمترین مراتب آن را به جا آورند و افرادى كه فراغت بیشتر و همت عالی‌ترى دارند، به مراتب بالاتر آن بپردازند. مثلاً امر به « اقامه صلاة » در قرآن انحصار به نماز واجب ندارد؛ بلكه مطلق نماز مورد تأكید است .هم‌چنین آیه «وَ مِمّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ »1 فقط زكات واجب را نمىفرماید؛ بلكه اصل انفاق را مورد تأكید قرار مىدهد كه مرتبهای از آن واجب مؤكد است؛ مراتب دیگرى هم دارد كه هر كس به اندازه توان و همتش آنها را انجام مىدهد.این قبیل اوامر در مقام بیان واجبات نیست؛ بلكه برای ترغیب و تشویق به اصل انجام این اعمال با مراتب مختلف آنهاست. مؤکدترین سفارش خداوندمىدانید كه از جمله مؤكدترین سفارشات الهى به همه انبیا، اولیا و همه اقوام و ملل و صاحبان ادیان در درجه اول، نماز و در درجه دوم، زكات بوده است . حضرت عیسى _على نبینا و آله و علیه السلام_ هنگامی كه با اعجاز الهی در گهواره با مردم سخن گفت، خود را این‌گونه معرفى كرد: « قَالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ آتَانِیَ الْكِتَابَ... وَ أَوْصانِی بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ ما دُمْتُ حَیًّا 2؛ من بنده خدا هستم، خدا به من كتاب مرحمت فرموده و سفارشاتى به من كرده؛ اولین این سفارش‌ها نماز و دومین آنها زكات است. این دو عمل جدای از یك دیگر هم ذكر نشده است.» گویا این دو، مكمل یکدیگر و اجزاى یك مركبند. آیات دیگر هم كاملاً نشان مىدهد كه از نظر قرآن كریم بعد از نماز هیچ كاری مهم‌تر از اداى حقوق مالى نیست .كاربرد «زكات» در قرآن به معناى لغوی آن است: « الَّذِی یُؤتِی مالَهُ یَتَزَكّی »3 این آیه در مقام ستایش كسى است كه از اموال خودش بخشش مىكند و همه اموالى را كه در راه خدا و براى انجام وظیفه پرداخت شود، شامل می‌شود معنای زکات در قرآناصطلاح قرآنى «زكات» غیر از اصطلاح فقهى آن است كه امروزه در عرف شایع است .
منظور قرآن از «زكات» مطلق وظایف مالى است . اما فقها براى این‌كه هر یك از اعمال، اصطلاح خاصى داشته و بهتر قابل تفهیم و تعلیم باشد، عنوان «زكات» را به حقوق مالی كه طبق فتواى مشهور به نه چیز تعلق مىگیرد و مصرف آن بر ذریه پیغمبر اكرم(صلی الله علیه و آله) حرام است، اختصاص داد‌ه‌اند. كاربرد «زكات» در قرآن به معناى لغوی آن است: «الَّذِی یُؤتِی مالَهُ یَتَزَكّی»3 این آیه در مقام ستایش كسى است كه از اموال خودش بخشش مىكند و همه اموالى را كه در راه خدا و براى انجام وظیفه پرداخت شود، شامل می‌شود . همه این موارد در لغت «زكات» نامیده می‌شود و استعمالات قرآنى هم طبق معناى لغوى وارد شده است؛ اعم از این‌كه به عنوان زكات واجب باشد یا خمس.پیش از این گفته شد كه در قرآن كریم و هم‌چنین در كلمات معصومین(علیهم السلام) اطلاقاتى داریم كه امروزه مأنوس نیست و در اصطلاح رایج، مفهوم دیگری از آن برداشت می‌شود؛ مثلاً گاه مفهوم عامی بوده كه در عرف خاص یا در شرایط خاصى معنای جدیدی پیدا كرده و امروزه به عنوان یك اصطلاح جدید استفاده می‌شود. این تحولات در لغت زیاد پیدا مىشود و باید به این نكته توجه داشته باشیم . بر همین اساس «زكات» در عرف قرآنى به معنای لغوى‌اش به كار رفته؛ یعنی هر مالى كه انسان در راه خدا صرف كند، بنا بر این حتى بر صدقات مستحب هم «زكات» اطلاق مىشود. هم‌چنان كه در عرف قرآنی عنوان «صدقه» برای زكات واجب هم استعمال مىشود. مثل آیه‌ای كه در مقام تعیین مصارف زكات می فرماید: « إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساكِینِ...»4 مراتب تکالیف مالی در رسیدگی به افراددر میان تكالیف مالى آنچه مهم‌تر است رسیدگى به نزدیك‌ترین كسانی است كه با انسان رابطه خویشاوندى دارند؛ طبعاً در درجه اول پدر و مادر و بعد از آنها سایر خویشاوندان مثل خواهر و برادر، عمو، عمه، دایى، خاله و فرزندان آنها. هر چه نسبت خویشاوندی نزدیكتر باشد وجوب رسیدگی به آنها مؤكدتر و از اولویت بیشترى برخوردار است. این مطلب در این آیه از سوره نساء مورد تأكید واقع شده است: «وَ اعْبُدُوا اللّهَ وَ لا تُشْرِكُوا بِهِ شَیْئاً وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ بِذِی الْقُرْبی وَ الْیَتامی وَ الْمَساكِینِ وَ الْجارِ ذِی الْقُرْبی وَ الْجارِ الْجُنُبِ وَ الصّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَّبِیلِ وَ ما مَلَكَتْ أَیْمانُكُمْ إِنَّ اللّهَ لا یُحِبُّ مَنْ كانَ مُخْتالاً فَخُوراً»5.در این آیه ابتدا بر پرستش خدا كه واجب‌ترین واجبات است تأكید و از شرك نهى مىكند. آیا عبادت خداوند، منحصر به انجام واجبات است؟باید گفت که عبادت خدا منحصر به واجبات نیست؛ بلكه هر عمل عبادى پرستش خداست . متقابلاً نهى از شرك فقط بت پرستى را شامل نمىشود؛ بلكه هر نوع شركى مذموم است؛ حتى شركهاى خفى مثل ریا ، تامراتبی از شرك كه مخفی‌تر است مثل : اعتماد و امید بستن به غیر خدا كه منزه بودن آنها اختصاص به اولیای الهی دارد ، این آیه انسان را از آنها هم بر حذر می‌دارد . اسلام مىخواهد مؤمنین ، به خصوص شیعیان نسبت به یك‌دیگر این‌گونه مهربان باشند. نه این‌كه بین افراد جامعه رابطه گرگ و میش حاكم باشد و هر كسى به دنبال این باشد كه به صورت‌های مختلف رفیقش را فریب بدهدهر کس به اندازه توان خود کسب فیوضات می کند!اسلام هیچ گاه به حد خاصى از كمال دعوت نمىكند؛ بلكه معمولاً ارزشهایی كه اسلام مطرح مىكند ذومراتب است ، به‌گونه‌ای كه فاصله بین مرتبه نازل با مرتبه عالى و اعلا را خدا مىداند و فهمیدن این مراتب بسته به این است كه ما براى تسهیل در فهم و انتقال مطالب آنها را چگونه دستهبندى كنیم. مثلاً در بعضى روایات براى ایمان هفت بخش شمرده شده است: سَبْعَةِ أَسْهُم6. بعضى افراد یك سهم از ایمان دارند، بعضى دو سهم و بعضى بیشتر. در این روایت سفارش مىفرماید: كسانی كه سهم عالی‌تری از ایمان را دارند، نخواسته باشند مرتبه خود را به مرتبه پایینتر تحمیل كنند. چون هر كسى ظرفیت خاصى براى ایمان دارد. همه نمىتوانند ایمان سلمان و ابوذر را داشته باشند. ابتدا باید ظرفیت افراد سنجیده شود ، تا به اندازه ظرفیت هر كس در جهت بالا بردن ایمانش سعى شود، در غیر این صورت او نمىتواند تحمل كند.
هم‌چنان‌كه مىدانید در میان اصحاب پیغمبر (ص) نزدیك‌ترین افراد از نظر ایمان به یکدیگر سلمان و ابوذر بودند. در بعضی روایات ایمان به ده درجه تقسیم شده و در ادامه گفته‌اند: ابوذر در مرتبه نهم و سلمان در درجه دهم از ایمان قرار گرفته‌اند.به قدرى ایمان این دو به هم نزدیك بود كه: «لَقَدْ آخَى رَسُولُ اللَّهِ(ص) بَیْنَهُمَا7؛ پیغمبر اكرم(ص) بین سلمان و ابوذر عقد اخوت بستند.»؛ در عین حال در همین روایت و روایات متعدد دیگرى داریم كه: «لَوْ عَلِمَ أَبُوذَرٍّ مَا فِی قَلْبِ سَلْمَانَ لَقَتَلَهُ. گرچه این دو در ایمان فقط یك درجه با هم اختلاف داشتند، اما ظرفیت ابوذر به اندازهاى بود كه اگر معرفت سلمان به او عرضه مىشد، طاقت نمىآورد و از اسلام خارج می شد.» ظرفیتهاى افراد در فهم و معرفت و درك معارف بلند متفاوت است و اگر بیش از حد به آنها عرضه شود، ممكن است برای ایشان باعث فتنه شود.در تصدیق این مطلب خداوند نیز می فرماید: «لا یُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها» این است كه خداوند هیچ كس را جز به اندازه توانایىاش تكلیف نمىكند.آیه شریفه هم شامل احكام عملی می شود و هم شامل معنویات و مسائل روحی ، گرچه هر انسانی موظف است خود را به قرب الهی برساند : « ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاّ لِیَعْبُدُونِ» مقام عبودیت مقام قرب الهی است و هدف از خلقت از منظر قرآن نیز معرفی شده است ؛ اما ظرفیت و توانایی افراد به یك اندازه نیست ،هر فرد به قدر توانایی خود به قعر دریای معرفت الهی راه پیدا می كند ، به ما دستور داده اند تا می توانیم تلاش كنیم تا به اندازه توان خود به قعر دریا بار یابیم .اسلام هیچ گاه به حد خاصى از كمال دعوت نمىكند؛ بلكه معمولاً ارزشهایی كه اسلام مطرح مىكند ذومراتب است ، به‌گونه‌ای كه فاصله بین مرتبه نازل با مرتبه عالى و اعلا را خدا مىداند و فهمیدن این مراتب بسته به این است كه ما براى تسهیل در فهم و انتقال مطالب آنها را چگونه دستهبندى كنیممهمترین عمل بعد از واجب ترین واجباتخداوند بعد از امر به واجب‌ترین واجبات كه آفرینش انسان و جن براى آن بود: « ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاّ لِیَعْبُدُونِ»8،
مىفرماید: «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً »: بعد از عبادت خدا كاری واجبتر از احسان به والدین نیست. در مرتبه بعد هم نیكی به «ذِی الْقُرْبى وَ الْیَتامى وَ الْمَساكِینِ، وَ الْجارِ ذِی الْقُرْبى وَ الْجارِ الْجُنُبِ وَ الصّاحِبِ بِالْجَنْبِ » را بیان می کند .در این میان، قرآن حتی رفیق راه، هم‌نشین و هم‌سفر را هم از قلم نمىاندازد و نیكی به آنها را از جمله كارهایی بر می‌شمرد كه خدا دوست دارد.در بعضی از روایات از این كارها به عنوان حق واجب یاد شده است. البته منظور از واجب، واجب فقهى نیست؛ بلكه یعنى كاری كه مؤكداً خداوند انجام آن را از ما مىخواهد. نتیجه گیری:اگر ما اندكى از این تعالیم اهل بیت _ صلوات الله علیهم أجمعین _ را عمل كنیم، جامعه ما نمونه یك جامعه بهشتى مىشود؛ جامعه‌ای كه آن روابط صمیمانه و صفا و محبت آن‌چنان در آن حاكم است كه اگر كسی متوجه نیاز رفیقش شد، مال خودش را حتی به صورت ناشناس در اختیار او مىگذارد. اسلام مىخواهد مؤمنین ، به خصوص شیعیان نسبت به یك‌دیگر این‌گونه مهربان باشند ، نه این‌كه بین افراد جامعه رابطه گرگ و میش حاكم باشد و هر كسى به دنبال این باشد كه به صورت‌های مختلف رفیقش را فریب بدهد. پی نوشت ها :1. بقره / 3. 2. مریم / 31. 3. لیل / 18. 4. توبه / 60. 5. نساء / 36. 6. وسائلالشیعة، ج 16، ص 159، باب 14، «استحباب الرفق بالمومنین». 7. الكافی، ج 1، ص 401، باب «فیما جاء أن حدیثهم صعبٌ مستصعب.» 8. ذاریات / 56. فرآوری : زهرا اجلالبخش قرآن تبیانمنابع :سایت حوزهسایت آیت الله مصباح یزدیسایت اندیشه قلمسایت حجت الاسلام قرائتی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 408]
-
گوناگون
پربازدیدترینها