واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: قوی ترین پاک کننده اموال!قرآن كریم پس از رسیدگی به اقوام و خویشاوندان، به رعایت حال همسایگان سفارش فرموده: «وَ الْجارِ ذِی الْقُرْبی وَ الْجارِ الْجُنُبِ»1 هم همسایه نزدیك و هم همسایه دور، هم خویش و هم بیگانه، از كسانی هستند كه ما موظف هستیم به آنها رسیدگی كنیم.
رعایت حقوق همسایگان در قرآن و بیانات ائمه اطهار(علیه السلام) مورد سفارش است و از آزار و اذیت آنان نیز به شدت نهی شده است.رفتار دو همسایه با یکدیگر هم میتواند بسیار مفید و مؤثر باشد، و هم میتواند اسباب زحمت، نگرانی، دلخوری، آزردگی و حتی دشمنی را فراهم کند.امیرالمؤمنین(علیه السلام) از رسول اكرم(صلی الله علیه و آله) نقل میفرماید: «ما زالَ جَبْریِیلُ یُوصِینِی بِالْجَارِ حَتَّی ظَنَنْتُ أَنَّهُ سَیُوَرِّثُه ؛ آنقدر جبرئیل به رعایت حال همسایه سفارش میکرد كه من گمان كردم برای همسایه نیز سهمالارثی قائل خواهد شد.»2 حقوق واجب بر اموال قرآن در زمینه حقوق واجبی که بر اموال انسان ها قرار دارد، سکوت نکرده و می فرماید : «أَمَا تَسْمَعُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ فِی كِتَابِهِ: وَ الَّذِینَ فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ. لِلسّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ».3آیه قرآن تصریح میفرماید كه در اموال مؤمنین، حقی برای سائل و برای محروم است و باید مسلمان مقداری از مال را برای محرومین و برای كسانی كه در اثر نیاز چارهای جز اظهار حاجت ندارند، در نظر بگیرد : «فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ. لِلسّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ» بیان اوصافی اندر احوالات اهل عذاب!در قرآن یكی از اوصاف اهل عذاب و كسانی كه به نماز بیاعتنا هستند و زكات را پرداخت نمیكنند این است كه : «و یَمْنَعُونَ الْماعُونَ»4از دادن «ماعون»، خودداری میكنند. «ماعون» چیست؟ در روایات توضیح داده شده كه ماعون به این معناست كه اگر همسایه مهمان داشت و به وسیله ای احتیاج پیدا کرد ، و از همسایهاش درخواست کرد ، به او کمک کنند. امام سجاد (علیه السلام) در دعا میفرماید: «خدایا به ما توفیق بده اموالمان را از تبعات، پاك كنیم»پاک کننده ای قوی برای اموالمان!امام صادق (علیه السلام ) میفرماید: «لَكِنَّ اللَّهَ فَرَضَ فِی الْأَمْوَالِ ؛ »5 خداوند حقوقی را در اموالتان واجب كرده است كه باید بپردازید. از همین رو امام سجاد(علیه السلام) در دعا میفرماید: «خدایا به ما توفیق بده اموالمان را از تبعات، پاك كنیم.»6انسان ممكن است به واسطه حادثه یا سهلانگاری باعث وارد آمدن خسارت به اموال شخصی یا عمومی شود. هر كدام از این موارد تبعاتی را میآفریند كه بر ذمّه انسان خواهد بود. در اصطلاح رایج به این موارد مظالم میگویند.آنهایی كه مقید به پاك بودن اموال هستند در هر سال غیر از خمس و زكات، به عنوان ردّ مظالم، مقداری پول كنار گذاشته و به فقرا میدهند.
زكات مایهی پاکیزگی روحقرآن به پیغمبر اسلام (صلی الله علیه و آله) خطاب میفرماید : «خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّیهِمْ بِها»7 : كه از مردم صدقه و زكات را بگیر تا اینكه جان آنها پاك شود .در این آیه قرآن می فرماید: «تطهرهم» یعنی افراد را پاك میكند. وقتی حق واجبی به اموال انسان تعلق میگیرد، اموال او آلوده است و علاوه بر آن جان او نیز آلوده می شود ، چرا كه امساك كردن از انجام تكلیف واجب، گناه است و گناه، روح را آلوده میكند. دلبستگی به مال نوعی آلودگی است و راه پاک شدن از این آلودگی انفاق و بخشش است ؛«لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ»8 هرگز شما به نیكی نخواهید رسید مگر آنكه از اموالی كه آنرا دوست دارید در راه خدا بدهید : «حَتّی تُنْفِقُوا مِمّا تُحِبُّونَ» نتیجه گیری:وظایف مالی كه اسلام تعیین كرده، فقط برای این نیست كه امور جامعه سامان بگیرد و فقرا شورش نكنند. بلكه با انجام دادن این وظایف، انسان رشد نموده و تزكیه شده و روح، تكامل پیدا میكند اگرچه مشكلات اجتماعی نیز حل میشود و فقرا به حقوق خود میرسند، اما این در درجه دوم قرار دارد. چرا که اساس و روح اسلام، اهمیّت به زندگی اخروی است. پی نوشت ها :1. نساء / 36. 2. منلایحضرهالفقیه، ج 4، ص 13، باب «ذكر جمل من مناهیالنبى(ص)». 3. معارج / 24.4.ماعون / 7. 5.الكافی، ج 3، ص499.6.بحارالأنوار، ج 93، ص 10.7. توبه / 103. 8.آلعمران / 92.فرآوری: زهرا اجلالبخش قرآن تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 369]