واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: فضیلت و آثار دعا از دیدگاه قرآن
خداوند در آیاتی از قرآن کریم براى مخاطبَین در صورتی که دعایی را در محضر خداوند نداشته باشند ، هیچ جایگاه و مقامی، قرار نداده ؛ بنابراین ، فهمیده مى شود كه جایگاه و منزلت انسان در نزد خداوند - جلّ جلاله - به اندازه دعا و ارزش او به قدر اهتمام به مناجات و خواندن اوست .1- خداوند - جلّ جلاله - مى فرماید :«قُلْ ما یَعْبَؤُا بِكُمْ رَبّى ، لَوْلا دُعآؤُكُمْ. فَقَدْ كَذَّبْتُمْ، فَسَوْفَ یَكُونُ لِزاماً.» 1بگو: اگر خواندن و دعای شما نباشد پروردگار من به شما اعتنا و عنایتى نكند- شما را قدر و ارزشى ننهد-، [ولى كافران] شما [پیامبر و آیات خدا را] تكذیب كردید پس [كیفرتان] پیوسته و بر دوام خواهد بود. خداوند در این آیه شریفه براى مخاطبَین آن هیچ جایگاه و مقامى در صورتى كه دعا نداشته باشد، قرار نداده؛ بنابراین، از این كلام فهمیده مى شود كه جایگاه و منزلت انسان در نزد خداوند - جلّ جلاله - به اندازه دعا و ارزش او به قدر اهتمام به مناجات و عبادت اوست .شاید كسى اشكال كند بگوید : مراد از دعا در این آیه ، عبادت و پرستش خداوند است ؛ ولى این درست نیست ، بلكه حقّ همانى است كه راویان مورد اعتماد از امامان و سروران ما (علیهم السلام ) روایت كرده اند كه مقصود از دعا در این آیه ، بدون كم و كاست همان دعایى است كه در عرف شرع فهمیده مى شود.2 - خداوند - جلّ جلاله - مى فرماید: فَلَوْلا إِذْ جآءَهُمْ بَاءْسُنا، تَضَرَّعُوا، وَلكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ. 2- پس اى كاش هنگامى كه سختى و ناگواریى از سوى ما به آنان مى رسید، تضرّع و زارى مى نمودند، لیكن دل هایشان قساوت پیدا نموده و سنگدل گردیده بودند.خداوند - جلّ جلاله - در این آیه شریفه هشدار مى دهد كه اگر كافران تضرّع و زارى مى نمودند ، خداوند سختى و ناگوارى و خشم و عذاب و عقاب خویش را از آنان برمى داشت و ناراحتیهاى آنان را برطرف مى نمود.ملاحظه مى شود كه خداوند نفرمود :اى كاش وقتى سختى و ناگوارى از ناحیه ما به سوى آنان مى آمد ، نماز مى خواندند یا روزه مى گرفتند یا حجّ به جا مى آوردند یا قرآن قرائت مى نمودند و این خود به صراحت مطلب را براى اهل فهم از برجستگان روشن مى نماید.3- باز از جمله آیات ، وعده پاكیزه خداوند - جلّ جلاله - است به اینكه :دعا، كلید رسیدن به آمال و آرزوهاست. آنجا كه مى فرماید: وَ إِذا سَاءَلَكَ عِبادى عَنّى ، فَإِنّى قَریبٌ، اءُجیبُ دَعْوَةَ الدّاعِ إِذا دَعانِ. 3- و هرگاه كه بندگانم درباره من بپرسند ، بگو : كه من نزدیكم و دعاى هر دعا كننده را هنگامى كه مرا بخواند، اجابت مى كنم .خداوند - جلّ جلاله - مى فرماید: «قُلْ ما یَعْبَؤُا بِكُمْ رَبّى ، لَوْلا دُعآؤُكُمْ. فَقَدْ كَذَّبْتُمْ، فَسَوْفَ یَكُونُ لِزاماً.» بگو: اگر دعایتان نبود، پروردگارتان چه اعتنایى به شما داشت ، زیرا مسلّماً شما تكذیب نمودید، و لذا تكذیبتان همواره ملازم شما خواهد بود4 - و نیز در این باره است فرمایش دیگر خداوند - جلَّ جلاله - كه مى فرماید :اءُدْعُونى اءَسْتَجِبْ لَكُمْ، إِنَّ الَّذینَ یَسْتَكْبِرُوُنَ عَنْ عِبادَتى ، سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرینَ. 4
مرا بخوانید تا دعایتان را براى شما اجابت كنم ، براستى كسانى كه از پرستش و عبادت من گردنكشى مى كنند ، با حالت خوارى و ذلّت وارد جهنّم خواهند شد.خداوند - جلّ جلاله - با این آیه شریفه توجّه مى دهد كه ترك كردن دعا ، استكبار و گردنكشى از پرستش و عبادت او و نیز سبب داخل شدن در آتش جهنّم و عذاب خوار كننده آن است.از امام صادق (ع) روایت شده كه مراد از عبادتى كه انسان از آن گردنكشى مى نماید در این آیه ، همان دعا است و اینكه هركس با وجود این دستور آن را ترک كند ، از مستكبران و گردنكشان خواهد بود.5 - تنها بخشى از آیاتى كه ذكر شد، براى عارفان كفایت مى كند و اگر نبود در فضیلت دعا جز فرمایش خداوند - جلّ جلاله - به سرور پیامبران - صلوات اللّه علیه و آله - آنجا كه مى فرماید :واصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ بالْغَداوَةِ وَالْعَشِىِّ، یُریدُونَ وَجْهَهُ، وَلاتَعْدُ عَیْناكَ عنَْهُمْ. 5- و خویشتن را با كسانى كه صبح و شام پروردگارشان را مى خوانند ، در حالى كه تنها خشنودى او را اراده نموده اند، به صبر و شكیبایى وادار كن و مبادا چشمانت را از آنان بردارى.كفایت مى كرد و این امر بزرگى است ؛ زیرا این خطاب در مقام ستایش و مدح كسانى كه صبح و شام به درگاه پروردگار دعا مى كنند صادر شده و خداوند - جلّ جلاله - به خاطر دعاى آنان در صبح و شام به رسولش (ص) امر فرموده كه پیوسته ملازم آنان بوده و چشمان شریفش را از مصاحبت و همنشینى با ایشان برندارد.فراوری: محمدیبخش قرآن تبیان پی نوشت ها :1. سوره فرقان آیه 772. سوره انعام آیه 433. سوره بقره آیه 1864. سوره غافر آیه 605. سوره كهف آیه 28منبع : جوان امروز
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1261]