واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: سحر کلام(فن سخنوري 17)
اگر شما هم دقت کرده باشید، به خوبي متوجه شدهايد که سخن و کلام برخي افراد در عمق دل و جان نشسته و در ژرفاي روح آدمي رسوخ مي کند. بسياري از مردم اين نکته را ميدانند و در زندگي خود آن را تجربه کرده اند. گاهي اين سخن از يک سخنور زبده و ورزيده است و گاهي هم از يک انسان معمولي. اما اثر خودش را ميگذارد و گويي انسان را به شدت تحت تاثير قرار ميدهد. از آنجايي که مباحث ما پيوسته در صدد بيان سخنوري است و فعلا کاري با نفوذ کلام فردي نداريم، لذا مساله فوق را از ديد يک سخنران، مورد بررسي قرار ميدهيم. البته که واضح و روشن است که فن سخن وري يک امر اکتسابي است و کساني که علاقه و استعداد کافي در اين زمينه دارند، ميتوانند موفقيت لازم را کسب کنند. قدرت سخنگويى، در انسان، خصيصهاى است طبيعى و فيضى است تكوينى، كه آفريدگار جهان به وى اعطا فرموده است، و حيوانات از آن محروم و بىنصيباند، اما سخنورى فنى است اكتسابى و هنرى است آموختنى و افراد با استعداد و علاقهمند، كه مىخواهند در جامعه سخنور باشند، بايد از پس آن بروند، رموز و دقايق آن را بياموزند و آن قدر تمرين نمايند تا اين هنر ملكه نفسانى آنان گردد و بتوانند بدون تكلف، با شنوندگان سخن بگويند و منويات را به سهولت براى آنان بيان نمايند.سخنورى فنى است اكتسابى و هنرى است آموختنى و افراد با استعداد و علاقهمند، كه مىخواهند در جامعه سخنور باشند، بايد از پس آن بروند، رموز و دقايق آن را بياموزند و آن قدر تمرين نمايند تا اين هنر ملكه نفسانى آنان گردد و بتوانند بدون تكلف، با شنوندگان سخن بگويند و منويات را به سهولت براى آنان بيان نمايند.به شرحى كه توضيح داده شد، خالق عالم، به مشيت حكيمانه خود، وسايل و اسباب سخن گفتن را در ساختمان انسان آفريد و همه لوازم تكلم را با سرشتش آميخت. اين عطيه ارزشمند، به وسيله وراثت طبيعى، از نسلهاى گذشته به نسل امروز انتقال يافته و از نسل امروز نيز به نسلهاى بعد منتقل خواهد شد. از اين رو، تمام نوزادان بشر، در سراسر جهان، به استثناى افراد بسيار معدود، وقتى از مادر متولد مىشوند، واجد تمام اعضا و جوارح تكلماند و با گذشت مدتى كوتاه، خود به خود به زبان مىآيند، سخن گفتن را آغاز مىنمايند، و مقاصد درونى خويش را براى دگران شرح مىدهند. سه چيز است كه در نطق گويندگان نقش بسيار مهم و مؤثر دارد. اول - شخصيت ناطق و قدر و منزلتى است كه در افكار عمومى دارد. به هر نسبتى كه ناطق محبوبتر باشد و مقبوليتش در جامعه بيشتر به همان نسبت توجه مردم به سخنش زياد تر و اثر كلامش فزونتر خواهد بود. دوم - موضوعى است كه براى بحث در نظر گرفته شده، به شنوندگان اعلام گرديده، و ناطق مىخواهد پيرامون آن سخن بگويد. هر قدر آن موضوع، به اعتبار دينى، سياسى، اقتصادى، اجتماعى و امثال اينها، به نظر مردم مهم تر و بيشتر مورد نياز باشد، ميل آنان به استماع بيشتر خواهد بود. سوم - هنرمندى ناطق در كيفيت القاى كلام و چگونگى شكل دادن به سخن است. ناطقى كه در سخنورى قوى و نيرومند است، مىتواند مطلب مورد بحث را در كمال زيبايى ادا كند و حداكثر توجه مردم را به خويشتن معطوف دارد.هنر سخنورى، در اداى مطالب، اگر مهمتر از ماده سخن نباشد، از آن كمتر نيست.هنر سخنورى، در اداى مطالب، اگر مهمتر از ماده سخن نباشد، از آن كمتر نيست. چه بسا افرادى كه فاقد هنر سخنورى هستند، مطلب مهمى را طورى بيان مىكنند كه در شنوندگان اثر شايان توجهى نمىگذارد. حتى آن مطلب مهم را ناچيز و غير قابل اعتنا تلقى مىنمايند. بر عكس، چه بسا ناطقى هنرمند، مطلب غير مهمى را به گونهاى تصوير مىكند و طورى آن را لطايف هنرى مىآرايد كه شنوندگان مبهوت و مسحور مىشوند و تا اعماق جانشان نفوذ مىنمايد. [درباره اثر و نفوذ کلام به اين دو روايت دقت کنيد:]عن النبى صلى الله عليه و آله ان من الشعر حكمه و ان من البيان سحرا(23).رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) فرموده است: بعضى از اشعار حاوى معناى حكيمانه است، و بعضى از بيانات، آن قدر جذاب و مؤثر است، كه هم مانند سحر شنونده را مجذوب مىسازد. عن على (عليه السلام) رب كلام انفذ من سهام(24).على (عليه السلام) فرموده است: چه بسا كلامى كه تأثيرش در شنوندگان، از تيرهاى بران زيادتر است. منبع:1. تحف العقول، ص 55.2. غررالحكم، ص 416. سخن و سخنوري -تهيه: محمد حسين امين - گروه حوزه علميه تبيان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 334]