واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: چه ویژگیای باعث شده که مردم دنیا اینقدر در برابر ایران واکنش نشان دهند و بعد از آن تامل در برابر این سطح وسیع مخاطب است. دو میلیارد نفر آمار کمی نیست... سفارش میگیرم اما حرف خودم را میزنمدر میانه بهمن ماه مستندی درباره فرهنگ ایران از شبکه BBC پخش شد که دو میلیارد نفر بیننده داشت. از این تعداد، 88 درصد به این فیلم مستند رأی به رضایت دادند و به این ترتیب مستندی که مهرداد اسکویی و بهمن کیارستمی هر کدام دو قسمت از آن را ساخته اند، عنوان پر بینندهترین فیلم بی بی سی را به دست آورد. اما دو سئوال باقیست؛ چه ویژگی ای باعث شده که مردم دنیا اینقدر در برابر ایران واکنش نشان دهند و بعد از آن تامل در برابر این سطح وسیع مخاطب است. دو میلیارد نفر آمار کمی نیست. با مهرداد اسکویی سازنده دو قسمت از چهار قسمت مستند ایران درباره این دو سئوال صحبت کردیم و او با آرامش و شادمانی به آنها جواب داد. شما مستندی درباره ایران ساخته اید که از شبکه BBC پخش شد و در صدر جدول استقبال مخاطبان قرار گرفت. این مستند، مجموعه ای به نام Spaceofiran بود، که به زبان انگلیسی برای شبکه BBC ساخته شد. یعنی به سفارش آنها بود؟بله، به سفارش آنها بود. این مجموعه در چهار قسمت طرح ریزی شد که قسمت اول و چهارم اش را من کارگردانی کردم و قسمت دوم و سوم آن را بهمن کیارستمی. سه هفته پیش اولین قسمتاش که راجع به ایران بود، پخش شد و اعلام کردند با 88 درصد آرا، بهترین فیلم هفته شبکه BBC World news شد و نزدیک به دو میلیارد بیننده در سراسر جهان داشت. هر کدام از این قسمتها 4 بار برای نقاط مختلف جهان پخش در زمانهای مختلف پخش میشود و موضوع آن راجع به دیدنیهای ایران است؛ از فرهنگ و آداب تا موسیقی و غذاهای ایرانی و هر آن چه که بتواند هویت ایرانی را به جهان معرفی کند. فضاهای فرهنگی و دیدنی هر کدام از استانهای کشور از نکتههای قابل دیدن این مستند است. قسمت اول راجع به گیلان بود. قسمت دوم راجع به اصفهان، قسمت سوم آن مربوط به یزد و شیراز بود و قسمت چهارم که هفته آینده پخش میشود، راجع به جنوب ایران است. شهرهای هرمزگان و جزیرههای کیش و قشم. به نظر شما استقبال گسترده ای که مردم از این مستند داشتند، چه دلیلی داشت؟ ماهیت منطقهای ایران این علاقه را به وجود آورد یا ویژگیهای تصویری خاصی را مدنظر قرار دادید؟هنگام پخش این مستند ایمیلهای زیادی از سراسر دنیا برای من فرستاده شد. بعضی از این ایمیلها را خود شبکه در اختیار من گذاشت. برنامه ای دارند به نام The Best of BBC که رابطه بین مردم و برنامه سازهاست. من این ایمیلها را که میخواندم، مردم کشورهای مختلف دنیا نظردهی شان به این شکل بود که گفتند ما انتظار نداشتیم مستندی را از ایران ببینیم. برایشان عجیب بود که اینقدر ایران دیدنی است و مردماش اینقدر خونگرم هستند. میگفتند ما فکر میکردیم هم ایران، کویری است و اصلا ً فکر نمیکردند ایران حتی دریا داشته باشد. از مجری برنامه تعریف میکردند که چقدر خوب درباره تصاویر توضیح میدهد و بسیاری ابراز علاقه کرده بودند که توانسته اند اینقدر خوب با ایران ارتباط برقرار کنند. حتی خیلیها تصمیم گرفته بودند بعد از دیدن این قسمت به ایران بیایند و به عنوان توریست همه جای ایران را بگردند. جالب این بود که اکثر ایمیلها با این مفهوم به پایان میرسید که اکثر رسانههای دنیا ما را در مقابل شناخت ایران گول میزنند و همیشه یک بعد از ایران که وجه سیاسی اش است را نشانمان میدهند، در حالی که در ایران زندگی به شکل خیلی خوب و سرزندهای جریان دارد و مردمش همه جای دنیا زندگی میکنند. محیط زیست، فضاهای دیدنی و مکانهای باستانی آنها را شگفت زده کرده بود. این تعاریف و این تصویر ویژه که از ایران ارائه کردید، چطور با سیاستها و خط مشی سیاسی شبکه BBC همخوانی پیدا کرد؟ آنها موافق بودند که چنین تصویری از ایران پخش شود؟قبل از این که جواب سوال شما را بدهم، بگویم که این فیلم به سفارش شبکه BBC World بود و هیچ ربطی به BBC فارسی ندارد. اما درباره سیاستها، اصلا ً روند کلی کار این طور بود که آنها از من طرحی را راجع به ساخت مستند خواستند که من ارائه دادم و بعد از گذراندن مقدمات و تصویب در جلسه خبرنگاران خارجی، اجازه فیلمبرداری را دادند. این مجموعه خارج از روابط و سیاستهای شبکه BBC ساخته شد و نوع سفارش این مجموعه ربطی به خط مشی شبکه در قبال مسائل سیاسی نداشت. آنها فیلمیدرباره فرهنگ ایران میخواستند که بدون دخالت این سیاستها، ایران را معرفی کند. غذا، در فیلم نقش محری دارد و تأثیر پذیری محیطی راجع به هر اقلیم را با طبخ غذاهای آن منطقه معرفی کردیم. تیمیکه از شبکه آمده بودند ما را همراهی میکردند و حتی خود تهیه کنند فیلم هم اذعان داشت که از این روند متعجب شده اند. چون قرار نبود هیچ خط مشی سیاسی ای را دنبال کنیم. یعنی هر آنچه را که میخواستید، توانستید تصویر کنید یا این که مداخله ای هم وجود داشت؟من بر اساس همان طرحی که ارائه دادم، کار کردم و هیچ چیزی کم و زیاد نشد. مسائل سیاسی پیرامون ایران و روابط دیپلماسی ای که از زمان مطرح شدن مسأله هسته ای، ایران را در کانون توجه قرار داده بود، چه تأثیری در کنجکاوی مخاطب شما برای دیدن مستند گذاشته بود؟به هر حال ایران کنجکاوی برانگیز است. مخاطب این مستند نشسته با پیش فرضها و کنجکاویهایش برای دیدن این فیلم زمان گذاشته و هیچ ربطی به کیفیت بصری ندارد. حتی اعتقاد دارم این مستند هم مثل باقی آثار است. به هر حال اگر قرار بود که یک فیلمساز خارجی این کار ا بسازد با نگاه انتقادی و رویکرد سیاسی خودش این فیلم را میساخت و اگر این مستند توانسته با مخاطب خودش ارتباط برقرار کند، تنها دلیل اش عکسالعمل احساسی مخاطب با اثری است در مقابل باقی آثار خارجی بدون هیچ نگاه جانبدارانه، به فرهنگ و اقلیم ایران میپردازد. هنگام نوشتن طرح چقدر به خود مهرداد اسکویی و نگاه فیلمسازی اش توجه کردید؟ یا این که تغییری در این نگاه داشتید؟البته تفاوت زیادی با باقی آثاری که تا الأن ساخته ام، داشت. من در باقی آثارم یک شخصیت را خلق میکنم و تا آخر سعی میکنم تمرکزام به سمت او باشد ولی این فیلم برخلاف فیلمهای قبلیام است؛ مجری دارد. مجری راجع به فضاهای مختلف صحبت میکند و مردم را معرفی میکند. مثل باقی آثار مستندی که از BBC World پخش میشود. این مستند هم از آن شیوه تبعیت کرده بود. منظورم از طرح سوال قبلی این بود که چقدر با خودتان به عنوان نماینده ایران در معرفی کشورتان، دچار چالش شدید؟من خیلی دلم میخواست تمام زیباییهای ایران را نشان بدهم. از شالیزارهای زیبا تا مزارع گندم و خاویار و هر چیزی که نماد معرفی فرهنگ ایرانی است. در این فیلم از خوانندههای مختلف با سبکهای مختلف تصویرهایی را میبینیم. بازی یک تیم فوتبال محلی در گیلان را میبینیم و فقط قصدم این بود که زیباییهای ایران را با شیوه ساخت مقبول آنها پرداخت کنم. به نظر میرسد حضور شما یک شروع بود، برای حضور فیلمسازان و مستند سازان ما و ساخت آثار قابل قبولی برای تبلیغ ایران در رسانه معتبری همچون BBC. همچون تأثیر حضور یک رسانه معتبر در راستای معرفی یک اقلیم کمی آدم را به تأمل وا میدارد.بیشترین آماری که برای دیده شدن یک فیلم مستند از خودم داشتم، 80 میلیون نفر بود و واقعا ً برای خودم هم آمار 2 میلیارد نفر خیلی عجیب است و اصلا ً آن را تصور نمیکردم. این خیلی موضوع مهمیاست. شما فکر کنید مثلا ً اگر خود ایران صدها میلیون خرج میکرد و چنین مستندی میساخت، نمیتوانست اینقدر مخاطب را جمع کند. یعنی اگر من همین الأن بمیرم با یک افتخار و یک آرزوی دشت یافتنی از این دنیا رفته ام! خارج از بحث کیفیت، نفس این عمل و این واکنش جهانی خیلی مهم است و این نشان دهنده اهمیت نقش رسانه در دنیا است. حالا که بحث رسانه و اهمیت آن پیش آمد، اگر بخواهیم در مقام مقایسه بر بیاییم، شما که تجربه ای به این خوبی داشتید، رسانههای داخلی و ایرانی را در قیاس با شبکه BBC و نمونههای مشابه دارای چه ایرادهایی میدانید که ما نمیتوانیم این بهره برداری را از رسانههایمان داشته باشیم؟به نظر من ایران پتانسیلهای خیلی خوب و بالقوه ای دارد که میتواند به آن سطح از بهرهبرداری برسد. قدمت شبکه BBC البته خیلی در مهم بودن آن تأثیر دارد و این قدمت توانسته مردم را با خودش همراه کند. یعنی اگر طبق برنامه فلان روز و فلان ساعت قرار است برنامه ای پخش شود، این دنیا است که خودش را با آنها وفق میدهد تا چیزی را از دست ندهد. تفاوت بعدی واقعا ً در نوع ساخت برنامه است. برنامههای ساخته شده در BBC چه از لحاظ ریتم از منظر زیباییهای بصری بیشترین سعی را در جذب مخاطب دارد. مثلا ً آنها سعی میکنند نه تنها شما را به دیدن یک برنامه تفریحی تشویق کنند در پایان برنامه متوجه میشوید چقدر اطلاعات خوبی به شما ارائه میدهند. مثلا ً برای قسمت جنوب کشور که کار میکردم در آن زمان محدود و تعیین شده، من بیش از چند ده لوکیشن را تصویربرداری کردم و سعی کردم از آن ریتم معقول عقب نیفتد. البته زمانی هم که در اختیار داشتیم کم بود، ما در یک پروسه هفت هفته ای مجبور بودیم یک برنامه 50 دقیقه ای را در اختیارشان بگذاریم که واقعا ً تا حالا من این فشار کاری را تجربه نکرده بودم که اگر کمیتأمل کنیم میبینیم ته همه اینها یک جور حرفه ای گری وجود دارد. بعد از این همه آمارها و بعد از دیده شدن این مستند، احساستان چیست؟من هم متعجب ام و هم خوشحال از این که شما توجه نشان دادید. چون واقعا ً انتظارش را نداشتم. خیلی امیدوارم که باز هم از ایران سفارشهای این چنینی داشته باشم و در همین سطح متوقف نشویم و امیدوارم توانسته باشیم ایران را همان طور که هست به مردم دنیا نشان دهیم.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سیمرغ]
[مشاهده در: www.seemorgh.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 655]