محبوبترینها
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1803805102
گفتگو با پروفسور مبشر، استاد نجوم رصدي دانشگاه كاليفرنيا
واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: گفتگو با پروفسور مبشر، استاد نجوم رصدي دانشگاه كاليفرنيا
فضا- همشهري آنلاين:
پروفسور بهرام مبشر، استاد نجوم رصدي دانشگاه كاليفرنيا و نماينده اسبق سازمان فضايي اروپا در موسسه تلسكوپ فضايي هابل است.
سايت نجوم نيوز با پروفسور مبشر درباره نوع فعاليتهاي ايشان در پژوهشكده هاي برتر دنيا، وضعيت و آينده نجوم در ايران و آينده تلسكوپهاي فضايي گفتگو كرده است.
* شما در سابق نماينده سازمان فضايي اروپا در موسسه تلسكوپ فضايي ناسا بوديد و در حال حاضر استاد گروه نجوم رصدي دانشگاه كاليفرنيا هستيد، تمايز ميان اين دو حرفه خود را از لحاظ علمي و پژوهشي چگونه مي بينيد؟
كاري كه در سازمان تلسكوپ فضايي هابل بود، مقداري از كار، به اندازه 50 درصد وقت من، صرف كارهاي مربوط به تلسكوپ هابل مي شد، دستگاه‌هايي كه روي آن قرار دارند و مشاهداتي كه هابل انجام مي دهد و افرادي كه مي خواهند از هابل استفاده بكنند، آن ها را نصيحت كنيم كه چه كاري بايد انجام دهند و به طور كلي من و افرادي مثل من كه عضو هيئت علمي آنجا بوديم، نصف وقت خودمان را صرف اين مي كرديم كه تلسكوپ هابل در فضا بماند و كارهايي كه بايد بكنيم را انجام بدهد.
50 درصد ديگر وقتم صرف تحقيق مي شد و در اين رشته و رشته هاي مختلف و پروژه هاي مختلف كيهان شناسي، مشغول به تحقيق بودم و پروژه هاي زيادي را در آن موقع با همكاري دوستان شروع كرديم و بعضي را به انجام رسانديم و بعضي ها در حال حاضر ادامه دارد و بعضي از بزرگترين پروژه‌هاي علم مشاهداتي كيهانشناسي در آن زمان يعني در زماني كه من در موسسه تلسكوپ فضايي هابل بودم، شروع شد.
* پس در موسسه تلسكوپ فضايي هابل هم به نوعي كار دانشگاهي مي كرديد؟
كار دانشگاهي به صورت تحقيق؛ اگر منظورتان بخش تحقيق است، بله. ولي در وقتي كه به دانشگاه رفتم، يك علتي كه رفتم به خاطر اين بود كه مي خواستم يك مقداري تدريس بكنم و يك مقدار كمك بكنم به تربيت دانشجويان و يك مقداري از كارم الان تربيت دانشجويان است، دانشجوياني كه دوره دكتراي خودشان را مي گذرانند و دانشجوياني كه مي خواهند در اين رشته تحصيل و تحقيق كنند. يك مقدار ديگر وقتم را صرف تحقيق هاي شخصي مي كنم كه پروژه هايي كه در حال انجام است، من انجام مي دهم و همكاري هايي كه داشتم و مقدار ديگري از وقتم صرف تدريس به دانشجويان در دوره ليسانس و فوق ليسانس و دكتري مي شود.
* در صفحه شخصي شما در وبگاه دانشگاه كاليفرنيا، از علاقه شما به فعاليت هايي كه در زمينه اخترفيزيك بررسي كهكشان ها با در نظرگيري پارامترهاي ستاره اي بود مطلع شديم، در حال حاضر سمت و سوي تحقيقات شما در چه زمينه اي از اخترفيزيك است؟
الان كارهاي اصلي كه مي كنم، فرماسيون(تشكيل) كهكشانها و تحول تدريجي آنها است؛ اينكه اولين ستاره ها و كهكشانها چطور بودند و آيا قادر هستيم آنها را ببينيم يا نه؟ كهكشانهاي مختلف چطور نوع و حالتي را پيدا مي كنند كه الان دارند، ستاره ها چگونه داخل كهكشان فرم (شكل) پيدا مي كنند و انرژي تاريك و ماده تاريك است كه راجع به آن ها تحقيق مي كنم.
* با وجود اين، وقت تدريستان در دانشگاه كاليفرنيا مزاحم كار تحقيقاتي شما نمي شود؟
چرا مي شود ولي آن چيزي است كه شما بايد به جامعه برگردانيد، از طريق تدريس، شما يك ديني كه داريد را به جامعه برمي گردانيد و اين كاري هست كه انجام مي دهم و بعد ار آن خيلي وقتها است كه تحقيقتان پيشرفت نمي كند و به جايي نمي رسد، در آن حالت و در آن موقع شما تدريس را داريد كه انجام بدهيد و بدانيد كه داريد يك كار مفيد انجام مي دهيد.
* در سالهاي اخير تقريباً هر سال يك سفر به ايران داشتيد، وضعيت نجوم را در ايران و پيشرفت آن را در اين سال ها چگونه مي بينيد؟
وضعيت نجوم خيلي اميدواركننده است، به نظر من علاقه و پتانسيل در ايران خيلي زياد وجود دارد و دانشجوها استعداد زيادي دارند و پركار هستند. من در مورد آينده خيلي خوشبين هستم، مسئله اين است كه اينها بايد در راه درست هدايت بشوند و احتياج به يك هدايت كننده دارند، كه اينها بتوانند پروژه هايي كه خوب هستند و كارهايي را كه در سطح بين المللي قابل قبول هستند، انجام دهند.
مشكل بر سر استاد است. استاد در رشته كيهانشناسي مشاهداتي زياد نداريم در ايران، ولي آن هم در حال صحبت هستيم، به‌طوريكه بتوانيم به گونه اي اين دانشجويان را تربيت بكنيم تا آنها هم پس از چندين سال بتوانند خود، افرادي ديگر را تربيت بكنند و اين در ايران شروع بشود. نكته ديگري كه اميدوار كننده است، مسئله رصدخانه ملي است كه در حال انجام است و كارهاي خيلي زياد آن انجام شده است. اين مطلب وقتي كه شروع شود، يك هدفي مي دهد به خيلي از دانشجويان كه به دنبال اين رشته بروند.
* تلسكوپي كه براي رصدخانه ملي در نظر گرفته شده است از لحاظ قطر نسبت به تلسكوپ هاي روز جهان در رده پايينتري قرار خواهد گرفت، آيا تاثير وجود ابزاري با اين شرايط در ميان ابزارهاي حرفه اي براي پيشبرد و انجام فعاليت هاي تحقيقاتي دانشجويان رشته اخترفيزيك و كيهانشناسي، نگاهي خوشبينانه است يا واقعبينانه؟
با اين ابزار بالطبع اين قابل اجرا است و مي توانند مسايل و كارهاي علمي خودشان را پيش ببرند، درست است كه قطر آينه تلسكوپ رصدخانه ملي خيلي كمتر از تلسكوپهايي است كه در حال حاضر در دنيا وجود دارد و از طرف ديگر بعد از شش تا هفت سال آينده كه اين قابل بهره برداري مي شود، آن تلسكوپ ها هم به همين ميزان پيشرفت مي كنند، خيلي از اين كارها را انجام مي دهند و تلسكوپ هاي بزرگتر ساخته مي شود.
اما اين نبايد باعث شود تا ما راجع به اين مسئله فكر نكنيم، اين يك اثري روي علم نجوم در ايران مي گذارد كه واقعاً اثرش را بعد از چندين سال خواهيم ديد. به اين صورت كه اولاً پروژه هايي را مي شود تعريف كرد، مي شود ابزارهايي روي تلسكوپ گذاشت و طوري تلسكوپ را تنظيم كرد كه بتواند خيلي از مسايلي كه هنوز انجام نشده است را انجام بدهد، اين نكته اي است كه من جلسه داشتم با همكارانم در ايران و راجع به اين مطلب صحبت كرديم كه در چه موردي تلسكوپ بايد قوي شود و بتواند كارهايي را انجام بدهد كه تلسكوپهاي ديگر انجام ندادند. از اين گذشته از نظر فرهنگي يك جهشي براي ايران، براي جوانها و علاقه مندان به اين علم خواهد بود.
* آيا داده هاي رصدخانه ملي ايران پس از احداث، همچون داده هاي تلسكوپ هاي بزرگ و روز دنيا مثل كك، جميني و هابل در اينترنت براي استفاده همگان قرار مي گيرد؟
تقريباً تمام تلسكوپهايي كه وجود دارد، داده ها بعد از مدت حدوداً يك سال در خدمت عموم قرار مي گيرد، اين (رصدخانه ملي ايران) هم مستثني نيست و بستگي به پروژه هايي دارد كه روي تلسكوپ صورت مي گيرد و اين داده ها بايد يك مقدار روي آن كار شود تا قبل از اينكه در اختيار عموم قرار داده شود، مطمئن شد كه اين داده ها درست هستند و آنچه كه فكر مي كنيم هستند.
* ارتباط شما با دانشگاه هاي ايران براي گذاشتن رشته نجوم رصدي به چه صورت بوده است و با توجه به لغو رشته نجوم رصدي كه فقط چند سال دانشجو پذيرفت، آيا تا دو سال ديگر اين رشته را در ايران خواهيم داشت؟
من خوشبينم كه در طول يكي دو سال آينده اين رشته در ايران به طور جدي شروع و دنبال شود. ما در حال صحبت هستيم تا ببينيم چطور مي شود اين مسئله را انجام داد. چطور مي شود استادهايي گرفت كه تدريس بكنند و دانشجوياني گرفت كه اين كار را انجام بدهند و همچنين راه دانشجويان را باز بگذاريم، طوري كه بتوانند به خارج بيايند و چند ماه در خارج بمانند و كار (تحقيق) كنند، بدين ترتيب ما اميدواريم كه نسل اول اين فارغ التحصيلها در طول چند سال آينده بيرون خواهند آمد.
* در ايران دانشجوياني كه مي خواهند در رشته نجوم تحصيل كنند بايد ابتدا كارشناسي فيزيك را بخوانند و پس از آن در يكي از رشته هاي اخترفيزيك و يا كيهان شناسي ادامه تحصيل بدهند؛ آيا مسير تحصيل آكادميك نجوم در ايالات متحده و كشورهاي توسعه يافته با وضع موجود در ايران تفاوت دارد؟
بله، تقريباً به همين شكل است، بعضي از دانشگاهها هستند كه در دوره ابتدايي، در دوره ليسانس، واحدهاي نجوم دارند و اگر به آن دانشگاهها برويد نجوم را خيلي جدي مي توانيد دنبال كنيد و مدركي كه مي گيريد، مدرك نجوم و يا مدركي است كه مربوط به يكي از اين دوتا (فيزيك و نجوم) است، ولي در شرايط معمول شما دوره ليسانس را مي گذرانيد، حتماً نبايد فيزيك باشد و مي تواند فيزيك، رياضي يا مهندسي باشد، هركدام از اين رشته ها قابل قبول است و بعد از پايان آن به رشته نجوم مي رويد.
* پس نجوم در كشورهاي توسعه يافته رشته اي فرارشته اي است؟
در اكثر دانشگاهها اين طور است، اگر شما بخواهيد به طور جدي و حرفه اي ادامه بدهيد.
* برگرديم به دانشگاه كاليفرنيا، يك هفته كاري شما در دانشگاه كاليفرنيا به چه صورت مي گذرد؟
همانطور كه من عرض كردم، كارهايي كه من انجام مي دهم، يكي تحقيقات شخصي است، يكي تدريس است و يكي شركت در كميته هاي مختلف. تحقيق به روز هفته بستگي دارد، اگر شما تدريس داشته باشيد بالطبع قبل از آن بايد خودتان را آماده بكنيد براي تدريس و مطالبي كه مي خواهيد در كلاس ارائه بدهيد و بعد تحقيق است كه معمولاً وقتي كه تدريس انجام مي شود، شما مقداري وقت اضافه داريد كه آن را صرف تحقيقهاي خودتان مي كنيد و اين همراه با صحبت و مذاكره با همكارانتان در جاهاي مختلف دنيا است، كه اين كار را انجام بدهيد و تحقيق هم بعضي وقت ها بايد مشاهده بكنيد كه بايد به سفر برويد.
براي سفر مشاهداتي بيشتر به هاوايي مي رويم و آن داده ها را مي آوريد و آناليز مي كنيد و مقاله خودتان را راجع به آن مي نويسيد. قسمت سوم كارهاي من، شركت در كميته هاي مختلف است، كميته هاي مختلفي وجود دارند تا در مورد اينكه وقت تلسكوپ به چه شخصي داده شود و در رابطه با مسايل مختلف همچون پذيرش دانشجو و ليست دروسي كه بايد تدريس شود، صحبت مي شود و كميته هاي ملي هم هست كه درباره آينده اخترفيزيك و تمام اينها است كه شما گهگاه در آن شركت مي كنيد.
* مي توان گفت اين كميته ها به نوعي شوراي راهبردي و سياستگذاري است؟
بله
* فعاليت شما در كميته ها و شوراهاي راهبردي رصدخانه فقط مربوط به سياستگذاري‌هاي آتي براي رصدخانه هاي زميني است يا كه به سياستگذاري فعاليت تلسكوپهاي فضايي همچون جيمز وب و هابل هم مربوط مي شود و روي آنها تاثيرگذار است؟
بله، اينها مكمل هم هستند و نمي شود آنها را از هم جدا كرد، رصدهايي كه از روي زمين صورت مي گيرد يا از فضا صورت مي گيرد، اينها همه مكمل همديگر هستند. كميته هايي كه در مورد تلسكوپهايي كه روي زمين است، از كميته هاي تلسكوپهايي كه در فضا است جدا است، كه معمولاً قسمت فضايي توسط ناسا صورت مي گيرد و يا سازمان فضايي اروپا و يا از اين قبيل سازمان ها؛ تلسكوپهاي زميني سازمانهايي دارد كه اين كار در مورد برنامه ريزي درازمدت در مورد اين تلسكوپها صورت مي گيرد.
* شما نماينده سازمان فضايي اروپا در موسسه تلسكوپ فضايي هابل ناسا بوديد، آنطور كه در خبرها آمده بود تا اواخر تابستان سال 1387، تلسكوپ فضايي هابل به تجهيزات جديدي مجهز مي شود كه نسبت به 18 سال پيش خودش 90 برابر قويتر خواهد شد، اين پيشرفت هابل را چگونه مي بينيد؟
بله، كاملاً درست است. اگر اين سرويس كه برنامه آن است كه در ماه مرداد امسال، تابستان، با موفقيت صورت بگيرد، تلسكوپ هابل قويتر از هر موقع ديگر به كار خودش ادامه مي دهد، يعني 5 دستگاه خواهد داشت كه همه كار مي كنند و اين براي چندين سال مي تواند پروژه هاي مختلف و علوم مختلف را مورد بررسي قرار دهد و مشاهده كند. اگر اين سرويس، سفر شاتل به هابل و سرويسي كه انجام مي دهد، موفقيت آميز باشد، در آن صورت براي چندين سال، ما تا زماني كه جيمز وب به فضا پرتاب شود اين تلسكوپ را خواهيم داشت و قويتر از هميشه خواهد بود.
* جيمز وب تلسكوپ 6.5 متري فضايي خواهد بود كه با رصدهاي خودش به انسان فرصت ديدن اعماق كيهان را مي دهد، آيا فكر مي كنيد جيمز وب مي تواند به آن مرز تاريكي كيهان هم برسد يعني جايي كه بگوييم ديگر فراسوي آن به دنبال چيزي نمي گرديم؟
هدف همين است، اينطور كه جيمز وب طراحي شده، هدف اين است كه جيمز وب تا اعماق كيهان را ببيند و تا زمان بيگ بنگ ادامه پيدا بكند و اولين كهكشانها و ستاره ها را ببيند و به همين منظور در ناحيه مادون قرمز، اپتيمايز (بهينه) شده است كه بتواند تمام اين مسايل را مشخص بكند.
* پس از لحاظ رصدي در ناحيه مرئي اپتيمايز نيست؟
اپتيمايز نيست، ولي مي تواند مشاهده بكند و بيشتر قدرتش در قسمت مادون قرمز است، چرا كه اگر شما به كهكشانهاي بسيار دوردست نگاه كنيد، بايد در ناحيه مادون قرمز آن ها را رصد كرد.
* به خاطر انتقال به سرخ زياد (تغيير طول موج رصدي اجرام به موجهاي بلندتر همچون قرمز، وقتي كه اجرام سماوي در حال دور شدن از ما هستند) اجرام اعماق آسمان؟
بله، به خاطر انتقال به سرخ بالاي آنها.
* فكر مي كنيد چه زماني انسان مي تواند به آن مرز تاريكي برسد؟
ما با تصوير فراژرف هابل تا نزديكي آن شديم، تصوير فراژرف هابل خيلي ما را نزديك كرده است به آن و كانديداهايي پيدا كرديم كه ممكن است كانديداها براي اولين كهكشان ها باشند، ولي با جيمز وب مي توانيم بدون شك اين كار را بكنيم. طيف اجرام را مي توانيم دقيقاً اندازه بگيريم و مشخص كنيم كه در آن فاصله از ما هستند و در حقيقت آن دوره تاريك را در جهان ببينيم.
* از لحاظ عملياتي، هابل با تصاوير فراژرفي كه خواهد گرفت، نمي تواند پيش دستي كند به تلسكوپ فضايي جيمز وب و به آن مرز تاريكي برسد؟
نه، هابل خيلي به زحمت مي تواند تا آن حد دور را نگاه بكند و هابل يك تلسكوپ 2 متري است در صورتي كه جيمز وب 6.5 متر است و خيلي قوي تر از هابل است؛ مداري هم كه در آن قراردارد (جيمز وب) مدار لاگرانژين 2 (L2) است كه تقريباً 1.5 ميليون كيلومتر از زمين فاصله دارد و در آنجا حرارت زمين و مشكلاتي كه زمين دارد و مانع از مشاهدات دقيق مي شود، ديگر روي جيمز وب اثر نمي گذارد. بدين ترتيب حساسيت خيلي بيشتري دارد نسبت به هابل و دستگاه هايي كه دارد، همانطور كه عرض كردم، ناحيه مادون قرمز است، بدين ترتيب مي تواند تا لحظه بيگ بنگ، ابتداي جهان، نگاه كند.
* شما در رابطه با فعاليتهاي نجوم در ايران، گفتيد كه اميدواريد طرح رصدخانه ملي، باعث شود فعاليتهاي زيادي در زمينه نجوم حرفه اي در ايران راه بيافتد و در آينده هم رشته نجوم رصدي در ايران شكل بگيرد؛ مرحله پس از رسيدن به اين اهداف در سالهاي آتي را چه مي بينيد، مرحله پس از آن آيا ساخت رصدخانه هاي بزرگتر است يا ارسال تلسكوپي به فضا، يا فعاليت هايي از اين قبيل؟
فكر مي كنم الان اگر بخواهيم يك پله بالاتر از آن برويم، طريق منطقي اين است كه با كشورهاي ديگر صحبت بكنيم و پروژه هاي مشترك داشته باشيم و در مورد تلسكوپ مثلاً بر روي زمين تلسكوپ هاي بزرگ بسازيم كه بتوانيم اين كار را انجام بدهيم، يك كشور به تنهايي كار مشكلي است كه بتواند چنين كارهايي بكند و تلسكوپهاي 8 متري و 10 متري بسازد.
تاريخ درج: 25 ارديبهشت 1387 ساعت 11:04 تاريخ تاييد: 25 ارديبهشت 1387 ساعت 12:07 تاريخ به روز رساني: 25 ارديبهشت 1387 ساعت 11:58
چهارشنبه 25 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1715]
-
گوناگون
پربازدیدترینها