محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826258717
نگاهي به برنامه آموزش قرآن کريم در آموزش و پرورش ايران
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: نگاهي به برنامه آموزش قرآن کريم در آموزش و پرورش ايران
قرآن، پيام روشن الهي است که همه انسان ها را به راستي و رستگاري دعوت مي کند. از صدر اسلام تا کنون، آموزش اين پيام جاودانه الهي، از مهم ترين اهداف تعليم و تربيت در ميان مسلمانان بوده است. در کشور ما نيز، به اقتضاي جايگاه دين اسلام در فرهنگ مردم ايران و جايگاه ويژه قرآن در اعتقادات ديني، بايد آموزش قرآن مورد توجه همگان باشد تا شرايط مساعد براي تحقق اهداف اين آموزش فراهم آيد. از اين رو، درس قرآن در ميان درس هاي گوناگون دوره هاي تحصيلي، از اهميت ويژه اي برخوردار است. نگاهي اجمالي به دستاورد آموزش قرآن در کشور ما نشان مي دهد که اين دستاورد، نه با اهميت و جايگاه ويژه قرآن در اسلام تناسب دارد و نه با ميزان علاقه و اهميتي که تمام آحاد مردم براي قرآن کريم قايل هستند. از اين رو به دنبال توصيه ها و تأکيدات مکررمقام معظم رهبري در اعتلاي آموزش قرآن در آموزش و پرورش، از سال تحصيلي 77 – 76 تلاش هاي نسبتاً همه جانبه اي در فراهم آوردن زمينه هاي لازم براي اعتلا و تقويت آموزش قرآن آغاز شد. بديهي است اهداف آموزش قرآن اولين و مهم ترين امري بود که بايد مورد بازنگري و ملاحظه کارشناسانه قرار مي گرفت تا بر اساس آن ساير اجزا و ارکان يک برنامه آموزشي مانند: اصول حاکم برآموزش قرآن، سازماندهي منطقي محتوا، روش هاي مناسب آموزش، تربيت معلم و ارتقاي توانايي معلمان قرآن، نظام و شيوه هاي ارزش يابي، و ويژگي ها و توليد مواد آموزشي و کمک آموزشي، تعيين و تدوين شود. از مجموعه اين امور در ادبيات برنامه ريزي درسي، به راهنماي برنامه درسي تعبير مي شود که متأسفانه درس قرآن تا پيش از چند سال اخير، فاقد راهنماي برنامه درسي مصوب يا حتي مدوني بوده است. ارائه و بررسي راهنماي برنامه درسي قرآن، مقام و مجال ديگري مي طلبد که اميد است، در آينده به شيوه اي مناسب به آن پرداخته شود تا فرصت نقد و بررسي آن براي همه دست اندر کاران و علاقه مندان به آموزش قرآن در سراسر کشور فراهم آيد. در اين مقاله، سعي بر آن است تا با بيان نکات مهم برنامه جديد آموزش قرآن، کليات اين برنامه معرفي شود تا زمينه مناسبي براي طرح مباحث آينده فراهم شود. مهم ترين رويکرد برنامه جديد آموزش قرآن که اهداف و سايربخش هاي اين آموزش را تحت تاثير خود قرار مي دهد، جامعيت آموزش قرآن است ؛ يعني آموزش قرآن بايد به نحوي باشد که از يک سو همه حيطه هاي يادگيري را شامل شود و به ويژه بر حيطه ي عاطفي که متکفل ايجاد و تقويت انس و علاقه دانش آموزان به قرآن و يا دگيري آن است، تاکيد ورزد؛ و از سوي ديگر تمامي موضوعات ضروري آموزش قرآن مانند روخواني، روان خواني، صحت قرائت، توانايي درک معناي عبارات و آيات ساده قرآن، آشنايي با معارف انسان سازآن و تدبر در آيات الهي را در حد امکان شامل شود .با توجه به اين رويکرد، سه هدف اصلي آموزش قرآن در سه دوره تحصيلي، علاوه بر تقويت انس و علاقه به قرآن کريم و يادگيري آن، عبارت است از توانايي قرائت قرآن در دوره ابتدايي، درک معناي عبارات و آيات ساده در دوره راهنمايي و تدبر در آيات قرآن کريم و آشنايي با شرح و توضيح آن ها در دوره متوسطه. شايان ذکر است که با توجه به جامعيت اهداف آموزش قرآن، در هر يک از سه دوره تحصيلي متناسب با شرايط ذهني و روحي دانش آموزان، ساير اهداف نيز مورد توجه قرار مي گيرد. اينک به اختصار، برخي توضيحات درباره برنامه جديد آموزش قرآن در هر يک از دوره هاي تحصيلي و برخي از اهم اقدامات انجام شده به منظور تحقق اين برنامه، تقديم خوانندگان محترم مي شود. دوره ابتدايي هدف هاي کلي آموزش قرآن دردوره ابتدايي به شرح زير است:آشنايي با قرآن کريم به عنوان کلام الهي و کتاب آسمان؛تقويت انس و علاقه به قرآن کريم و يادگيري آن؛توانايي روخواني قرآن به صورت شمرده وآرام از روي مصحف با رسم الخط آموزشي؛توانايي خواندن آيات کتاب درسي به صورت روان يا آهنگين؛آشنايي با قواعد ضروري روخواني قرآن؛حفظ برخي از سوره هاي کوتاه کتاب درسي؛آشنايي با برخي از داستانهاي قرآن کريم؛فراگيري معناي برخي ازکلمات ساده و عبارات کوتاه قرآن؛تقويت علاقه به شنيدن ، خواندن و فهم معناي آيات قرآن کريم؛آشنايي با مفهوم برخي از پيام هاي قرآن؛شناخت و تقويت استعدادهاي دانش آموزان در گرايش هاي گوناگون آموزش قرآن. محتواي آموزش قرآن در دوره ابتدايي با توجه به جامعيت آموزش قرآن و اصول حاکم بر اين آموزش، که مهم ترين آن جذاب و دلپذير بودن محتوا و روش هاي تدريس با تاکيد براستفاده ازهنر براي دست يابي هرچه بيش تر به پيامدهاي عاطفي آموزش است. محتواي آموزش قرآن در دوره ابتدايي از بخش هاي زير تشکيل مي شود: 1- استماع سوره ها و آيات کتاب درسي از نوار آموزشي: تلاوت زيباي قرآن از جاذبه هاي هنري قرآن کريم است که همه افراد را درسنين مختلف به سوي خود جذب مي کند. از سوي ديگر در آموزش هايي که به نوعي با آموزش زبان ارتباط دارد، مهم ترين و اولين گام، شنيدن است. شنيدن، سخن گفتن، خواندن و نوشتن مهارت هاي اصلي زبان آموزي است. از اين رو اهميت شنيدن به عنوان اولين گام آموزش قرآن روشن مي شود. بهره گيري از استماع سوره هاي قرآن، اين فرصت را پيش مي آورد تا آموزش قرآن قبل از توانايي دانش آموزان در خواندن صامت ها و مصوت ها، آغاز شود. نکته قابل ذکر در آموزش قرآن اين است که استماع تلاوت زيباي قرآن، هم طريقت دارد و هم موضوعيت؛ طريقت دارد زيرا صوت زيباي قرآن فضاي شورانگيز و دلپذيري را فراهم مي آورد که مملو از خاطرات و معنويت است. اين فضا به کلاس قرآن روحانيت خاصي مي بخشد و کام و جان کودکان را از حلاوت کلام وحي، آکنده مي سازد. شنيدن صوت زيباي قرآن در کلاس درس و فضاي يادگيري، انحصار نه چندان مطلوب شنيدن آيات الهي در مراسم خاصي همچون عزا و سوگواري را مي شکند و به طور طبيعي، به کودکان مي آموزد که صوت زيباي قرآن در همه زمان ها و مکان ها، روح بخش آدمي است و ديگر ايشان هرگاه بهترين نغمات قرآني را مي شنوند، خاطره ناگوار از دست دادن عزيزانشان را به خاطر نمي آورند. همچنين هم خواني دسته جمعي دانش آموزان به همراه نوارآموزشي موجب شور و شوق آن ها گشته و بهره گيري از گوش که تقريباً درآموزش و پرورش دوره ابتدايي ما به فراموشي سپرده شده است، احيا مي شود. موضوعيت دارد زيرا يکي از هدف هاي فراموش شده درآموزش هاي رايج قرآن کريم؛ قرائت به شيوه صحيح و زيبا و با صوت و لحن عربي است. اين هدف بايد مورد توجه باشد و به تدريج در آموزش قرآن جاي خود را باز کند. در اين ميان، استماع صوت صحيح و زيباي قرآن، بهترين، ساده ترين و عمومي ترين روشي است که امکان دست يابي به اين هدف را دراختيارعموم فراگيران قرار مي دهد. توليد نوارهاي آموزش قرآن همراه کتاب از پايه اول ابتدايي تا پايان دوره متوسطه و استفاده از آن درکلاس درس از برنامه هاي راهبردي گروه قرآن است که بحمدالله تاکنون در کنار تأليف هر کتاب جديدي، نوار آموزشي آن نيز توليد شده و دراختيار مدارس قرار گرفته است، تا به عنوان يک وسيله آموزشي، و نه فقط کمک آموزشي، در متن فرآيند ياددهي – يادگيري قرار گيرد. 2- روخواني آيات قرآن کريم: دانش آموزان براي دست يابي به مهم ترين هدف آموزش قرآن در دوره ابتدايي، از پايه اول تا پايه پنجم، کلمات، عبارات، آيات وسوره هاي جزء سي ام قرآن کريم را روخواني مي کنند. اين فعاليت، بر اساس سوادآموزي فارسي و با استفاده از رسم الخط آموزشي از پايه اول ابتدايي آغاز مي شود و تا پايان دوره پنجم ادامه مي يابد. روخواني دانش آموزان از، بخش خواني کلمات و عبارات به صورت دسته جمعي، آن گاه به صورت فردي با اشاره معلم به صامت ها و مصوت ها و سپس بدون اشاره معلم آغاز مي شود و با شمرده خواني ادامه مي يابد تا به خواندن معمولي و روان خواني برسد. سير و طول زماني اين مسير براي دانش آموزان با توجه به استعدادهاي آنها متفاوت است. برخي سريعترو برخي آهسته تر اين مسير را طي مي کنند. از اصول حاکم برآموزش قرآن، توجه به تفاوت هاي فردي دانش آموزان و عدم سخت گيري هاي بي جا نسبت به آنهاست. در آموزش روخواني، لوحه هاي آموزشي جايگاه و نقش ويژه اي دارند. اين لوحه ها به شيوه هايي که در کتاب هاي راهنماي معلم پايه هاي مختلف توضيح داده شده است، استفاده مي شود .در فرآيند ياددهي – يادگيري روخواني قرآن کريم، نقش عمده و فعال برعهده خود دانش آموزان است و آموزگار بيشترين نقش راهنما و هدايت گري را برعهده دارد. 3- پيام هاي قرآني: پيام هاي قرآني، عبارات يا آيات معمولاً کوتاه، شعار گونه و حکمت آميزي از قرآن کريم است که ضمن برخورداري از زيبايي و بلاغت، مفهوم ارزشمند اخلاقي، تربيتي، اعتقادي و اجتماعي خاصي را دارد. آشنايي با پيام هاي قرآني نيزهم طريقيت دارد وهم موضوعيت؛ طريقيت دارد زيرا در درس قرآن به ويژه در دوره ابتدايي به اقتضاي موضوع و هدف هاي آموزش مورد نظر، امکان درک معنا و مفهوم موضوع يادگيري براي دانش آموزان، کم تر فراهم مي شود. به طور کلي، اين امرمي تواند يک نقص محسوب شود و حتي از نظر روان شناسي يادگيري، برخي پيامدهاي نامطلوب داشته باشد. براي مثال گاهي گزارش مي شود که دانش آموزان، آموزش قرآن را با علاقه و انگيزه خوبي آغاز مي کنند، ولي به تدريج از اين انگيزه کاسته مي شود. يک علت اين امر مي تواند عدم برقراري ارتباط معنايي بين دانش آموز و موضوع يادگيري باشد. درک معناي پيام هاي قرآني و برقراري ارتباط با موضوع پيام و گفت و گوي فعال و دو سويه ميان آموزگارو دانش آموزدرباره موضوع پيام، بهترين فرصت را در درس قرآن براي رفع نقص مذکور فراهم مي آورد و دانش آموز به وسيله درک معناي پيام ها با سخنان خدا در قرآن آشنا شده و مي آموزد که خدا در قرآن مطالب بسيار شيرين، ارزنده و مفيدي حتي براي کودکان بيان داشته است. بديهي است، اين تلقي از قرآن کريم در کنار زمينه هاي بسيار مناسب و مساعد اجتماعي و فرهنگي جامعه براي يادگيري قرآن، بسيارمفيد و ارزشمند است. يکي از هدف هاي آموزش جامع قرآن کريم، آشنايي با معارف انسان ساز آن است و يکي از بهترين راه هاي اين آشنايي در دوره ابتدايي، بيان اين معارف در قالب پيام هاي قرآني است. مفهوم پيام هاي قرآني عموماً در قالب تصاوير جذاب، داستان هاي کوتاه، شعر و قطعات ادبي مناسب ارائه مي شود تا هرچه بيش تر مورد توجه دانش آموزان قرارگيرد. هر چند که دانش آموزان در دوره ابتدايي عمدتاً در صدد فراگيري مهارت روخواني و قرائت قرآن هستند، ولي طرح پيام هاي قرآني مانع از آن است که دانش آموزان گمان کنند که قرآن و آموزش آن مجموعه اي از مطالب مقدس و الهي است که بايد نحوه خواندن آن را آموخت، ولي از آن ها هيچ معنا و مفهومي عايد ما نمي شود. 4- درک معناي عبارت ساده، کوتاه و پرکاربرد قرآن: دست يابي به اين هدف، به طوراساسي و جدي در دوره راهنمايي پيگيري مي شود ولي با توجه به زمينه هاي بسيارخوب و مشترکات قابل توجه ميان زبان فارسي و عربي، مي توان مقدمات دست يابي به اين هدف را با آهنگي بسيار ملايم و مناسب از دوره ابتدايي آغاز کرد. قابل ذکر است که حداقل حدود 500 لغت در کتاب هاي مختلف دوره ابتدايي وجود دارد که اين لغات با همان معنايي که در فارسي بکار مي رود، در قرآن کريم نيز به کار رفته است و قطعاً گنجينه لغات کودکان نسبت به آشنايي با معناي کلمات رايج مشترک ميان قرآن و زبان فارسي، بيش از اين تعداد است. آيا دريغ نيست که در سنين کودکي که بهترين ايام براي يادگيريهاي پايداراست، به شيوه هاي مناسب از اين فرصت طلايي استفاده نشود و گام هاي مفيد و مؤثري را براي توانايي کودکان جامعه اسلامي خود، در راه فهم قرآن بر نداريم؟! فرصتي که به دليل مشترکات زياد زبان فارسي و زبان قرآن، در هيچ يک از زبان هاي مسلمانان غيرعرب زبان وجود ندارد. از اين رو دانش آموزان از پايه اول تا پايه پنجم ابتدايي به تدريج با معناي برخي از کلمه ها، ترکيب ها و عبارت هاي ساده ورايج قرآن آشنا مي شوند و يک بار ديگر کلمه ها و ترکيب هايي را با کلمات هم خانواده آن ها و يا حتي با خود آن ها در فارسي آشنا و مانوس هستند، در آينه زيبا و شفاف آيات قرآن کريم مي يابند و مي آموزند. همان طور که تجربه چند سال اخير نشان داده است، اين بخش از آموزش، بر انگيزه و علاقه دانش آموزان نسبت به قرآن و يادگيري آن افزوده است و تشنگي و مبارکي را در فراگيري معناي زلال آيات و عبارات قرآني، براي آنها به ارمغان آورده است. 5- داستان ها ي قرآني: اين داستان ها، بخش ديگري از معارف قرآني هستند که از نظر محتوا و قالب براي دانش آموزان دوره ابتدايي تناسب دارند .در هرپايه تحصيلي چند داستان قرآني انتخاب شده است که دانش آموزان پس از روخواني و قرائت آيات مربوط به آن داستان آشنا مي شوند. داستان ها با تصويرهاي زيبا همراه هستند تا هم برانگيزنده ذوق و شوق دانش آموزان باشند و هم کتاب آموزش قرآن را از زيبايي، تنوع و طراوت لازم برخوردار سازند.. در پايان اين بخش از مطالب، بيان اين نکته ضروري است که در برنامه و محتواي آموزش قرآن، سعي شده است تا هر يک از بخش هاي فوق همچون پنجره اي باشد که از فضاي محدود کتاب وکلاس به سوي باغ سبز و انبوه ساير برنامه ها، فعاليت ها، کتاب ها، نرم افزارها و نوارهاي صوتي وتصويري قرآن باز مي شود، تا هر دانش آموزي مطابق علاقه و ذوق خود، استعداد خويش را در آن زمينه شکوفا سازد. دوره راهنمايي هدف هاي کلي آموزش قرآن در دوره راهنمايي به شرح زير است:توانايي قرائت صحيح و روان قرآن کريم از روي مصحف هاي رايج؛توانايي قرائت آيات کتاب درسي به صورت ترتيل آموزشي ؛توانايي ترجمه کلمه به کلمه و درک معناي عبارات و آيات ساده قرآن کريم؛آشنايي با قواعد صحت قرائت قرآن واحکام مهم تجويد؛آشنايي با ويژگي ها ي مهم رسم الخط مصحف هاي رايج؛حفظ برخي ازآيات و سوره هاي قرآن کريم؛آشنايي با برخي مباحث " شناخت قرآن کريم "؛آشنايي با برخي از معارف قرآن کريم؛تقويت انس و علاقه به قرائت مستمر و فهم قرآن کريم؛توانايي بهره گيري از پيام هاي قرآن در زندگي. دوره ي متوسطه هدف هاي کلي آموزش در دوره ء متوسطه به شرح زير است:توانايي قرائت روان و فصيح تمام آيات قرآن کريم؛توانايي قرائت آيات کتاب درسي به صورت ترتيل و با رعايت احکام مهم تجويد؛حفظ برخي از آيات و سوره هاي قرآن کريم؛تقويت توانايي درک معناي عبارات و آيات قرآن کريم؛آشنايي با برخي از مباحث ضروري علوم قرآني؛آشنايي با تفسير برخي از آيات قرآن کريم؛آشنايي با شيوه تحقيق موضوعي در قرآن کريم؛تقويت انس و علاقه به قرائت مستمر و فهم قرآن کريم و تدبر در آيات آن؛توانايي بهره گيري از قرآن کريم براي تقويت مباني اعتقادي و اخلاقي در زندگي فردي و اجتماعي؛تقويت استعداد هاي خاص در زمينه هاي گوناگون آموزش قرآن کريم. منبعمسعود وکيلمجله رشد
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 473]
-
گوناگون
پربازدیدترینها