واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: بزرگترها اغلب با پرسشهاي نيشدار خود از بچهها انتقاد ميكنند. بچه حالت دفاعي به خود ميگيرد و مجبور ميشود رفتارش را توجيه كند. به گفته فريتزپرلز كارشناس مسائل انساني، اگر علامت سوال را سر و ته كنيم، به قلاب تبديل ميشود و هنگامي كه از كسي با لحن كنايهآميز سوال ميكنيد، در واقع داريد او را به قلاب مياندازيد تا واكنش دفاعي در پيش بگيرد. اگر قبل از مطرح كردن سوال خود، مساله را خوب در ذهنتان بررسي كنيد، درمييابيد كه آيا داريد او را به قلاب انتقاد آويزان ميكنيد يا واقعا قصد كمك به او را داريد. به كار بردن پرسشهاي ترغيبي به جاي پرسشهاي چنگكي، به حفظ شخصيت شنونده كمك ميكند و او را تشويق ميكند كه مسووليت كارهاي مثبت را به عهده بگيرد و عادت به حل مشكلات را در خود پرورش دهد. رهنمودهايي براي طرح سوال 1 ـ هنگام طرح يك سوال انتقادي، توجه داشته باشيد بايد «طعمه ترغيب» را آويزان كنيد نه «چنگك» را. 2 ـ سوالات را با محتواي ذهني بچه مرتبط كنيد، در غير اين صورت به جاي آن كه تفكر سازنده را برانگيزيد، آن را مسدود ميكنيد. 3 ـ اگر بچه نميتواند به پاسخ مورد نظر برسد، كمكش كنيد. با اين كار، شخصيت و غرور او را حفظ خواهيد كرد. 4 ـ وقتي كودكي به پرسشهاي شما پاسخ سازندهاي ميدهد، با كلمات مثبت و تاييدآميز مانند «درست است...» و «آفرين...» او را ترغيب و ياري كنيد. انتقاد از طريق بازي بازي ساختن از انتقاد، تكنيك موثري در تشويق كودكان به تغيير رفتارشان ميباشد. كودك با پاسخ مثبتي كه به انتقاد ميدهد، بازي را ميبرد و بازي آنقدر ادامه مييابد تا آن كه رفتار جديد كه مورد نظر است، عادي و روزمره ميشود. مثال: «پس از اين كه بچهها دندانهايشان را مسواك زدند، ما وانمود ميكنيم كه دندانپزشك هستيم و داريم دندانهاي آنها را «معاينه» ميكنيم. ميگوييم «اينجا را خوب مسواك زدهاي» يا «آنجا را يادت رفته» در حالي كه عملا داريم مسواك زدن را تكرار ميكنيم. نخست تحسين، بعد انتقاد گاه ميتوانيد ذهن كودك را براي قبول انتقاد آماده كنيد، به اين ترتيب كه ابتدا از رفتار خوب تعريف كنيد، سپس رفتار مورد ستايش را به رفتاري كه مورد انتقادتان است، ربط دهيد. مساله مهمي كه بايد به آن توجه داشت، اين است كه تعريف و تمجيد بايد طبيعي جلوه كند و نشان دهنده آگاهي و توجه والدين نسبت به رفتار كودك باشد. آنها ستايش غير واقعي را نوعي چاپلوسي زيركانه تلقي ميكنند، بنابراين اعتباري براي آن قائل نميشوند. رهنمودهايي براي به كارگيري روش اول تحسين، بعد انتقاد 1 ـ از چيزي تعريف كنيد كه براي فرزندتان مهم باشد. 2 ـ تعريف نه تنها بايد صميمانه باشد، بلكه بايد بتوان آن را مستقيما به رفتار مورد انتقاد ارتباط دارد. گوشزد كردن عواقب كار حفظ غرور و شخصيت كودك يا نوجوان، عامل مهم ديگري در ايجاد حالت انتقادپذيري در اوست. گوشزد كردن عواقب سوءعادت يا رفتار ناپسند ممكن است به كودك كمك كند تا دريابد كه اگر رفتار ناپسندش را ادامه دهد، ضررش متوجه او خواهد شد. رهنمودهايي براي گوشزد كردن عواقب كار 1 ـ نگذاريد اجراي اين تكنيك به جر و بحث كشيده شود. انتقاد كننده بايد وضع بيطرفي را به خود بگيرد. 2 ـ تاكيد كنيد گرچه اين عواقب رخ خواهد داد، اما چنانچه رفتارش را تغيير دهد، وقوع آن نتايج، حتمي نخواهد بود. 3 ـ كودك را مطمئن سازيد كه عواقب كار براي او مهم است نه براي شما. 4 ـ گفتههايتان بايد كوتاه باشد و شكل «سخنراني» به خود نگيرد. 5 ـ اين تكنيك درخصوص كودكان بالاتر از 8 سال تاثير بيشتري دارد. كودكان در اين سن بهتر ميتوانند بين رفتار كنوني و نتايج آتي آن ارتباط برقرار سازند. استفاده از شوخي و طنز تنشهاي حاصل از انتقاد كردن يا انتقاد شنيدن را ميتوان با اندكي شوخي تخفيف داد. زمان و چگونگي كاربرد اين تكنيك به توانايي پدر و مادر يا معلم در تلفيق شوخي و انتقاد با يكديگر بستگي دارد. روش ديگري براي تلفيق طنز و انتقاد استفاده از «تاييد معكوس» است. يعني با تاييد مورد نابهجابي كه تغيير آن مورد نظر شماست، نادرست بودن آن را نشان ميدهيد. رهنمودهايي براي به كار بردن شوخي و طنز در انتقاد 1 ـ مطمئن شويد گفته شما شوخي است، نه كنايه. كودك از كنايه چنين برداشت ميكند كه داريد به او ميخنديد نه آن كه با او ميخنديد. 2 ـ اطمينان حاصل كنيد كه شوخي به اهميت انتقاد لطمهاي نميزند. نتيجهگيري بيشتر والدين دائما از فرزندان خود به طرزي غيرموثر انتقاد ميكنند و بسياري از آنها، واقعا از آنچه ميكنند، آگاهي ندارند انتقادهاي دوران كودكي چنان كه صحيح و سازنده نباشند ميتوانند روي كودك اثرات مخرب داشته باشند. انتقادهاي غيراصولي، غيرسازنده موجب ايجاد الگوها و واكنشهاي عاطفي بيمارگونهاي مانند گريه، خشم، اضطراب و زودرنجي كودكان ميشود. كودكي كه پيوسته و به طور مخرب مورد انتقاد قرار ميگيرد، با ميل به بدي كردن، با اندوهي مبهم و با اين احساس بار ميآيد كه دنيايي كه در آن زندگي ميكند، دنياي تكرار اشتباهات است. هري استاك سوليوان، متخصص روان درماني ميگويد كودكي كه مورد انتقاد قرار ميگيرد، احساسي را در خود ميپرورد به نام «من = بد». كودكاني كه در سنين قبل از مدرسه هستند اگر والدينشان جزو اين گونه انتقادكنندگان باشند، ممكن است به تعبير سوليوان «بدخواه» بار بيايند. آنها براي توجيه خودشان پيوسته به جستجوي جنبههاي منفي شخصيت ديگران مشغولند. براي پيشگيري از تخريب كودكان بر اثر انتقادهاي ناپخته، لازم است والدين هنر ايجاد ارتباط موثر با فرزندان خود را بياموزند و با بهرهگيري از شيوههاي صحيح كودكان خود را راهنمايي كنند. www.jamejamonline.ir پایگاه اینترنتی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 385]