نويسنده كتاب «امام حسن الگوي زندگي» در گفت وگو با خراسان تحليل كرد:دستاوردهاي صلح امام حسن(ع) براي جامعه اسلامي

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: نويسنده كتاب «امام حسن الگوي زندگي» در گفت وگو با خراسان تحليل كرد:دستاوردهاي صلح امام حسن(ع) براي جامعه اسلامي
يكي از اتفاقات مهم دوره امامت امام مجتبي(ع) انعقاد پيمان صلح بين امام(ع) و معاويه بود. اين پيمان كه ابتدا از سوي معاويه پيشنهاد شد، بنا به دلايلي مورد پذيرش امام حسن(ع) قرار گرفت و حضرت تلاش كردند در اين پيمان موادي را بگنجانند كه دست معاويه را براي تعدي و ظلم و ستم مي بست و مصالح مسلمانان را تامين مي كرد. از اين رو بسياري از صاحب نظران اين صلح را به منزله يك فتح بزرگ و زمينه ساز قيام كربلا مي دانند و جهت گيري صلح امام حسن(ع) و قيام امام حسين(ع) را در يك راستا ارزيابي مي كنند.

حجت الاسلام حبيب ا... احمدي، نويسنده كتاب «امام حسن(ع) الگوي زندگي» در گفت وگو با خراسان، به بررسي صلح امام حسن(ع) به عنوان يكي از فرازهاي مهم زندگي آن حضرت پرداخت. وي با بيان اين كه مصالحه امام حسن(ع) با معاويه يكي از فرازهاي بسيار مهم زندگي آن حضرت را تشكيل مي دهد، تصريح كرد: برخي گمان مي كنند صلح و مصالحه هيچ دستاوردي براي انسان ندارد، در حالي كه در سوره فتح آمده است: «ما فتح بزرگ و آشكاري را در مسير تو قرار داديم». در پاسخ به اين سوال كه ، اين فتح بزرگ و آشكار چيست، ذهن اغلب به سوي جنگ هاي پيامبر(ص) مي رود و فتح مبين را جنگ بدر كه عنوان بزرگ ترين جنگ پيامبر(ص) و يارانش با مشركان را به خود اختصاص داده است، يا جنگ احد يا احزاب يا فتح خيبر يا حتي فتح مكه در نظر مي گيرد. اما فتح مبين كه قرآن به آن اشاره مي كند مربوط به هيچ يك از جنگ هاي پيامبر(ص) و حتي فتح مكه نيست.

صلح حديبيه از ديدگاه قرآن يك فتح بزرگ محسوب مي شود

اين فتح بزرگ كه قرآن از آن ياد كرده است، به يك صلح بر مي گردد كه همان صلح حديبيه است و قسمت اعظم سوره فتح درباره آن نازل شده است. وي به توضيح صلح حديبيه پرداخت و افزود: پيامبر(ص) و تعدادي از مسلمانان در حال عزيمت به عمره بودند كه مشركان جلوي آن ها را سد كردند و آن ها در حديبيه مستقر شدند. مشركان قريش اجازه ندادند رسول ا...(ص) به عمره مشرف شوند. در نتيجه در آن جا قرارداد صلحي به نام حديبيه بين رسول ا...(ص) و كفار قريش منعقد شد. با توجه به دستاوردهاي بسياري كه صلح حديبيه براي اسلام و مسلمانان به دنبال داشت، در قرآن از آن به عنوان فتح مبين نام برده شده است.

صلح حديبيه زمينه ساز فتح خيبر و فتح مكه

اين مدرس حوزه علميه قم به بندهايي از صلح حديبيه اشاره كرد و گفت: در اين قرارداد آمده بود كه ۱۰ سال جنگ و نبرد بين رسول ا...(ص) و كفار خاتمه يابد و هيچ يك از اين دو نبايد متعرض ديگري شود. اين ماده نتايج بسيار مهمي براي مسلمانان به دنبال داشت از جمله اين كه رسول ا...(ص) خاطرشان از كفار مكه آسوده شد و بعد از امضاي اين قرارداد و بازگشت پيامبر(ص) به مدينه، در سال بعد كه سال هفتم هجري بود فتح خيبر روي داد زيرا در اين مدت پيامبر اسلام(ص) تمام نيروها و امكانات را براي فتح خيبر بسيج كرد و دژ يهوديان خيبر توسط مسلمانان فتح شد. اگر خيال پيامبر(ص) از كفار مكه آسوده نبود، شايد چنين امري محقق نمي شد.

دو سال پس از صلح حديبيه، با توجه به كارشكني و پيمان شكني كفار قريش، پيامبر(ص) مكه را فتح كردند. با فتح مكه پيروزي هاي فراواني نصيب مسلمانان شد. نامه نگاري هاي رسول ا...(ص) به امپراتوري هاي آن زمان از جمله اين موارد بود كه همه اين پيروزي ها را مي توان برآيندي از صلح حديبيه دانست.بنابراين اولا دستاورد صلح چه بسا از جنگ ها هم مهم تر باشد. علاوه بر آن، اسلام دين شفقت و صلح و مهرباني نسبت به همه مردم است. اگر جنگ و ستيزي هم وجود دارد، در مقابل كساني است كه در مقابل توحيد ايستاده اند.

شرايط به ضرر امام (ع) دگرگون شد

وي به شرايطي كه به صلح امام حسن(ع) با معاويه منجر شد اشاره و خاطرنشان كرد: در زمان امام حسن مجتبي(ع) برخوردهايي پديد آمد كه عرصه را بر آن حضرت تنگ كرد. معاويه سپاه عظيمي را عليه امام(ع) گسيل كرد و امام هم مانند اميرالمومنين(ع) در مقابل معاويه به جنگ برخاست،به طوري كه معاويه مستاصل شد و پيشنهاد صلح را مطرح كرد چون خودش را گرفتار و در معرض هلاكت و نابودي مي ديد. لذا پيشنهاد صلح از سوي معاويه مطرح شد.

نويسنده كتاب «امام حسن(ع) الگوي زندگي» افزود: متاسفانه شرايط به ضرر امام حسن(ع) و به نفع معاويه دگرگون و حيله گري هاي معاويه موجب شد در سپاه امام(ع) تفرقه ايجاد شود و فرماندهان آن حضرت(ع) فريب نيرنگ هاي معاويه را خوردند. اين وضعيت امام حسن مجتبي(ع) را در شرايط خاصي قرار داد و سرانجام امام(ع) با معاويه مصالحه كرد.

بندهايي از صلح امام حسن(ع) با معاويه

وي با بيان اين كه صلح امام حسن(ع) نتايج بسيار مفيدي براي جامعه اسلامي به دنبال داشت، اظهار داشت: در آن شرايط جنگ به هيچ وجه نتايج خوبي براي جامعه اسلامي به دنبال نداشت. يكي از بندهاي صلح نامه كه معاويه آن را امضا كرد اين بود كه رهبري جهان اسلام پس از خود را به امام حسن مجتبي(ع) واگذار كند و اگر آن حضرت در قيد حيات نبودند به شورا واگذار شود يعني بني اميه بر سرنوشت مسلمانان حاكم شوند.

همچنين معاويه در اين صلح نامه متعهد شد كه در مدت زمامداري اش بر اساس سيره رسول ا...(ص) و خلفا رفتار كند و نيز متعهد شد كه لعن اميرالمومنين(ع) در منبرها ممنوع شود. همچنين متعهد شد كه هيچ اقدامي عليه امام حسن مجتبي(ع) و برادرشان امام حسين(ع) انجام ندهد و جان و مال شيعيان حضرت علي(ع) در امان باشد و ياران امام مجتبي(ع) نبايد مورد آزار نيروهاي معاويه قرار گيرند. با اين صلح، اقدامات تخريبي معاويه محدود شد. در واقع امام حسن(ع) با اين صلح، اقدامات تخريبي معاويه را محدود كرد و حصاري دور اقدام هاي ضداسلامي او كشيد و به نوعي معاويه را مهار كرد تا او نتواند بيش از اين كاري انجام دهد. متاسفانه گاهي تحليل صحيحي از اين صلح انجام نمي گيرد. امام(ع) با توجه به شرايط و اقتضائات، جهادگونه اين صلح را انجام دادند.امام حسن(ع) به اين صلح بسنده نكردند و پس از اين كه در ميدان جنگ صلح نامه امضا شد، آن حضرت(ع) به مدينه بازگشتند و اقدامات اجتماعي فراواني انجام دادند كه مراقبت از بندهاي صلح نامه و هر آن چه مي توانست در سطح جامعه اسلامي به نفع اسلام و تشيع باشد، از جمله آن هاست.

دستاورد هاي صلح امام مجتبي (ع) براي جامعه

احمدي به دستاوردهاي صلح امام حسن(ع) براي مسلمانان اشاره كرد و افزود: اگرچه معاويه به اين پيمان صلح وفادار نماند، ولي از نظر عمومي اين پيمان فضاي خاصي را به وجود آورد و با توجه به اين كه معاويه تعهداتي داده بود، اگر به آن ها عمل نمي كرد، پيمان شكن محسوب مي شد. اين صلح نامه باعث شد كه بسياري از فعاليت ها و تلاش هاي عترت ستيزي معاويه از بين برود و اين دستاورد بزرگي براي جامعه اسلامي بود.

حفظ جان شيعيان و ياران امام حسن مجتبي(ع) و به ويژه خودشان از دستاوردهاي اين مصالحه بود كه خود امام بيان مي كنند: من صلاح ديدم كه اگر مصالحه كنم جان مردم شيعه و مسلمان را مي توانم حفظ و از كشتارهاي جمعي جلوگيري كنم.

لذا اين پيمان باعث شد معاويه نتواند آن طور كه مي خواهد جولان دهد اگر اين صلح وجود نداشت معاويه بيش از اين ها اقدامات تخريبي عليه اهل بيت(ع) و شيعيان انجام مي داد و ميدان براي او گسترده و باز بود.

شنبه|ا|1|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 311]