اندازهگیری بهرهوری کل عوامل تولید و بررسی عوامل موثر بر آن

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: اندازهگیری بهرهوری کل عوامل تولید و بررسی عوامل موثر بر آن
در پرواربندیهای گوسفند استان سمنان
علی اصغر حجّی 1 ، عبدارضا تیموری2
1 - محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان، 2 - عضو هیئت علمی موسسه علوم دامی کشور

چکيده
اين تحقيق در سال 1380 با هدف اندازهگيري و تحليل عوامل موثر بر بهرهوري کل عوامل توليد در پرواربنديهاي گوسفند استان سمنان انجام شده است. روش انجام اين تحقيق پيمايشي و اطلاعات مورد استفاده در آن از 130 واحد پرواربندي و از طريق مصاحبه شفاهي با پرواربندان و پر کردن پرسشنامه بدست آمد. براي تحليل، رگرسيونهايي از نوع کاب-داگلاس تخمين زده شد. نتايج تحقيق نشان داد که TFP تمام مزارع مثبت و از نظر آماري معني دار است. متغيرهاي: ضريب تبديل علوفه، ضريب سرمايهبري و متغير ضريب کاربري پرواربندي بر TFP تاثير منفي داشتند. متغير تعداد بره پرواري، مقدار زمين زراعي و تجربه پرواربند نيز بر بهرهوري کل عوامل توليد تاثير مثبت داشتند. TFP پرواربنديهايي که مالک آن از تحصيلات دانشگاهي برخوردار است و همچنين واحدهايي که از بره پرواري با نژاد مغاني استفاده کرده بودند، در سطح معنيداري 95 درصد بيشتر از سايرين بود.

مقدمه
گوسفندداري و پروار آن در مناطق روستايي ايران يک صنعت قديم و گسترده است. در حال حاضر ايران به توليد 770 هزار تن گوشت قرمز دست يافته است. سهم گوسفند و بز با 444 هزار تن، بالغ بر 60 درصد ميباشد. استان سمنان در سال 1380، حدود 10 هزار تن گوشت قرمز توليد نموده است. سرانه توليد گوشت قرمز این استان نسبت به كشور حدود 2 برابر است[5 و 6]. اين وضعيت اهميت و جايگاه گوسفند را در اقتصاد روستايي استان سمنان مشخص ميكند. در حال حاضر به خاطر رشد جمعيت و افزايش درآمد سرانه با رشد تقاضا براي گوشت قرمز مواجه هستيم بطوريکه عليرغم روند افزايش توليد، واردات گوشت قرمز نيز ادامه دارد[2]. با توجه به محدوديتهاي منابع ارزي کشور براي واردات علوفه و گوشت و همچنين محدوديت بخش کشاورزي براي افزايش توليد علوفه از طريق افزايش سطح زير کشت و تغييرات عمده در فناوري موجود، يکي از بهترين راههاي برقراري نرخ رشد لازم در بخش دامپروري براي پاسخ به تقاضاي روبه رشد، رعايت اصول فني و اقتصادي جهت افزايش بهرهوري و توليد هرچه بيشتر از منابع محدود در دسترس ميباشد. يكي از مهمترين ابعاد اقتصادي که در هر صنعتي ميبايست به آن توجه کافي نمود، بهرهوري و افزايش مستمر آن است. در صورت بررسي بهرهوري واحدهاي پرورشي و عوامل مؤثر بر آن مي توان جهت افزايش بهرهوري گام برداشت. با افزايش بهرهوري توليد امكان افزايش سوددهي و بقاء اقتصادي واحدهاي توليدي تسهيل خواهد شد. بنابراين تحليل بهرهوري اين صنعت و عوامل مؤثر بر آن به پروراربندان و مسئولين در شناخت و توسعه صنعت پرواربندي گوسفند كمك خواهد نمود. بنا بر این سئوالات محوری این تحقیق به این شکل مطرح میباشند:
1- وضعیت بهره وري كل عوامل توليد پرواربنديهاي گوسفند استان چگونه است؟
2-عوامل مؤثر بر بهرهوري پرواربندي گوسفند چيست؟
3- چگونه ميتوان بهرهوري را در اين صنعت افزايش داد؟
مواد و روشها
پرواربنديهاي گوسفند استان كه تا سال 1380 حداقل يك بار بهرهبرداري نمودهاند، جامعه آماري اين تحقیق را شامل میشدند. با استفاده از تکنیکهای تعیین حجم نمونه، از کل 540 پرواربندی معرفی شده از سوی مراجع ذیصلاح، تعداد 130 واحد بعنوان جمعیت نمونه انتخاب گردید. تحليل استنباطي اين تحقيق با استفاده از مدل رگرسيون چند متغيره کاب-داگلاس انجام شد. داده هاي اين تحقيق مقطعي و مربوط به سال 1380 است. براي اندازه گيري TFP از روش معادلات همزمان يا به عبارت ديگر از روش رگرسيون دو مرحلهاي استفاده شد.
نتايج
نتایج تحلیلهای رگرسیونی نشان داد که: کشش ارزش محصولات پرواربندي گوسفند نسبت به هزينه علوفه بيشتر از کشش ساير نهادهها ميباشد. بهرهوري کل عوامل توليد در پرواربنديها بيشتر از 1 است. متغير زمين زراعي، تجربه پرواربند و متغير تعداد بره پرواري پرواربندي بر TFP تاثير مثبت دارند. TFP پرواربنديهايي که مالک آن از سطح تحصيلات دانشگاهي برخوردار است و همچنین پرواربنديهايي که از بره نژاد مغاني استفاده ميکنند، بيشتر از ساير پرواربنديهاست. متغير ضريب تبديل علوفه، متغير هزينه علوفه به ازاي يک کيلوگرم افزايش وزن بره، متغير ضريب سرمايهبري پرواربندي (نسبت سرمايه پرواربندي به تعداد بره) و متغير ضريب کاربري پرواربندي (نسبت روزنفر نيرويکار پرواربندي به تعداد بره) بر TFP تاثير منفي دارند.
بحث
توجه به اين نکات که: الف- سهم هزينه تامين نهاده علوفه 79 درصد هزينههاي ساليانه واحد پرواربنديهاست. ب- کشش درآمد پرواربندي نسبت به هزينه علوفه نيز بيشتر از ساير نهادههاست. ج- متغير ضريب تبديل علوفه بر TFP تاثير بسزايي دارد و د- متغير هزينه علوفه براي يک کيلوگرم توليد بر TFP تاثير دارد، توجه جديتر از گذشته را به توسعه روشهاي نوين مديريت تغذيه دام را ضروري مينمايد. اين در حالي است که اين روشها بر اساس يافتههاي تحقيق در پرواربندي گوسفند استان از جايگاه مطلوبي بر خوردار نيست.
- با توجه به تاثير مثبت و معنيدار متغير زمين زراعي بر درآمد و TFP ، توجه به اين نکته در تصميمگيريها براي توسعه کمي اين صنعت ضروري بنظر ميرسد که: پرواربنداني که در کنار فعاليت کشاورزي به اين حرفه مشغول هستند بهرهوري بيشتري داشته و موفقترند. بنابراين جهت اعطاي موافقتهاي اصولي اين نکته را مد نظر داشته باشند.
- متغير ضريب سرمايهبري پرواربندي تاثير منفي و معنيدار بر بهرهوري کل عوامل توليد دارد. بنابراين سرمايهگذاريهاي بيشتر باعث بهبود تکنولوژي توليد نشده و مزيتي نسبت به پرواربنديهاي سنتي کسب نگرديده است. در اين باره علاوه بر تاکيد بر پيشنهاد بند 1 ، توصيه ميگردد فنآوريهاي مفيد و سهلالوصول پرواربندي با تاکيد بر مديريت تغذيه برهها بجاي اجبار بر سرمايهگذاري در ابنيه و جايگاه، توسعه و ترويج گردد. غنيسازي علوفهها، استفاده از مکملهاي غذايي (مکملهاي معدني و پروتئيني)، و جيره نويسي علمي از جمله اين فنآوريها است.
- نژاد بره يک متغير تاثير گذار بر بهرهوري پرواربندي است. اگر چه عمدتاً بره دامهاي داشتي عشايري (که اکثراً سنگسري است) به اين صنعت وارد ميشود وليکن ميبايست براي ارائه بره با نژاد مطلوب اقدام لازم صورت گيرد. نژادي که در اين تحقيق تاثير مثبت آن بر TFP به اثبات رسيد، نژاد مغاني است. با توجه به شرايط نگهداري در سيستم پرواربندي، پيشنهاد نژاد مطلوب و توصيههاي مورد لزوم مربوطه براي هر منطقه، ضروري به نظر ميرسد.
- تحصيلات دانشگاهي تاثير مثبت و معنيداري بر TFP پرواربنديهاي گوسفند دارد. تعداد پرواربنديهايي که از اين سطح تحصيلي برخوردارند بسيار کم ميباشد. به همين خاطر رغبت و درک چنداني براي استفاده از روشهاي مديريتي نوين پرورابنديها وجود ندارد. ضروري است امکان نظارت مهندسان دامپروري بر واحدهاي پرواربندي از طرف ارگانهاي ذيربط فراهم گردد.
منابع
1. ابطحي، ح، و كاظمي، ب، 1380. ”بهرهوري“، موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني، چاپ سوم.
2. جهاد در آيينه آمار، سال زراعي 80 – 1379، دام و طيور.
3. خاکي، غ، 1375. ”ارزش افزوده راهي براي اندازهگيري بهرهوري“، سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران.
4. قطميري، م،قادري،ج، 1375. ”اندازهگيري و تجزيه و تحليل عوامل موثر بر بهرهوري در صنايع ايران“، مجموعه مقالات دومين گنگره ملي بهرهوري ايران، سازمان بهرهوري ملي ايران.
5. گزارش عملکرد معاونت امور دام جهاد کشاورزي استان سمنان، 1380.
6. مرکز آمار ايران،.1382” سالنامه آماري سال 1381“. مرکز آمار ايران، تهران.
7. وزارت صنايع سنگين، 1378. ”اندازهگيري بهرهوري“، انتشارات وزارت صنايع سنگين، شماره 2.
8. Harada, N. 2001. “Total Factor Productivity of New Japanese Firms”. Japan Center for Economic Research, Discussion Paper vol. 65.
9. Sadeghi, M. and gholami, 2003. “Analysis of Affecting Total Factor Productivity of Rural small Industries Sponsored by Jahade-Agriculture Organization of Isfahan province, Iran”. Seventh ERC/METU International Conference in Economics, Ankara, Turkey.
10. Solow, R. 1957. “Technical Change and the Aggregate Production Function”, the Review of Economics and Statistics, Vol.39, P. 312-320.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 330]