سرمقاله

واضح آرشیو وب فارسی:آفرينش: سرمقاله
اميدهاي گرجستان و پاكستان

درگيري بين گرجستان و روسيه و استعفاي پرويز مشرف، رئيس جمهور پاكستان در روزهاي اخير دو رخداد مهم بودند، كه از زواياي مختلف مورد بررسي قرار گرفتند، با اينكه اين دو رخداد كاملا متفاوت هستند، اما در يك نقطه وجه مشترك دارند و آن نقش متغيري به نام امريكاست. ميخائيل ساكاشويلي بعنوان وسيله اي براي نفوذ آمريكا در گرجستان و مشرف به عنوان پرچمدار مبارزه با تروريسم،در هماهنگي با سياست هاي امريكا در سال هاي زمامداري خود وفاداري شان را به واشنگتن در عرصه سياست خارجي ثابت كرده اند; اما در آن سو امريكا براساس منافع خود، قاعده بازي را عوض كرد.از مدت ها پيش روابط روسيه و گرجستان بحراني و نامطلوب بود و اين ناهماهنگي حتي ريشه در گذشته هاي دور دارد، چنانچه، بعد از فروپاشي شوروي، گرجستان به تدريج فاصله خود را روسيه دورتر و به غرب نزديك تر ساخت. پيش از آن ساكاشويلي كه از ارتباطات مطلوبي با غرب برخوردار است، با نقشه آمريكا تلا ش نمود تا اوستيا را به گرجستان برگرداند، منطقه اي كه براي هر سه كشور يعني روسيه، گرجستان و آمريكا يك منطقه استراتژيك تعريف شده است. اهميت اين منطقه بگونه اي است كه ايالات متحده و همراهان غربي اش در دوران جنگ سرد با هدف محدود سازي حوزه نفوذ روسيه به عنوان رقيب كلاسيك و سنتي خود از اين منطقه حمايت كردند. بر اين اساس و با توجه به پيش بيني هاي آمريكا مبني بر اينكه بازي هاي المپيك مانعي براي عدم واكنش روسيه باشد، جنگ به اين منطقه آغاز شد، ولي اين محاسبات غلط از آب در آمد و روسيه براي حفظ قدرت خود كنترل اوستيا را در دست گرفت. ساكاشويلي تصور مي كرد آمريكا براي حفظ منافع خود در منطقه ازطريق تجهيز و افزايش سپر موشكي در گرجستان به اين كشور به عنوان يك مهره ارزشمند مي نگرد، اما پس از حمايت هاي صرفا لفظي مقامات امريكايي در جريان حملات نظامي روس ها به گرجستان با تمام وجود دريافت كه امريكا حاضر نيست به خاطر وي خود را با مسكو درگير كند. به عبارت ديگر آمريكا، گرجستان را متحدي خوب در پيشاپيش كشورهاي باقي مانده از اتحاد جماهير شوروي براي خود مي داند ولي آمريكا با توجه به مسائل مهم بين المللي بيش از اين به همراهي روسيه نياز دارد.بنابراين مردم اوستيا و شخص ساكاشويلي با بحران جديدي مواجه شدند كه علت آن تعارض منافعآمريكا بود. پرويز مشرف نيز كه سال پيش، با يك كودتاي خاموش و بدون خونريزي و بويژه با حمايت آمريكا و غرب وارد كاخ رياست جمهوري پاكستان شده بود، تصور نمي كرد كه روزي اينگونه قرباني نقشه هاي شوم آمريكا شود.آزردگي هاي مشرف ازآمريكا در پي امضاي قرارداد همكاري هسته اي ميان امريكا و هند آغازشد.و رفته رفته نااميدي وي از حمايت آمريكا بيشتر شد، تاآنجا كه به طور كامل تنها نقطه ضعف خود را پشتيباني از برنامه هاي آمريكا دانست. بيش از اين رهبران حزب مردم پاكستان (PPP ) كه به شدت خواستار استيضاح مشرف بودند تلاش مي كردند تا آمريكا را متقاعد سازند كه مشرف دولت غير نظامي پاكستان را تضعيف كرده است و اين كشور تا زمان كناره گيري رئيس جمهور از قدرت دريك سردرگمي خطرناك به سر مي برد. بنابراين آنچه به جز استيضاح، موضع مشرف را تهديد مي كرد اين بود كه مقامات آمريكايي اندك اندك به اين نتيجه رسيده اند كه توانايي و تمايل رئيس جمهور پاكستان براي مقابله جدي با شبه نظاميان و تروريست ها در اين كشور آن گونه كه بايد ، نيست.از سوي ديگر مخالفان داخلي مشرف، همواره آمريكا را متهم به حمايت از مشرف كرده و معتقدند كه اين حمايت مشكلات جدي براي پاكستان از جمله روند دموكراسي در كشور و البته "مبارزه با تروريسم" به بارآورده است. اين موضوع به حدي بود كه سفارت آمريكا در پاكستان طي بيانيه اي به طور ضمني اعلام كرد كه واشنگتن صرفنظر از هر اتفاقي كه براي مشرف بيفتد، حامي رهبران جديد پاكستان باقي خواهد ماندو به مناسبات نزديك خود با دولت دموكراتيك پاكستان ادامه خواهدداد. بنابراين مشرف بعنوان يك سياستمدار كهنه كار كه در هفته ها و روزهاي اخير با افزايش فشار مخالفان و بويژه حزب مسلم ليگ و عدم حمايت امريكا مواجه شده بود، تازه دريافت كه اميدواري به حمايت هاي آمريكا يك اشتباه بزرگ بوده است، زيرا آمريكا با توجه به نزديكي انتخابات و تعصبي كه خود مشرف براي پيشرفت كشورش داشت، آمريكا را مطمئن كرده بود، كه مشرف ديگر گزينه مناسبي براي حفظ منافع آن هادر پاكستان به حساب نمي آيد.بنابراين با توجه به ديدگاهي كه افكار عمومي در مورد مشرف پيدا كرده بودند، مشرف تصميم گرفت به بهانه نجات پاكستان از قدرت كناره گيري كند. شايد مشرف و ساكاشويلي هيچ گاه حاضر نشوند درباره عدم حمايت امريكا از خود سخني بگويند اما اين سكوت مصلحتي هيچ گاه مانع از درك اين واقعيت نمي شود كه امريكا در مواقع بحراني و درست زماني كه وفادارانش نيازمند ياري و كمك او هستند، آنها را تنها مي گذارد. با مروري بر تاريخ تحولات روابط بين الملل و نوع تعامل قدرت هاي بزرگ با سياستمداراني دلگرم به پشتوانه خارجي به خوبي مي توان دريافت كه نمونه هايي از روساي جمهور گرجستان و پاكستان زياد بوده اند. با اينكه علت استعفاي پرويز مشرف يا شكست گرجستان بيشتر معلول محاسبات ساده انگارانه انها بوده است ولي متغيرهاي ديگري نيزدروقوع اين حوادث دخيل بوده اند اما به نظر مي رسد بحث تصميم امريكا در تنها گذاردن روساي جمهور كشورهاي همچون پاكستان، گرجستان و عراق در نوع خود عبرت آموز باشد تا ديگر حاكمان هيچ اميدي براي حمايت آمريكا نداشته باشند.
پنجشنبه 31 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفرينش]

[مشاهده در: www.afarineshdaily.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 83]