واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: دانش > نجوم - از صور فلکی شعرای شامی و دوپیکر که میزبان سیاره درخشان ناهید است، تا تخمین روشنایی ستارگان و وضعیت تنها قمر زمین در این هفته، هفتشب-هفت آسمان این هفته شما را با شگفتیهای آسمان شب آشنا خواهد کرد. امیر حسنزاده: در طی این هفته به تدریج، از بخش روشن ماه کاسته میشود تا اینکه در ساعت 2:43 بامداد 15خرداد به وضعیت تربیع دوم میرسد. در این زمان، نصف سطح ماه روشن است. ماه در نیمه شب از افق شرقی طلوع میکند و در زمان طلوع خورشید در میانه آسمان قرار دارد. بنابراین در صبح روز بعد، در روشنایی روز هم قابل مشاهده خواهد بود. اوج ماهفاصله ماه از زمین ثابت نیست و تغییر میکند. هنگامی که ماه در بیشترین فاصله خود از کرهی زمین قرار میگیرد، آن را اوج مداری ماه مینامند. در ساعت 20:22 سیزدهم خرداد، ماه به اوج مدار خود میرسد در این هنگام فاصله آن از زمین به 404,264 کیلومتر است. اگر فاصله اوج مداری ماه را در زمان های مختلف با یکدیگر مقایسه کرده باشید، متوجه خواهید شد که مقدار آن نیز تغییر می کند ، در واقع این گفته به این معنی است که مدار ماه به دور زمین در دوره های مختلف ثابت نیست و هر ماه نسبت به ماه قبل کمی جا به جا می شود. سیارات عطارد(تیر): درآسمان صبحگاهی قرار دارد. در ارتفاع کمی از افق شرقی قرار دارد و مشاهده آن در روشنایی صبحگاهی مشکل است.زهره(ناهید): پس از غروب خورشید، درخشانترین جرم سماوی در افق غربی است. در صورت فلکی جوزا (دو پیکر) دیده میشود.مریخ(بهرام): در ابتدای شب در ارتفاع زیادی از جنوب غرب آسمان قرار دارد. در طی این هفته به تدریج به ستاره قلب الاسد (پرنورترین ستاره صورت فلکی اسد) نزدیک میشود، طوری که در 15 خرداد به جدایی 1 درجه شمال آن میرسد. مشتری(برجیس): در هنگام سحر، درخشانترین جرم آسمانی در افق شرقی است تا اینکه در پایان هفته، ماه به آن نزدیک میشود. زحل(کیوان): پس از غروب خورشید در ارتفاع زیادی از جنوب آسمان قابل مشاهده است. صورتهای فلکیدر هفتههای گذشته، به برخی صورفلکی معروف آسمان اشارهای گذرا کردیم. صورت فلکی جوزا (دوپیکر) نیز یکی از صورتهای فلکی آسمان و سومین برج از بروج دوازده گانه آسمان است و به همین دلیل به عنوان نماد خرداد از آن یاد می شود. نام دوپیکر به دلیل شکل اساطیری آن اطلاق شده که شبیه یک دوقلو (دوپیکر) به نظر میرسد. ویژگی ظاهری آن، دو ستاره نسبتاً پرنور به نامهای پولوکس و کاستور هستند. اگر ساعتی پس از غروب خورشید به افق غربی نگاه کنید، این صورت فلکی را خواهید دید که سیاره زهره در میان آن قرار دارد. کلب اصغر(سگ کوچک)، صورت فلکی کوچکی است که در کنار جوزا دیده میشود. این صورت فلکی ستارگان زیادی ندارد و مهمترین مشخصه آن ستاره پرنورش یعنی«شعرای شامی» است. قدر ستارگاناگر به آسمان شب نگاه کرده باشید، حتما متوجه شدهاید که برخی ستارگان یا سیارات پرنورترند و به راحتی دیده می شوند، اما برای مشاهده برخی دیگر احتیاج به آسمان تاریک است و حتی برخی ستارگان (یا سیارات) آنقدر کم نورند که با چشم غیرمسلح دیده نمیشوند. حدود 2500 سال پیش، اخترشناسی یونانی به نام «هیپارخوس» برای سنجش روشنایی اجرام نجومی، از واحدی به نام قدر استفاده کرد. او کمنورترین ستاره قابل رویت با چشم را قدر 6 نامید و ستارگان پرنور را در قدر اول قرار داد. نکته مهم آن است که هر چه ستاره ای پرنورتر باشد، عدد قدر آن کمتر است. از آن پس منجمان برای سنجش روشنایی ظاهری اجرام نجومی از این واحد استفاده کردند و آن را گسترش دادند. به عنوان مثال، عبدالرحمن صوفی، اخترشناس مسلمان ایرانی که هزار سال پیش در شیراز وفات یافت، در کتاب معروفش به نام «صورالکواکب» صورتهای فلکی مختلف را شرح داده و قدر ستارگان را با دقت بسیاری خوبی تعیین و فهرست کرد. بعدها در قرن هجدهم میلادی، این مقیاس گسترش یافت و روشهایی برای اندازهگیری و محاسبه آن تعیین شد. ویژگی دیگر قدر این است که این مقیاس خطی نیست، بلکه لگاریتمی است؛ یعنی نسبت روشنایی ستاره اول و ششم، 5 برابر نیست؛ بلکه 100 برابر است. به تعبیر دیگر، به ازاء هر واحد کاهش قدر، روشنایی به اندازه ریشه پنجم عدد 100 یعنی 2.512 برابر تغییر میکند. قدر سیاره زهره حدود 4- است، در حالیکه قدر ستاره شعرای شامی حدود 0.4 است. بنابراین سیاره زهره حدود 60 برابر پرنورتر از شعرای شامی است. در این هفته قدر سیاره مشتری 2.3- و قدر سیاره مریخ و زحل حدود یک خواهد بود. عکس آغاز مطلب: طلوع ماه برفراز آرامگاه کوروش در پاسارگاد- اثر بابک امینتفرشی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 545]