واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
رباتیک و مکاترونیک آیندهای در همین نزدیکی بازیهای دوران کودکی ما تغییر کرده است، نسل امروز دیگر هفتسنگ بازی نمیکند، سر خود را در رایانه و گوشی هوشمند و تبلت فروبرده و در جهان مجازی بازی میکند و به کسب تجربه میپردازد. برای نسل امروز نیازی به تعریف واژههایی مانند رایانه، نرمافزار و... نیست و با بیشتر این مفاهیم از کودکی آشنا شدهاند.
بسیاری از کارشناسان، کودکان، نوجوانان و حتی جوانان این دوره را نسل رباتیک و مکاترونیک می دانند؛ نسلی که علاقه مند است پا را فراتر از دوره قبل گذاشته و با پیوند مکانیک، الکترونیک، علوم رایانه و هوش مصنوعی به خلق ایده های جدید بپردازد. یکی از بهترین محل هایی که می شود این نسل را دید و با رویاهای او هم داستان شد مسابقات رباتیک است؛ مسابقاتی که 16 سال از برگزاری اولین دوره آن در سطح ملی و امسال نیز با برگزاری دهمین دوره مسابقات بین المللی ربوکاپ آزاد ایران نیز می شود گفت 10 سال از برگزاری بین المللی آن در داخل ایران می گذرد. سالانه حدود 10 مسابقه در ایران برگزار و هر ساله تعدادی مسابقه به این فهرست اضافه یا از آن کم می شود؛ مسابقاتی که علاقه مندی شرکت کنندگانش به خلق ربات و رقابت بر سر فناوری هایی از جنس رباتیک و مکاترونیک هر سال هزینه ها، سفرها و داستان های بسیاری می سازد. مسابقات بین المللی ربوکاپ آزاد ایران را می شود یک حرکت مستمر و مثبت دانست، حرکتی در سطح ملی و بین المللی که با مدیریت کمیته ملی ربوکاپ ایران 10 سال ادامه داشته است و از این لحاظ در نوع خود در ایران نمونه مشابهی ندارد. اگر به مدارس خوب سراسر ایران سفر کنید، احتمالا بخش زیادی از آنها در قالب درس پژوهش یا کارگاه های فوق برنامه در مقاطع مختلف از دبستان تا انتهای دبیرستان دارای درس رباتیک هستند. به طور معمول کمتر علاقه مند رباتیکی امروزه در ایران وجود دارد که با نام این مسابقات آشنا نباشد. همچنین در بسیاری از دانشکده های فنی و حتی غیرفنی در ایران نیز این مسابقات شناخته شده است و در تقویم مسابقاتی آن مرکز برای خود جایگاه ویژه ای دارد. مسابقات بهانه ای است برای آن که دانش آموزان و دانشجویان فقط در سطح مطالب کتاب درسی نمانند و بتوانند اطلاعات تئوری را با مفاهیم عملی پیوند بزنند. در ساخت یک ربات براحتی می شود تاثیر قوانین فیزیک و ریاضی را درک کرد و به طور عملی از مفاهیم مرتبط با آنها مانند شتاب، سرعت، محیط و... استفاده کرد. دانشجو و دانش آموزی که رباتیک می داند با مهارت های فنی مختلف مانند کار با ابزار مکانیکی، مونتاژ و طراحی بردهای الکترونیکی، شناخت قطعات، رایانه، برنامه نویسی، هوش مصنوعی و... آشنا می شود. مهم تر از این مهارت ها یاد گرفتن کار گروهی است. یک ربات ساده حداقل نیاز به دو نفر یا بیشتر از افرادی دارد که با کمک هم و تعامل سازنده در کنار یکدیگر به ساخت ربات بپردازند و به این درک برسند که کارها و نتایج ارزشمند در قالب کارگروهی و ارجح دانستن منافع جمعی به منافع شخصی است که نتیجه مثبت کار خلق خواهد شد. افراد یک تیم رباتیک در کنار یکدیگر به کشف، خلق ایده، تبدیل ایده به پدیده، تجربه راه حل های مختلف و... دست می زنند و یاد می گیرند خود را چطور جای دیگر اعضای تیم قرار داده و با حفظ آرامش و تفاهم، مسیر ارزشمندی را در یک کار گروهی طی کنند. از برخی مزایای رباتیک صحبت کردیم، اما باید به این نکته توجه کرد که امروزه مهم ترین محل هایی که در حال آموزش مفاهیم مکاترونیک و رباتیک به فرزندان این کشور هستند، مدارس است. این درس به علت اصلی نبودن و قرار داشتن در درس های فوق برنامه به طور معمول دارای استاندارد و کتاب مشخص آموزشی نیست. به خاطر همین مشکل، مدارس برای تدریس این درس یا به طور مستقیم به دانشجویان دارای تجربه مسابقات یا تدریس این درس کارگاهی مراجعه می کنند یا با برخی شرکت های نوظهور در بازار ایران وارد قرارداد می شوند. خب نتیجه هم معلوم است، ریسک این نوع قراردادها بسیار بالاست. در درجه اول این نکته مهم است که بدانیم هر مهندس و پژوهشگر خوبی قرار نیست مهارت های معلمی خوبی نیز داشته باشد و در درجه دوم بسیاری از شرکت ها، کیت ها و محصولاتی را ارائه می کنند که دارای محتوا و کیفیت مناسبی برای آموزش نیست. از همین رو موضوع های جذابی مانند رباتیک و مکاترونیک در برخی کانون های آموزشی و مدارس به عاملی برای دلزدگی دانش آموزان و دانشجویان تبدیل شده و به جای تاثیر مثبت، تاثیر منفی خواهند داشت. این مساله با توجه به افزایش روزافزون علاقه مندان این رشته و همچنین اهمیت آن برای اهداف بلندمدت کشور در راستای جنبش اقتصاد بدون نفت و تاثیر آن در خلق ایده های جدید در صنعت، نوسازی صنایع فرسوده، خودکار کردن صنایع پرخطر برای انسان و... بسیار مهم است و نیاز به نظارت بیشتر بر روش های آموزش و محصولات این بخش را نمایان می کند. امروزه شاهد برگزاری کنفرانس های رباتیک و مکاترونیک مانند کنفرانس بین المللی ICROM توسط انجمن رباتیک ایران که از انجمن های علمی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است و همچنین سمپوزیوم بین المللی ربوکاپ در کنار مسابقات بین المللی ربوکاپ آزاد ایران هستیم. محل هایی برای بیان آخرین مقاله های پژوهشگران ایرانی و بین المللی و جایگاهی برای مکتوب کردن و گسترش دانش در سطح ایران و جهان و همچنین شاهد ظهور شرکت های خصوصی و دانش بنیان هستیم که با محصولات خود سعی در بالابردن کیفیت زندگی مردم دارند. همه این موارد امروزه در ایران وجود دارد که اگر تحصیلات و رشته های مرتبط در تمام سطوح تا سطح تحصیلات تکمیلی را هم به آنها اضافه کنیم، شاهد حلقه تقریبا کاملی هستیم که نشان از رشد علوم مکاترونیک و رباتیک در کشور ما دارد و البته این حلقه نیاز به مکملی هم دارد و آن نظارت های بالادستی و مدیریتی صحیح است تا این رشته ها و فعالیت های نوظهور بتواند به درستی هدایت شده و نیازهای اساسی کشور از آموزش تا خلق ثروت ملی را به درستی پوشش دهد. رباتیک و مکاترونیک دیگر فناوری برای آینده ای دور نیست؛ بلکه اتفاقی است که در همین نزدیکی و در زندگی ما قرار دارد. محصولات مختلف مانند جاروبرقی های رباتیک، گوشی ها و خودروهای هوشمند، هواپیماهای بدون سرنشین و... امروزه در زندگی بشر حضور فعال دارد و حتی برخی از آنها برای ما عادی شده است. باید تلاش کنیم فردای کشور از این صنایع و قدرت آن به درستی استفاده کند. آریا صبوری / پژوهشگر رباتیک و مکاترونیک
 
پنج شنبه 20 فروردین 1394 ساعت 05:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 105]