محبوبترینها
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1804088745
دوست ندارم رمانم چندصدایی باشد
واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گیوا در نشست نقد «فیل‌ها»:
دوست ندارم رمانم چندصدایی باشد
شناسهٔ خبر: 2512895 یکشنبه ۱۷ اسفند ۱۳۹۳ - ۱۲:۳۶
فرهنگ > شعر و ادب
شاهرخ گیوا در نشست نقد و بررسی تازه‌ترین رمان خود گفت: استراتژی من این نبود که به صداهای دیگر فکر کنم. برای همین اجازه ندادم صدای آدم‌های دیگر شنیده شود. به گزارش خبرنگار مهر، رمان «فیل‌ها» تازه ترین اثر شاهرخ گیوا در ششمین نشست «عصر جمعه» نقد و بررسی شد. در ابتدای این جلسه علی سطوتی قلعه نویسنده و منتقد با اشاره به اهمیت جستجو در رمان فیل‌ها به منظور یافتن امکان‌های مفهومی برای فراروی از وضعیت فعلی رمان فارسی گفت: در رمان فیل‌ها با دو گونه نقل قول با گیومه و بدون گیومه سر و کار داریم و رمان فیل‌ها در میان این دو نوع نقل قول اتفاق افتاده است. یکی قول‌هایی متعلق به گذشته دور‌تر و دیگری قول‌هایی متعلق به گذشته‌ای نزدیک‌تر.سطوتی افزود: زندگی جناب فیل، فیروز جناح در فاصله این دو گذشته و دو گونه نقل قول می‌گذرد. جناح تا از مرگ پدر به لحظه رویارویی با سرنوشت خود برسد می‌آموزد چطور خود را به جریان عمومی تجربه در جهان و در حقیقت در زیست جهان ایرانی همان افق کاذبی که همواره در کار رمان نویس ایرانی حد می‌گذارد بسپارد و بدین سان به هنر نقل قول کردن بدون گیومه دست می‌یابد.وی با انتقاد از جریان ادبیات در دهه ۷۰ بیان کرد: این لحظه‌ای است شگرف در رمان فارسی. کافیست مد دهه هفتادی رمان‌نویسی را به یاد آورید که از سر بدفهمی و غریب بینامتنیت درهای رمان فارسی را بیش از پیش برای مثال بیش از گلشیری در معصوم پنجم به روی ادبیات قدیم گشود؛ همه‌جا بازسازی نثر قرون ماضی در کار بود و همه‌جا رمان همانند متنی قدیمی و کهن می‌نمود.سطوتی همچنین در ادامه به آثار قبلی شاهرخ گیوا اشاره کرد و افزود: شاهرخ گیوا در مونالیزی منتشر چنین سودایی در سر داشت. رمان فارسی در چنین مقطعی بیش از هر چیز دیگری در معرض گیومه‌ها و دو نقطه‌ها بود. گیومه‌ها حتی گذشته داستان فارسی را تحت شعاع قرار می‌داد.وی افزود: اتفاق فیل‌ها برتاپ رمان به آن سوی گیومه‌ها با حفظ قابلیت نقل قول است. حتی می‌توان خطر کرد و گفت فیل‌ها در سطحی گیومه‌ها را دست می‌اندازد و هجو می‌کند و در سطحی دیگر به دلیل عملی برای خروج از چاله‌ای در پیش می‌گیرد که عروج معکوس نظریه ادبی در ایران برای رمان فارسی حفر کرده بود.سطوتی در این باره توضیح داد: برای مثال فیروز جناح که حاصل پنج سال کتابخوانی خود را با نقل قول‌ها بالا می‌آورد و در نهایت نه به این احوال کلاسه بندی شده که به اسکناس روی اسکناس‌ها فحش می‌دهد و معنای زندگی‌اش را در آنها می‌یابد. فیل‌ها در چنین چرخش و درهای است که در نسبت خود با رمان فارسی اگر نه درخشان که مهم می‌نماید.وی در خصوص یکی از صحنه‌های رمان توضیح داد: صحنه رویارویی جناح با مجسمه متفکر رودن و کارل مارکس در آسانسور را به یاد آورید؛ نخست راوی نگهبان را با مجسمه یکی می‌کند و بعد شخصی که وارد می‌شود، خود مارکس می‌بیند. گرچه در این مورد چیزی مستقیم یا غیر مستقیم نقل نمی‌شود اما می‌توان هر دو را هچون موارد گیومه دار فیل‌ها فرض کرد. که عنصر نامتجانس را با فرافکنی آن به الگوی گفتاری و کرداری از پیش موجود و از این حیث متجانس مهار می‌کند و در ساختار رمان حل و منحل می‌کند. این همان چیزی است که نویسندگان جوان ایرانی از رمان‌های اسلاف خود یا در کارگاه می‌آموزند.سطوتی در ادامه افزود: آنها کمتر به گونه‌ای از رمان می‌اندیشند که تاب عنصر نامتجانس، عنصر اضافی نچسب را بیاورد. برعکس رمان مطلوب از نظر آنها واجد ساختاری است که در حین جا دادن چنین عناصری قادر به حل کردن عناصر در خود نیز هست. چنین خاصی در فیل‌ها تنها در مواجهه با رودن و مارکس یا در احوالی که مرتب از این و آن نقل می‌شود به چشم نمی‌خورد. بلکه همچنین ساختار روایی که مواجهه و نقل قول‌ها در آن معنا دار می‌شود حامل چنین خاصی است. آنجاست که همصدایی راوی رمان به شخصیت جناح از حالت تصادف در می‌آید و بوطیقای اثر را در وهم گیومه‌های شبیه ساز در می‌آورد.وی در خصوص ساختار رمان توضیح داد: این ساختار روایی که مبتنی بر علیت است منطق شباهت را بار‌ها شبیه‌تر از آنچه در موارد گفته شده یاد می‌آورد باز تولید و در رمان منتشر می‌کند. از منظر راوی رمان بیهوده نیست که شخصیت جناح این همه بر نقل قول اتکا می‌کند و جا و بی‌جا به گفته‌های مهم و غیر مهم آدم‌های متعدد با افکار متنوع در دوره‌های مختلف ارجاع می‌دهد.سطوتی ادامه داد: گیوا اسکناس متن‌ها را در مقابل نویسنده متن‌ها قرار می‌دهد. تفاوت میان این دوگونه متن آشکار است. اسکناس متن‌ها دست به دست می‌چرخند و نویسنده‌شان پیدا نیست. در مقابل نویسنده متن‌ها در کتابخانه‌ها جا می‌گیرند و صرف نظر از ایده مرگ مولف همواره سایه نویسنده خود را بالای سر خود می‌بینند.وی افزود: پس اگر نویسنده متن‌ها به حضور نهادی نویسنده موقوف باشند که نوشتن و نشر آن را به ظاهر در چهارچوب فرهنگ و ادبیات و به واقع به میانجی ایدئولوژی مسلط دوره معنا دار می‌کند اسکناس متن‌ها از این حضور نهاد سر می‌پیچد و در مرزهای ارتباطی میان آدم‌هایی که در قلمروهای مختلف به سر می‌برند رفت و آمد می‌کند. اسکناس متن‌ها از این حیث ظرفیت بالایی برای به چالش کشیدن نویسنده متن‌ها دارند.سطوتی ادامه داد: فیل ها نیروی آیرونیک نقل قول کردن را دست می‌اندازد و در نهایت این منطق کاسه کوزه قضیه را بهم می‌ریزد. سوژه آیرونیک اثر نسبت به رمان ماتقدم چیزی که داشته همه این‌ها را دست می‌انداخته به همان چاله‌ای می‌افتد که این‌ها افتاده‌اند.وی در خصوص نگرش گیوا بر پرداخت به اسکناس و پول گفت: چیزی که در رمان تاسف آور‌تر است دست به دست شدن اسکناس متن هاست که در سه مرحله حد گذاشته می‌شود برایشان و در محدوده‌ای مشخص متعین و جاگیر می‌شود. در رمان گیوا مردی ایجاد می شود که با اسکناس برخورد غیراسکناسی دارد. برای من که منتقد رواج الگوهای نئولیبرال در ادبیات دهه‌های اخیر هستم حمله به مناسبات مالی و حرف زدن از منظر چپ و ستم دیده و حذف شدگان جای خوشبختی دارد.سطوتی در ادامه افزود: گیوا به زعم ایده شخصیتی که رمان حول آن شکل گرفته و تا حد زیادی هم در لحظاتی برانگیزاننده است بیش از اندازه در خور و ادبی است. لازم بوده قدری از این همه زیبایی‌شناختی کردن قضیه دست برداریم و موضوع را پیوند بزنیم با گزاره‌های دیگر.از شباهت و تفاوت فیل‌ها با آبلوموف تا بوطیقای داستایوسکی و چندصدایی در فیل‌هااحمد ابوالفتحی به عنوان منتقد دیگر این نشست در خصوص شباهت رمان فیل ها با رمان آبلوموف ایوان گانچاروف گفت: شباهتی آرکی تایپیک(Archetype) میان شخصیت فیروز جناح و آبلوموف موجود است. فیروز جناح همانند همه شخصیت‌های ادبی شخصیتی نیست که از خلا بیرون آمده باشد و برآمده از ساخت ادبی است که در گذشته این اثر وجود داشته است و این شخصیت روی آن اثر قرار گرفته و حسن رمان این است که این وضعیت را ارتقا داده است. این وضعیت شخصیت آبلوموف است که به شدت از نظر ساخت طبقاتی با این شخصیت نسبت دارد.وی افزود: نکته اساسی این است که برخورد شاهرخ با این شخصیت برخورد گانچاروفی نیست. لنین در سال ۱۹۲۳ اعلامیه‌ای دارد که باعث می‌شه درباره آبلوموف حرف بزنیم و در آنجا از آبلومیسم حرف می‌زند و این اساسا کلمه‌ای است که در رمان آبلوموف به آن اشاره می‌شود و بناست با نقد این مسئله روبرو شویم.ابوالفتحی با باختینی خواندن شخصیت پردازی رمان فیل ها افزود: اتفاقی که در رمان فیل‌ها افتاده است یک اتفاق باختینی است. به خاطر همین هم این رمان مهم است. در کلیت فضای ادبی امسال چهار اثر مهم دیده‌ام نه به خاطر اینکه انفجار ادبی به وجود آورده باشند مهم به این نظر که حرکتی رو به جلو هستند و فیل ها هم یکی از آن‌هاست.وی در ادامه گفت: در این رمان حرکتی داشته‌ایم از یک بازنمایی پریشان احوال که رمان فارسی همواره با آن مواجه بوده، بازنمایی پریشان احوال شهر، شخصیت‌ها که مبتنی بر قضاوت‌های شخصی نویسنده از وضعیت شخصیت‌ها هستند به سمت تولید یک صدا، صدایی مستقل که برای فهم آن تلاش می‌کنیم. حال این صدا هرچه می‌خواهد باشد.ابوالفتحی در خصوص صدای ایجاد شده در فیل ها توضیح داد: ما در فیل‌ها بروز این صدا را در فرم رمان هم می‌توانیم ببینیم. اینکه عملا تکرار جلماتی داریم که اول شخص هستند و تکرار در سوم شخص راوی می‌بینیم وضعیت من دیگری را به خوبی بروز می‌دهد. یعنی با شخصیتی روبرو هستیم که هم خود را اول شخص روایت می‌کند و هم سوم شخص. یعنی نمی‌توانیم سوم شخص رمان را از اول شخص آن جدا ببینم. هیچ اتفاق خارج از عمل اول شخص در سوم شخص نمی‌افتد. این تلاشی است برای بروز من دیگری. یعنی بروز یک استقلال هویتی شخصیت و یک باز تعریف خود توسط شخصیت که در نهایت می‌بینیم این یک قرائت انتقادی از خود توسط فیروز جناح بوده است. به همین دلیل فرم رمان فرم درستی است.تفاوت‌ها و شباهت‌های فیل ها با رمان‌های اخیریوسف انصاری دبیر این نشست ها نیز در ادامه این جلسه با اشاره به تفاوت‌های رمان شاهرخ با آثار منتشر شده دیگر گفت: در دهه ۸۰ مخاطب و نویسنده‌ی ما شیفته ماجراهای بیرونی شد و این معضل آن دهه بود و هنوز هم ادامه دارد ولی چیزی که رمان‌نویسی گیوا را از ابتذال دهه هشتاد و وضعیت رمان‌نویسی این ۱۵ سال گذشته به کل جدا می‌کند تاکید و اصرار گیوا به درون شخصیت‌هایش است. شخصیت‌های رمان‌های گیوا و به‌خصوص فیل‌ها شخصیت‌های مسئله‌دار و درون‌گرایی هستند و نمونه‌‌ای از شخصیت‌متفکری که باختین مدنظرش بود و می‌توان بر همین اساس این شخصیت را گذاشت مقابل طیف گسترده‌ای از شخصیت‌های بی‌مسئله و خالی از تفکر رمان‌های این پانزده سال گذشته و گفت برای همین رمان فیل‌ها استقلال خودش را در مقابل آثار گل‌خانه‌ای حفظ می‌کند.انصاری ادامه داد: شاید تنها جایی که بشود گفت در فیل‌ها عنصری کم‌رنگ است همان عنصر تصادف و بازی است. شاهرخ گیوا موقیعت خوبی داشت که در این رمان از این دو عنصر استفاده کند. در رمان‌های قبلی شاهرخ شباهت‌هایی به آثار گلشیری و مدنی‌پور بیش از فیل‌ها بود و گیوا در رمان‌هایش با آثار این دو نویسنده برخورد بازیگوشانه‌ای نداشت و باید زیاد دقیق می‌شدیم تا تفاوت‌ها بین رمان گیوا و آثار گلشیری و مندنی‌پور را بیرون بکشیم ولی در فیل‌ها تفاوت‌ها بیشتر از شباهت‌هاست مخصوصن در بازی‌های زبانی و به هم ریختن الگوهای رایج نوشتار که کمتر در آثار گلشیری و مندنی‌پور شاهدش بوده‌ایم ولی چون عنصر تصادف و بازی کنترل‌شده است جلوی رمان را برای فراروی بیشتر گرفته است.وی در پایان افزود: در نهایت همان‌طور که براهنی در کیمیا و خاک می‌گوید برای عبور و رهایی از ادبیات گذشته تنها چاره‌ی ما تاکید بر نقاط قوت و ضعف کارهای یکدیگر است با صدای بلند.لذت نویسنده از کشف و چرا فیل ها چند صدا ندارددر پایان این نشست به رسم نشست‌های پیشین نویسنده اثر به سوالات حاضران در جلسه پاسخ داد و در خصوص اثر خود گفت: اینکه اول شخص یا سوم شخص را در کنار یکدیگر آورده‌ام حتما دلایلی داشته‌ام که مخاطب باید متوجه شود و در این صورت ممکن است در انتقال این منظور موفق شده باشم یا نه.شاهرخ گیوا افزود: اما خیلی‌ها متوجه منظور من از این تغییر زاویه دید نشده‌اند که با توجه به گفته های احمد ابوالفتحی به نظرم تا حدودی به این موضوع نزدیک شده و این برای من امیدوار کننده بود. یک دلیل هم لذتی بود که از انتخاب این تکنیک می‌برم و لذتی که از در آمیختن چیز‌های مختلف می‌برم.وی با اشاره به مباحثی که در جلسه پیش آمد افزود: در این جلسه این چالش در من ایجاد شد که آیا می‌شد رمان من چندصدایی باشد؟ موافق هستم که رمان من چندصدایی نیست اما یک صدای واحد دارد. استراتژی من این نبود که به صداهای دیگر فکر کنم. این بود که این آدم در عین حالی که یک صدا دارد با صدای دیگری در خود هم وارد چالش می‌شود و هر دو صدا صدای یک نفر است و برای همین اجازه ندادم صدای آدم‌های دیگر شنیده شود.گیوا اتهام ضدزن بودن آثارش را رد کرد و در این باره گفت: از رمان اولم مونالیزای منتشر بابت گفتمان مردسالارانه در آن رمان که نگاهی به گذشته دارد متهم می شوم به ضد زن بودن اما در رمان اندوه مونالیزا مرد‌ها منفی‌تر هستند. و در این رمان هم نمی‌پذیرم.وی در خصوص رمان فیل ها توضیح داد: راوی به عنوان یک مرد جهانی دارد که بخشی از زندگی‌اش مجبور است با زن‌ها درگیر شود و حتی با پدرش و با مرد‌ها هم رابطه خوبی ندارد. جهان این شخصیت است و نمی‌توان شخصیت را به نویسنده تعمیم داد. باید نیاز رمان ایجاب کند. در دو سوم رمان نگاه منفی به زن داریم و در نهایت تلنگر مثبت به فیروز پیرزنی است که فیروز نگاه منفی به او دارد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]
-
گوناگون
پربازدیدترینها