محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1842972664
- افزایش قدرت منطقه یی ایران؛ محور رایزنی های منطقه یی
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به بهانه سفر رییسان جمهوری ترکیه و مصر به عربستان سعودی افزایش قدرت منطقه یی ایران؛ محور رایزنی های منطقه یی تهران-ایرنا-روندهای تازه مردمسالارانه در منطقه، تلاش ایران برای رویارویی با تروریسم و پیشرفت در گفت و گوهای هسته یی، وزن منطقه یی جمهوری اسلامی ایران را در ماه های اخیر افزایش داده است. این مساله باعث تلاش برخی از کشورهای منطقه برای برقراری توازن با کشورمان شده است؛ تلاشی که می تواند به جای تقابل به سمت تعامل سازنده حرکت کند.
آیا توازن های منطقه یی در خاورمیانه در شرف تغییر است؟ به عبارتی بهتر، آیا شاهد شکل گیری نوعی بلوک بندی تازه ی منطقه یی در خاورمیانه هستیم؟
این پرسشی است که هر ناظر تیزبینی اگر نگاهی دقیق به تحولات هفته های اخیر در خاورمیانه داشته باشد از خود خواهد پرسید. مرکز ثقل این تحولات نیز سفرهای دیپلماتیک اخیر به عربستان است.
عربستان سعودی در هفته جاری میزبان رییسان جمهوری 2 تن از کشورهای مهم و در عین حال، رقیب منطقه بود.
سفر روز شنبه (نهم اسفندماه) «رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری ترکیه و سفر روز یکشنبه (دهم اسفندماه) «عبدالفتاح السیسی» رییس جمهوری مصر، به عربستان خبر از تغییراتی در توازن قوای منطقه یی و شکل دادن به بلوک های منطقه یی تازه دارد.
درباره ی این سفرها بیان چند نکته ضروری است:
1-با وجودی که هم مقام های مصری و هم مقام های ترکیه یی از اتفاقی بودن سفر رییس جمهوری آن ها به عربستان صحبت می کنند، اما ساده انگارانه است اگر بپذیریم همزمانی این سفرها از پیش برنامه ریزی نشده باشد. به همین دلیل، این سفرها نشان دهنده ی تغییرات تازه در سطح رقابت های منطقه یی است.
اما پیش از پرداختن به ریشه یابی این تحولات و پاسخ گویی به پرسش بالا باید نگاهی کلان به ساختار منطقه یی خاورمیانه و وضعیت نظم در آن داشته باشیم. نبود الگوهای منطقه یی تامین نظم در منطقه ی خاورمیانه باعث شده است شاهد تنش ها و بحران های میان کشوری و درون کشوری بسیاری در این منطقه باشیم. برخلاف بسیاری از مناطق دیگر جهان –از جمله جنوب شرق آسیا یا منطقه ی آمریکای لاتین- که الگوهای مبتنی بر همکاری های اقتصادی و پیوندهای فرهنگی بر روابط کشورهای آن حاکم است، در خاورمیانه، «قدرت محوری» الگوی رفتاری غالب کشورهاست. بر این پایه، رقابت قدرت در این منطقه بیش از هر منطقه ی دیگری در جهان به چشم می خورد. در چنین ساختاری، اختلاف ها فراوان و زمینه های همکاری اندک است. افزون بر چنین ویژگی ساختاری درون منطقه یی که وجود رقابت ها در منطقه را تقویت می کند، رخنه پذیری بالای این منطقه در سیستم بین الملل نیز بر تشدید تنش های درون منطقه یی افزوده است. به عبارتی، وجود زمینه های منطقه یی، فرصت نفوذ قدرت های بزرگ را در این منطقه افزایش داده است. همه ی این ها در حالی است که این منطقه از منابع غنی نفت و گاز برخوردار است که برای آینده ی اقتصاد جهانی نقشی حیاتی دارد.
از جمع این شرایط می توان به این نتیجه رسید که شکل گیری همکاری در این منطقه بسیار دشوار و تشدید رقابت های منطقه یی امری قابل انتظار است. به همین دلیل است که الگوی توازن قدرت، الگوی مطلوب تامین نظم در این منطقه است. می توان گفت که وجود الگوی توازن قدرت حتی بسیار مطلوب آمریکا –به عنوان کشور مداخله گر در خاورمیانه- است؛ چرا که وجود چنین الگویی زمینه را برای دخالت این کشور در منطقه فراهم می سازد. در الگوی توازن قدرت، یک اصل بنیادین وجود دارد و آن جلوگیری از برتری و تسلط یک کشور بر دیگران است. به همین دلیل در چنین الگویی برای مقابله با کشور برتری طلب، شاهد همپیمانی موقت رقیبان با یکدیگر هستیم.
2-حال برگردیم به پرسش بالا و بررسی چرایی تحولات اخیر در منطقه. در تحلیل تحولات اخیر منطقه باید گفت، چند رویداد عمده در سطح منطقه رخ داده است که تاثیرات عمیقی بر الگوی نظم منطقه یی و به دنبال آن، شکل گیری بلوک بندی های تازه ی منطقه یی در خاورمیانه خواهد گذاشت. این رویدادها را می توان در افزایش قدرت منطقه یی ایران خلاصه کرد.
از یک سو، تحولات اخیر خاورمیانه بر خلاف برخی پیش بینی ها، نشان داد که ایران از این توان برخوردار است که قدرت ساختاری (منابع قدرت) خود را به قدرت عملیاتی (قدرت در عرصه عمل) تبدیل کند و برای تقویت مردمسالاری و تامین امنیت در کشورهای منطقه بکار گیرد. چنین وضعیتی به ویژه زمانی که مساله ی «داعش» به تهدیدی همگانی تبدیل شد، بیش از پیش مشخص شد. البته این توان مبتنی بر مقبولیت مردمی ایران در میان گروه های مردمی و اسلام گراست که جمهوری اسلامی ایران را بهترین پشتیبان خود در مقابل مخالفانشان می دانند. چرا که ایران همواره پیش قراول مخالفت با دخالت در امور داخلی کشورهای منطقه بوده است.
3-از سوی دیگر، گفت و گوهای ایران و گروه 1+5 حول موضوع صلح آمیز هسته ای ایران نشان از توان چانه زنی ایران در عرصه ی جهانی دارد که باعث شده قدرت های جهانی همگی پای یک میز با ایران به گفت و گو بنشینند. نفسِ چنین گفت و گویی نشان از پذیرش قدرت منطقه یی ایران از سوی قدرت های جهانی دارد.
اگر این نکته را بپذیریم که پذیرش از سوی جامعه ی جهانی یکی از شروط اصلی قدرتمند شدن یک کشور است، پذیرش قدرت منطقه یی ایران نیز به معنای پذیرش قدرت منطقه یی ایران و الگوی مدیریتی این کشور در حوزه ی منطقه ی راهبردی اش است.
4-جمع دو نکته ی پیشین –افزایش توان منطقه یی ایران و پذیرش آن از سوی قدرت های بزرگ- به معنای پررنگ شدن حضور ایران در منطقه است. با توجه به توان راهبردی و عملیاتی ایران، چنین رویدادی غیر قابل اجتناب است و پذیرش آن از سوی قدرت های بزرگ بهترین راهکار برای آن ها در راستای مدیریت بی نظمی های موجود در خاورمیانه است. به همین دلیل می توان گفت، بر خلاف خبرسازی های رسانه یی، در شرایط کنونی، آمریکا بیش از ایران نیازمند توافقی هسته یی با جمهوری اسلامی ایران است.
اما چنین رخدادی واکنش دیگر قدرت های منطقه یی و به ویژه عربستان و ترکیه را به دنبال داشته است. آمریکا نیز به دلیل این که نزدیک ترین همپیمان راهبردی عربستان است، دفاع از منافع منطقه یی عربستان را از ملزومات راهبرد خاورمیانه یی خود می داند. به همین دلیل، با وجودی که همزمان گفت و گوهای هسته یی را با ایران به پیش می برد، اما از ترس تسلط منطقه یی ایران، خواهان برقراری نوعی توازن منطقه یی برای کنترل ایران است. به همین دلیل است که در پرونده های سوریه و یمن دیدگاه هایش به عربستان نزدیک تر است.
5-عربستان برای این که بتواند توازن را در مقابل ایران برقرار کند تلاش دارد با نزدیک کردن رقبا به یکدیگر و با محوریت ریاض، خود را در مرکز دیپلماسی منطقه یی قرار دهد و یک بلوک بندی تازه ی منطقه یی ایجاد کند. تلاش های این کشور در نزدیک کردن قطر و مصر، تقویت همبستگی درون شورای همکاری خلیج فارس، نزدیک کردن دیدگاه های مصر و ترکیه و نزدیک کردن دیدگاه های این کشورها به ویژه در مساله سوریه و یمن را می توان در این زمینه ارزیابی کرد. سفر مقام های سیاسی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، رییس جمهوری مصر، رییس جمهوری ترکیه و سفر چند روز آینده ی «جان کری» وزیر امور خارجه آمریکا به ریاض را می توان همگی در چنین بافتی تحلیل کرد.
همه ی این ها در حالی است که ریاض به همراه دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در پاسخ به پیشروی نیروهای جنبش مردمی «انصارالله»، در هفته ی گذشته سفارت خود را از شهر «صنعا» پایتخت یمن، به شهر «عدن» مکان کنونی «عبدربه منصور هادی» رییس جمهوری مستعفی یمن، انتقال داده است.
بنابراین می توان گفت، با توجه به ساختار منطقه یی خاورمیانه و تلاش برای برقراری توازن منطقه یی در مقابل ایران است که باعث شده عربستان از توان دیپلماتیک خود برای نزدیک کردن دیدگاه های دیگر کشورهای منطقه به یکدیگر استفاده کند و همین امر باعث شده کشورهایی مانند ترکیه و مصر پذیرای چنین تلاشی از سوی عربستان باشند؛ امری که مورد پشتیبانی و مطلوب آمریکا نیز خواهد بود.
6-بسیاری معتقدند سیاست های منطقه یی چند سال اخیر کشورهایی همچون عربستان سعودی که نقطه ی کانونی آن تقابل با جریان مردمسالاری در این کشورها و حمایت از حاکمان غیردموکراتیک یا در برخی موارد حمایت از گروه های شورشی بوده است، به شکست انجامیده است. به نظر می رسد عربستان سعودی بویژه در سایه ی حضور پادشاه تازه، نیاز دارد که در سیاست های پیشین خود تجدیدنظر کند و به جای تقابل با روندهای مردمسالارانه، به تقویت آن بپردازد. از سوی دیگر این مساله ضروری است که کشورهای منطقه به جای راهکارهای تقابل جویانه به فکر پی ریزی روندی تعامل جویانه با یکدیگر باشند؛ شرایطی که می تواند توان کشورها را به جای ورود به تنش های بی نتیجه در خدمت تعامل و البته رقابت سازنده قرار دهد. از این رو به نظر می رسد با توجه به افزایش توان منطقه یی ایران، کشورهای منطقه بهتر است به جای رویارویی با این مساله، به فکر راه های تقویت و توسعه ی روابط با تهران با هدف تامین منافع مشترک منطقه یی و در صدر آنها تامین امنیت و مبارزه با افراط گرایی باشند.
*از:مهدی جوکار (گروه پژوهش و تحلیل خبری)
پژوهشم**9347**2054
11/12/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]
-
سیاسی
پربازدیدترینها