واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: چگونه شخصیت جامعی داشته باشیم؟قسمت اول
در میان فقها و علما و عرفای بزرگی که از صدر اسلام تا کنون شناخته شده اند، چهره های درخشانی وجود دارند که تلالؤ و سیطره شهرت آنها، بر زبان خواص و عوام است. و در میان این چهره های درخشان نیز، افراد معدودی هستند که به جهت نمود برخی برجستگیها، گوی سبقت را از هم یاران خویش ربوده اند. به عنوان مثال، امام خمینی در عصر ما از معدود علمایی است که شهره نام او نه تنها در یک شهر و کشور خلاصه نمی شود، بلکه کشورهای اسلامی و غیر اسلامی نیز او را به خوبی می شناسند. یکی از مهم ترین و دقیق ترین علل این شناخت و شهرت را میتوان در همه جانبه بودن و شخصیت جامع آن بزرگوار دانست. همچنین لازم است در هر شبانهروز، ساعتی برای خود قرار دهیم که در آن به خلوت و توجه بپردازیم.امام خمینی، عالمی است آمیخته با عرفان، فقیهی است که در فلسفه نیز سرآمد است، شجاعت و دلیری روزانه اش، او را از گریه های شبانه و تهجد و تضرع به بارگاه خدای یگانه، باز نداشته اند و در نهایت جمع این اضداد، از او شخصیتی ستبر به وجود آورده است.حال ببینیم برای به دست آوردن یک شخصیت جامع چه ابعادی را باید لحاظ کرد؟ دستهای از نیازهای طلبه در برنامه آموزشی حوزه بهخوبی تأمین میشود. اما رفع دسته دیگر به همت و تلاش شخصی خود او واگذار شدهاست. آگاهی از این مسئله، موجب میشود طلبه، چشم طمع از برنامهریزی دیگران بردارد، ابتکار عمل به دست گیرد، مردانه چارهای بیندیشد و اقدامی کند. قدم اول در طراحی این برنامه تشخیص عناصر مورد نیاز است. این قلم، در این فراز به معرفی این عناصر میپردازد. اما ارزشگذاری، درجهبندی و توزیع آنها بر زمان در قالب یک برنامة جزئی فراخور این مختصر نیست، گرچه گاهی به آن پرداخته است.هر انسانی در مسیر بندگی خدا و تلاش برای سربازی حضرت ولی عصر در ابعاد مختلف «باید» رشد کند و شکوفا شود؛ بُعد اخلاقی و معنوی ـ بعد علمی ـ بعد جسمی ـ بعد اجتماعی ـ بعد هنری ـ بعد حرفهای یا صنفی.«باید»ی که در این جمله ادعا شده، اختصاصی به طلبه ندارد. هر انسان مسئولی در هر شغل و موقعیتی، اگر بخواهد خدمتگزار شایستهای برای پیشبرد اهداف دین باشد، باید بنای شخصیت خود را این چنین، جامع و متوازن و معتدل بسازد. از میان این ابعاد، رشد معنوی انسان، اصالت و ضرورت دارد، و رشد انسان در سایر ابعاد، باید در خدمت و به هدف رشد معنوی صورت گیرد.هر انسانی در مسیر بندگی خدا و تلاش برای سربازی حضرت ولی عصر در ابعاد مختلف «باید» رشد کند و شکوفا شود؛ بُعد اخلاقی و معنوی ـ بعد علمی ـ بعد جسمی ـ بعد اجتماعی ـ بعد هنری ـ بعد حرفهای یا صنفی.1 ـ بعد معنوی و اخلاقیارتقای معنوی و تهذیب نفس، وظیفه طلبگی طلبه محسوب نمیشود؛ بلکه رسالت انسانی اوست. طلبه پیش از آنکه طلبه باشد یک انسان است. هر انسانی در هر صنف اجتماعی که خدمت میکند وظیفه تلاش برای کسب کمال روحی را برعهده دارد. این امانت، به دوش انسان با وصف انسان نهاده شده نه به دوش انسان با وصف طلبه. البته قابل انکار نیست که طلاب علوم دینی به جهت نسبتی که با دین خدا، دارند، در بعد تهذیب نفس و عمل به آموزههای شریعت، مسئولیت بیشتری پیدا میکنند. عالم بدون تهذیب مرغ پر شکستهای است که بهزودی اسیر گرگ و روباه میشود. امام صادقبه یکی از یاوران و شیعیان نزدیک خود فرمودند:الحَسَنُ مِن کلِّ أَحَدٍ حَسَنٌ وَ مِنک أَحسَن، لِمَکانِک مِنّا. وَ القَبیحُ مِن کلِّ أَحَدٍ قَبیحٌ وَ مِنک أَقبَح، لِمَکانِک مِنّا[1].کار خوب، از هر کس خوب است. اما از تو خوبتر است. به جهت نسبتی که با ما داری. کار بد، از هر کس بد است و از تو بدتر. به جهت نسبتی که با ما داری. ارائه برنامه اخلاقی نیازمند بحث جداگانهای است که جزئیات آن با موضوع این گفتار تناسب ندارد و اما از آنجا که ارتباط مداوم با آثار اخلاقی، انگیزه و نشاط انسان را در حرکت به سوی کمالات معنوی تأمین و ناآگاهی و ندانمکاری او را کمتر میکند، بنا بر توصیه بزرگان، مناسب است این قبیل آثار، کتاب بالینی ما قرار گیرد. یعنی به هنگام خواب یا وقت مناسب دیگر در هر شبانهروز خود را موظف به مطالعة بخشی از آن بدانیم.همچنین لازم است در هر شبانهروز، ساعتی برای خود قرار دهیم که در آن به خلوت و توجه بپردازیم. برنامه این ساعت ممکن است استغفار، دعا، نماز، مناجات، محاسبه، قرائت قرآن، یا توسل باشد. مناسبترین زمان برای این خلوت، سحرگاه است.ادامه این مطلب را در اینجا ببینید.منابع:محمد عالم نوری زادهتهیه و تولید: محمد حسین امین - گروه حوزه علمیه تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 481]