واضح آرشیو وب فارسی:مهر: یاد یک جشن ایرانی/
«اسفندگان» میراثی از مهر و دوستی/ ایرانیها ولنتاین ندارند
شناسهٔ خبر: 2494443 شنبه ۲۵ بهمن ۱۳۹۳ - ۱۱:۱۴
فرهنگ > میراث فرهنگی و گردشگری
۲۵ بهمن ماه برخی از ایرانیان، روز ولنتاین را که یک جشن غربی است گرامی میدارند این درحالی است که ایرانیان روز مهر و دوستی را در کشورشان با نام اسفندگان شناخته و هرسال پنجم اسفند آن را جشن میگرفتند. به گزارش خبرنگر مهر، با نگاهی به گاهشماری ایران باستان، درمییابیم که نیاکان ما، علاوه بر ماهها، روزهای سال را نیز نامگذاری میکردند. ایرانیان در نامگذاری روزها، نام امشاسپندان یا نام ماههای سال را بر روی روزها میگذاشتند؛ برای نمونه: روز ناهید (فرشته نگاهبان آب)، روز زامیاد (فرشته نگاهبان زمین)، و... یا روز فروردین، روز دی، روز خرداد و... بر اساس رسمی کهن، چنانچه نام ماه و روز یکی میشد، ایرانیان این روز را فرخنده میدانستند و آن را جشن میگرفتند.در روز فروردین از ماه فروردین، جشن فروردینگان؛ در روز مهر از ماه مهر، جشن مهرگان؛ در روز آبان از ماه آبان، جشن آبانگاه و... برگزار میشد. نام این جشنها که جشنهای ماهانه نیز نامیده میشوند، چنین است: فروردینگان، اردیبهشتگان، خردادگان، تیرگان، امردادگان، شهریورگان، مهرگان، آبانگان، آذرگان، دیگان، بهمنگان و اسفندگان.در این نامگذاری، روز پنجم هر ماه، روز اسفند یا سپندارمذ نام داشت. جشن اسفندگان در روز پنجم اسفند ماه برگزار میشد. این جشن به زیبایی با طبیعت پیوندی معنایی دارد. ایرانیان باستان دریافته بودند که چهل روز پس از شب چله، با نزدیک شدن زمین به خورشید، لایه سطحی زمین گرم میشود و برای همین، در چهلمین روز زمستان، با افروختن آتش برای ابراز شادمانی از گرم شدن زمین، جشن سده را برگزار میکردند.روند گرم شدن زمین که از روز جشن سده آغاز میشود، در روز اسفند از ماه اسفند (روز جشن اسفندگان)، با رویش نخستین جوانهها، به نقطهای میرسد که زندگی دوباره طبیعت را مژده میدهد. در باورهای ایرانیان باستان، زن نماد زایندگی و عشق بود؛ از این رو، در جشن اسفندگان که نویدبخش زندگی و گرما بود، زن و جایگاه او در زندگی انسان را گرامی میداشتند. هدف از گرامیداشت این روز، حرمت نهادن به تمام چیزهایی است که با باروری خود، باعث برکت و زایندگی همراه با فروتنی و پاکدامنی میشوند. در اسفندگان، زمین نیز به عنوان نمادی دیگر از زایندگی و زندگی ستایش میشد. در این جشن، مردان و زنان رخت نو به تن میکردند و بانوان از دست همسران خود هدیه دریافت میکردند. اسفندگان فرصتی بود برای دلدادگان تا با پیشکش هدیه و نامه شادباش به دلدار خود، همسر آینده خود را گرامی دارند و مهر خود را به او ابراز کنند.اشاره ابوریحان بیرونی به جشن اسفندگاندر کتابهای کهن ایران، درباره این جشن آگاهیهایی به دست داده شده است. ابوریحان بیرونی، دانشمند ایرانی در کتاب خود، آثارالباقیه شرحی از برگزاری جشن اسفندگان در شهرهای گوناگون ایران همچون اصفهان، ری و دیگر شهرهای مرکزی ایران آورده است.چنانکه گفتیم، یکی از چیزهایی که در جشن اسفندگان گرامی داشته میشود، زمین است؛ زمینی که با بخشندگی، انسان، گیاه و جانور را در دامان پرمهر خود میپرورد. از آنجا که نخستین جوانههای گیاهان در این روز میرویند، در چندین کتاب، جشن اسفندگان را جشن برزگران نیز نامیدهاند.بررسی مطالبی که درباره جشن اسفندگان از روزگار باستان به دست ما رسیده است، نشان میدهد که این آیین نیز مانند دیگر آیینهای ایرانی در انحصار و ویژه هیچ یک از دینها و فرمانرواییهای پیش از اسلام نبوده است و دیرینگی آنها، بسیار بیش از تاریخ است. از آنجا که برگزاری این آیینها، به سبب مفهوم و جان مایه معنوی آنها بوده است، از پشتوانه مردمی برخوردار بودهاند.آگاهی ما از آیینهایی همچون جشن اسفندگان، که از زندگی انسان و پیوند انسان با طبیعت سرچشمه گرفتهاند و بزرگداشت این آیینها، سبب میشود که در دوران جهانی شدن و دهکده نامیده شدن جهان، خود را چندان تنگدست نبینیم.آش اسفندیهر سال، ۳۵ روز مانده به نوروز، در شهرها و روستاهای ایران، مردم آشی میپزند که آن را آش اسفندی مینامند. پس از پخته شدن آش، شب هنگام، جوانانی که نامزد دارند، کاسهای از این آش را به همراه هدیه و شیرینی برای نامزد خود میبرند.در شهر محلات، مفصلترین نوع آش اسفندی را میپزند که آن را آش ترش نیز مینامند. برای پختن این آش از بلغور، نخود، لوبیا، چغندر، گردو، بادام، آلوچه خشک، برگه زردآلو، لواشک، تنده (هسته شیرین شده زردآلو)، تره، جعفری و گشنیز بهره میگیرند. چاشنی این آش، سرکه و شکر است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 74]