واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت/
مسجد حلقه گمشده معماری عصر حاضر
امروزه با سرایت شکل سخت و نازیبای معماری منازل به مسجد در بیجار، میتوان گفت؛ مساجد به عنوان حلقه گمشده معماری عصر حاضر تبدیل شدهاند.

به گزارش خبرگزاری فارس از بیجار، بیشک نمیتوان تغییری را که پس از اسلام در هنر به ویژه مللی که صاحب تمدن بودند نادیده گرفت تغییری که موجب پیدایش فرم جدیدی از هنر شد که در آن نقش نمایهها و نگارههایی که متعلق به موجودات و انسان بودند جای خود را به نقش نمایههایی دادند که متعلق به ذات حق بوده و ناظر را پس از تماشای اثر متوجه حضور او نمودهاند. نباید فراموش کرد که هنرمند مسلمان ایرانی علم پدران خود را در کنار آموزههای دینی رویش داده و هنر اسلامی خلق شده بسیار چشمگیرتر و پرمعناتر از گذشته پیش از اسلام است، تاثیری که اسلام و آموزههای آن بر معماری ایرانی میگذارد در واقع تزریق نوعی روح و حس درونی جدید به بنای ایرانی است که معمار ایرانی با بهکارگیری یکسری مفاهیم اسلامی همچون بازگشت به اصل کثرت به وحدت و بهکارگیری آرایههای نمادین، چنین فضایی را خلق کرده است. به جرات میتوان گفت که معماری ایرانی هنگام خلق بنای زیبایی نظیر مسجد، همواره حقیقتی با عنوان مبداء آفرینش را با خود به همراه داشته است. مسجد این اجتماعیترین مکان حضور مسلمین، جایگاه تلاقی دین و هنر اسلامی است، این بنای باشکوه در چشم هر بیننده " گلچینی از هنرهای اسلامی" به شمار میآید. هنرمندان بینام و نشان که تمام هستی خویش را وقف ساخت مساجد کردهاند، از شوق مقدسی بهرهمند بودهاند آنان با اشتیاقی وصفناپذیر کوشیدهاند تا بهترین تصور خود را از زیبایی در این آثار مقدس جلوه و جلا بخشند. در حقیقت، معمار مسلمان در روزگاران گذشته هر زیبایی را که در اطرافش میدید اگر آن را در خور عظمت و شایسته جلال و جمال خدا مییافت، سعی میکرد تا به هنگام فرصت برای آن در مسجد جایی باز کند. معماری ساختمان مسجد طوری است که راز و نیاز انسان را سهل و آسان میکند، تناوب و تکرار قوسها و ستونها فضای پیوسته را چنان به تکههای همسان، تقسیم میکند که وصول به حالت معنوی را آسان مینماید. در معماری مساجد بیجار به تبع از استان کردستان نقش، محصول لاینفک و ناگزیر مصالح بنایی نیز است؛ طوری که انتخاب نقوش هندسی، اسلیمی و ختایی و کمترین استفاده از نقوش انسانی، کاشیکاری، گچبری، آینهکاری، خوشنویسی، شعر، منبتکاری، خطوط کوفی و نستعلیق اطراف محراب و گنبد درونی و برجستگی و فرورفتگی مقرنسها و نهایتاً قوس منحنی حاکم بر کلیت معماری مسجد، تاکیدی بر وحدت در کثرت و کثرت در وحدت است که میتوان مشاهده نمود. در معماری مساجد بیجار همچنین از رنگها بصورت خردمندانهای استفاده میشود و این استفاده با آگاهی از معنای نمادین هر رنگ و واکنش کلی ایجاد شده در روان انسان در برابر حضور یک ترکیب یا هارمونی از رنگها همراه است. استفاده سنتی از رنگها بیشتر با هدف یادآوری واقعیت آسمانی اشیاء همراه است همچنین ترکیب نور و آب از قدیمیترین ازواج در معماری مسجد است، آب نمادی است از پاکی و پالایش روحی در محیط مسجد و در ترکیب با نور، نمادی است از حاصلخیزی و رشد و زیبایی و برکت را همزمان به محیط مسجد میآورد. حال که نقش و جایگاه والای کالبد و بنای مساجد در معماری و هنر اسلامی بدین وضوح ترسیم شده جای یک سوال برای خواننده برجسته مینماید و آن عدم توجه به بسیاری از ظرایف در ساخت و بکارگیری حداقل هنر در تار و پود مسجد عصر حاضر است، به گونهای که امروز در دیار کهن گروس شکل سخت و نازیبای معماری خانه به مسجد سرایت نموده و هیچ اثری از محتوا در معماری آن دیده نمیشود. آن رواقبندی و شبستان و هشتی در دهلیز تاریخ به جای تکامل به حجمی ناموزون و ناهمگن مبدل شده که اگر سر درب مبارک آن نبود تشخیص کاربری آن نیز به سختی میسر میشد. به نظر میرسد پس از آرمانشهر اسلامی، نگاهی دقیق و ژرف برای آسیبشناسی و ارائه طرح در رویه ساخت و معماری مساجد به خصوص در شهرستان بیجار گروس که هویتی ریشهدار از شاخصهای بارز فرهنگی و مذهبی را یدک میکشد، الزامیست. یادداشت از: مصطفی کاظمی کارشناس ارشد معماری انتهای پیام/79015/الف30
93/11/20 - 10:44
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]