واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت/مهدی شکیبائی
چشمانداز حضور مجدد حماس و اخوان درجغرافیای مقاومت
رابطهای بین احکام دادگاه سعودی در سال ۹۲ و دادگاه مصر در سال ۹۳ وجود دارد که مربوط به پیوند فکری میان جماعت اخوان المسلمین مصر و جنبش حماس فلسطین از یک سو و تجدید مناسبات جدید میان ریاض و قاهره در پی تحولات منطقهای از سوی دیگر است.
گروه بینالملل خبرگزاری فارس - مهدی شکیبائی - یک سال پس از انتشار بیانیه وزارت کشور عربستان مبنی بر تروریستی خواندن جماعت اخوان المسلمین و چند گروه دیگر، دولت مصر نیز پس از صدور حکم دادگاه فوق العاده این کشور بخشی(بخوانید اصلی ترین) از جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس ) را به اتهام اختلال در امنیت ملی این کشور به عنوان گروه تروریستی معرفی کرد. در16 اسفند ماه 1392 شبکه خبری العربیه در خبری اعلام کرد: وزارت کشور عربستان با صدور بیانیهای گروه اخوان المسلمین را فهرست گروههای تروریستی قرار داد.ریاض با انتشار این بیانیه علاوه بر گروه اخوان اعلام کرد که داعش، جبهه النصره و حزب الله این کشور نیز در فهرست گروههای تروریستی این کشور قرار دارند. وزارت کشور عربستان همچنین حمایت و جانبداری از گروههای یاد شده را نیز جرم دانست. در11بهمن ماه 1393 خبرگزاری آلمانی دویچه وله نیز از حکم دادگاهی مصری موسوم به دادگاه «امور اضطراری» خبر داد که براساس آن قاهره نام گردانهای عزالدین القسام شاخه نظامی جنبش فلسطینی حماس را در فهرست گروههای تروریستی همچون القاعده و داعش قرار داد. رابطه ای بین این دو حکم مصری – سعودی وجود دارد که مربوط به پیوند فکری میان جماعت اخوان المسلمین مصر و جنبش حماس از یک سو و تجدید مناسبات جدید میان ریاض و قاهره است. جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) یک جنبش اسلامگرای سنی است که در دو حوزه سیاسی-نظامی در فلسطین فعال است و تعداد بسیار زیادی از جمعیت فلسطینی را نمایندگی می کند. این جنبش در سال 1987 به رهبری شیخ احمد یاسین ، عبدالعزیز رنتیسی به عنوان شاخه فلسطینی جماعت جهانی اخوانالمسلمین تاسیس شد و هدف خود را «آزادی تمامی خاک فلسطین» از طریق مبارزه مسلحانه با رژیم اشغالگر قدس اعلام کردهاست. از آن زمان حکومت وقت مصر به ریاست حسنی مبارک ارتباط تنگاتنگی با این جنبش فلسطینی به انحای مختلف برقرار کرد. البته این ارتباط برای همکاری دوستانه نبود بلکه ارتباطی با هدف کنترل رفتارهای این جنبش بود چه اینکه قاهره به حماس به عنوان دنباله فلسطینی اخوان می نگریست و تقویت این جنبش را به نحوی تقویت بزرگترین گروه معارض در درون مصر یعنی اخوان تلقی می کرد. اخوان المسلمین در مصر طی 80 سال گذشته همواره به عنوان بزرگترین گروه معارض و آلترناتیو دولت حاکم محسوب می شد و به شدت از ناحیه سیاسی و امنیتی کنترل میگردید. از این رو رفتار قاهره با حماس فلسطین دقیقا نسخه رفتار قاهره با اخوان در مصر بود. این رفتار مصر تقریبا تا سال 2004 م یعنی همزمان با طرح خاورمیانه بزرگ آمریکا بدون تغییر ادامه یافت اما پس از این سال و نظربه فشارهای آمریکا مبنی بر دمکراتیزه کردن کشورهای عربی غرب آسیا و شمال آفریقا براساس طرح خاورمیانه بزرگ (Great middle east plan) بطور نسبی رفتار دولت مصر با اخوان در عرصه سیاسی تغییر یافت و به اصطلاح به سمت فضای باز سیاسی حرکت کرد که در همین فضا جنبش اخوان المسلمین توانست در انتخابات پارلمانی مصر در سال 2005 در قالب لیست های مستقل به مجلس الشعب (88 نفر)این کشور راه یابد. تقریبا همین رابطه را البته به لحاظ امنیتی در مراودات خود با حماس در نوار غزه پیاده کرد. هر دو رفتار یک هدف را نشانه داشت. کنترل رقیب و در نهایت از دور خارج کردن آن . مبارک همزمان با انکه تعدادی از اعضای اخوان در مصر را پس از انتخابات همان سال محکوم به حبس کرد در ارتباطی تنگاتنگ با اسراییل اجازه داد این رژیم جنگ 22 روزه غزه را با هدف نابود کردن حماس در غزه تدارک ببیند. این رفتار دیری نپایید که در سال 2011م با انقلاب مصریها و سقوط رژیم مبارک به پایان رسید و خصم مستقیم حسنی مبارک و حزب حاکم یعنی اخوان قدرت را در مصر به دست گرفت. حسنی مبارک و همفکران او این بار پشت میله های زندان قرار گرفتند و قرار بود در دادگاهی صالحه محاکمه شوند. با تقویت اخوان و قدرت یابی این جنبش ریشه دار در مصر رفته رفته قدرت حماس در فلسطین در رقابت با رقیب دیرینه اش فتح که گرایشی چپ و ملی گرایانه داشت نیز افزایش یافت. حماس و اخوان در همراهی با ترکیه پس از بروز انقلاب های عربی سودای منطقه ای و جهانی شدن داشتند تا 30 ژوئن 2013 م که کودتایی مخملی علیه حکومت اخوان در مصر براه افتاد. مرسی از قدرت خلع و به اتهام قتل مردم مصر پشت میله های زندان قرار گرفت. جای او را وزیر دفاعش ژنرال عبدالفتاح السیسی از فرماندهان ارشد ارتش در دوره مبارک گرفت. السیسی در اقدامی منطقه ای به کمک عربستان در انزوای هرچه بیشتر اخوان در عرصه سیاسی گام برداشت و تقریبا تمامی رهبران ارشد این جنبش اسلامی را روانه زندان کرد. به تبع او در سطح منطقه عربستان سعودی با انتشار فهرستی نام اخوان را در لیست گروههای تروریستی قرار داد و زمزمه هایی نیز در مورد رایزنی ریاض با لندن برای اخراج اعضای اخوان از انگلستان منتشر شد. رابطه عربستان قطر صرفا به دلیل حمایت قطر از اخوان تیره شد و کار به جایی رسید که عضویت قطر از شورای همکاری خلیج فارس در آستانه لغو قرار گرفت.
در چنین فضایی حکم دادگاه اضطرار مصر مبنی بر قرار گرفتن نام شاخه نظامی حماس در لیست گروههای تروریستی فقط می تواند یک معنا آن هم هماهنگی های امنیتی میان مصر و قاهره برای ریشه کنی اندیشه اخوانی و هرچه وابسته اوست، باشد. حماس اگرچه به لحاظ فکری عقبه ای اخوانی دارد لیکن پیوند این اندیشه با تفکر جهاد و مقاومت پدیده ای را در بین گروههای سنی خلق کرده که از هر حیث در تعامل با شرایط منطقه ای و بین المللی با اخوان تفاوت های ماهوی دارد. موفقیت این جنبش در شکست اسراییل در جنگ سوم غزه مصداقی بر این مدعا است. حماس در حالی این مهم را محقق کرد که در محاصره شدید هم پیمانان اسراییل بواسطه تحولات سوریه قرار داشت. این ویژگی جنبش حماس را بهتر از مصر و عربستان و اسراییل، اتحادیه اروپا به خوبی درک کرد آنجا که نام حماس رابه رغم همه این تحولات از لیست گروههای تروریستی خارج کرده بود.
این رفتار مصر بی شک حماس و اخوان را بیش از هر زمان دیگری به جریان مقاومت و جمهوری اسلامی ایران نزدیکتر و فرصتی تازه پیش روی این جریان در منطقه قرار خواهد داد. چه اینکه این دو جنبش حالا با کسب تجربه ای پر هزینه دوستان و دشمنان خود را به خوبی شناخته اند و به پشتوانه دوستانی که در موقعیت بیبدیلی از تاریخ قرار دارند، می توانند جایگاه خود را با لحاظ این تجربه گرانسنگ از نو بسازند. هم حماس و هم اخوان از پشتوانه مردمی گسترده ای در جغرافیای خود برخوردارند و تصحیح راه گذشته مسیر تازه ای را پیش روی آنها خواهد گشود. بیداری اسلامی با محوریت جریان مقاومت همچنان ادامه دارد و فراز و فرودها لازمه حرکت پرصلابت هر گونه بیداری در مسیر تاریخ بوده است. انتهای پیام/ش
93/11/13 - 00:09
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 69]