واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
یادی از «فیض محمد کاتب»؛ تاریخنگار شهیر افغانستان
16 دی امسال برابر با هشتاد و چهارمین سال درگذشت «ملا فیض محمد کاتب هزاره» از تاریخنگاران برجسته افغانستان است که در سال 1309 خورشیدی در کابل درگذشت.

به گزارش خبرنگار دفتر منطقهای خبرگزاری فارس، 16 دی امسال برابر با هشتاد و چهارمین سال درگذشت «ملا فیض محمد کاتب هزاره» از تاریخ نگاران برجسته افغانستان است که در سال 1309 خورشیدی در کابل درگذشت. فیض محمد کاتب هزاره از برجستهترین مورخان افغانستان است که آثار فراونی در حوزه تاریخنگاری از وی بر جای مانده است. «سراج التواریخ» مهمترین کتاب تاریخ افغانستان و فیض محمد کاتب میباشد که تاریخ 2 قرن اخیر افغانستان را با جزئیات شرح داده است. کتاب سراج التواریخ در 5 جلد نوشته شده که تاکنون 4 جلد آن در ایران و افغانستان منتشر شده است. منابع نویسنده در سراج التواریخ به خصوص جلد اول و دوم به کتب معتبر و نقل قول اشخاص خبره متعلق بوده و نگاهی هم به اسناد آرشیو دولت افغانستان که در اختیار وی قرار داشته شده است و استفاده از اسناد آرشیوی در جلد سوم بیشتر از 2 جلد اول است. ***زندگی نامه فیض محمد کاتب فیض محمد کاتب در سال 1279 قمری در روستای «زرد سنگ» منطقه «قره باغ» ولایت «غزنی» به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی را به شیوه سنتی در مکتبخانههای محل تولدش فرا گرفت. به دنبال جنگ خونینی که میان اقوام افغانستان در این منطقه اتفاق افتاد، کاتب به همراه طایفه خود از زادگاهش آواره و در منطقه «ناهور» غزنی ساکن شد. پدرش در ناهور غزنی به عنوان بزرگ قوم و طایفه «خواجه محمد» انتخاب شد. کاتب برای ادامه تحصیل به «قندهار»، قم، نجف، هند و سوریه سفر کرد و علاوه بر دروس حوزوی، دیگر علوم متداول آن روزگار را نیز فرا گرفت و به زبانهای عربی، انگلیسی و اردو نیز آشنایی پیدا کرد. زندگانی کاتب که مدت هفتاد سال را در بر میگیرد، مصادف با دوره زمامداری پنج زمامدار افغانستان «امیر عبدالرحمان»، «امیر حبیب الله»، «شاه امان الله»، «حبیب الله کلکانی» و «محمد نادرشاه» است که خود رویدادهای این دوران را به چشم مشاهده کرده است. پس از سقوط حکومت امان الله خان، حبیب الله کلکانی معروف به «بچه سقو» به قدرت رسید ولی هزارههای افغانستان در مناطق مرکزی این کشور همچنان به امان الله خان وفادار ماندند و حاضر به قبول حکومت کلکانی نشدند. حبیب الله کلکانی هیئتی را از بزرگان هزاره به سرپرستی فیض محمد کاتب به هزارهجات(مناطق زندگی هزارهها) فرستاد تا آنها را وادار به سازش در مقابل حکومت نمایند ولی این هیئت بدون نتیجه مشخصی به کابل برگشت و برخی به حکومت گزارش دادند فیض محمد نه تنها مردم را دعوت به سازش نکرده بلکه آنها را علیه حکومت تحریک به قیام نموده است. به دنبال دریافت این گزارشات، حبیب الله کلکانی به فیض محمد بدگمان شد و او را مورد ضرب و شتم فراوان قرار داد و فیض محمد بر اثر این حادثه بیمار شد و مدتی بعد به ایران سفر کرد و پس از بازگشت از ایران در 16 دی سال 1309 درسن هفتاد سالگی در کابل وفات یافت و بالای نهر «چنداول» کابل به خاک سپرده شد. فیض محمد کاتب اندیشههای مردمی داشت و چند مرتبه به همین خاطر به زندان افتاد. در زمان امان الله خان، مدتی در وزارت آموزش و پرورش افغانستان به خصوص در دبیرستان «حبیبیه» که معروفترین مدرسه مدرن افغانستان در آن زمان بود خدمت کرد. از آثار مهم دیگر کاتب میتوان به کتاب 3 جلدی «تحفه الحیب» اشاره کرد که تا کنون منتشر نشده است. «حکمای متقدمین»، «تاریخ عصر امانیه»، «فیضی از فیوضات»، «فقرات شرعیه»، «یادداشتها» و «تذکره الانقلاب» برخی دیگر از کتابهای این تاریخ نگار افغانستان است که بسیاری از این آثار تاکنون منتشر نشده است. انتهای پیام/
93/10/16 - 14:08
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 24]