واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت/
جزئیات سفر تاریخی امام رضا(ع) به خراسان
سفر امام رضا (ع) به مرو، خراسان امروزی که به واسطه اصرارهای مامون برای قبول ولایتعهدی انجام شد، تاریخ را تکان داد.

به گزارش خبرگزاری فارس از مشهد، اگرچه اسناد کامل و دقیقی از سفر امام رضا (ع) در دست نیست اما این سفر که با اصرارهای مامون انجام شد نه تنها از جمله رویدادهای مهمی محسوب میشود که در تاریخ ایران از جایگاه والایی برخوردار است، بلکه در عمل آثار و پیامدهای درخشانی دارد، آنچه در این گزارش آمده است جزئیات تاریخی سفر امام رضا (ع) به مرو (خراسان امروز) است. نگاهی مختصر به دوران زندگی امام رضا(ع) حضرت علی ابن موسی (ملقب به رضا)، در 11 ذیقعده سال 148 هجری قمری در مدینه به دنیا آمدند، بر اساس اسناد موجود، پدر ایشان حضرت امام موسی ابن جعفر (ع) و نام مادرش را نجمه، سمانه و تُکْتَمْ و امالبنین بوده است، امام رضا (ع) بعد از شهادت پدر، در 35 سالگی عهدهدار مسئولیت امامت و حفظ مبانی اسلامی و رهبری شیعیان میشود، البته مدت امامت این امام، حدود 20 سال بود که میتوان آن را به سه بخش جداگانه تقسیم کرد: 10 سال اول امامت آن حضرت که همزمان با دوره زمامداری هارون بود، پنج سال بعد از آن که مقارن با خلافت امین، فرزند هارون بود و پنج سال آخر امامت آن بزرگوار که مصادف با خلافت مأمون و تسلط او بر قلمرو اسلامی آن روز بود. پیشنهاد ولایتعهدی مامون به امام رضا(ع) بر اساس برخی اسناد، مامون، پس از به دست گرفتن حکومت، با ارسال نامهای به امام رضا (ع) از ایشان خواست تا به خراسان (مرو آن زمان) بیایند، با وجود اینکه امام رضا (ع) از رفتن امتناع ورزیدند، اما مامون به دعوتهای خود ادامه میداد تا به امام بفهماند که از ایشان دستبردار نیست، ابوصلت هروی که راوی موثق این سفر تاریخی است در دست نوشتههای خود به این موضوع اشاره کرده است که قطعا وقتی که مأمون، امام شمس الشموس را به این سفر مجبور کرد تصور نمیکرد، امام پس از طی مسیری سخت با استقبال گسترده مواجه شده و محل عزیمت ایشان به قطب معنوی و معرفتی تبدیل شود.

در مرحله بعد، مامون دو نفر از ماموران خود را به مدینه میفرستد و آنها هدف ماموریت خود را چنین بیان داشتند: «ان المامون امرنا باشخاصک الی خراسان.» یعنی مامون ما را فرمان داده و مامور ساخته است، تا تو را به خراسان ببریم. حضرت علی ابن موسی (ع) شیوه خلفا را میشناخت و زندانهای طولانی پدر را با همه تلخیها و رنجهایش به خاطر داشت و میدانست که به هر حال، مامون که برادر میکشد، از حضور آزادانه امام میان مردم نگران است و از این نگرانی، آسان نمیگذرد، بنابراین ایشان با فرستادگان مأمون حرفی نزدند، با کراهتنامه را خواند و بنا به مصالح آن روز، پیشنهاد مأمون را پذیرفت و آماده سفر شد. سفری با اکراه و وداع با مرقد پیامبر (ص) بر اساس روایات و اسناد موجود، امام رضا (ع) با اینکه برای سفر خود را میکرد اما از آن اکراه داشت و روایت «انه تهیا للسفر کارها و متیقنا انه یموت...» این گفته را نه تنها اثبات میکند بلکه به یقین امام رضا (ع) از بدرود گفتن حیات خود در این سفر خبر میدهد، علاوه بر این، چگونگی حرکت امام رضا (ع) و تودیع ایشان با مرقد رسول خدا (ص) و نیز خاندانش، همه و همه گویای اکراه امام (ع) بر این سفر است. اما رضا (ع) در چند نوبت، کنار مرقد پیامبر(ص) رفتند و با شکل وداع خود با قبر پیامبر(ص) ناخرسندی و نگرانی خویش را از این سفر آشکار ساختند، تا دیگران نیز بدانند که امام (ع) بر انجام این سفر، مجبور است. گواه دیگر بر کراهت و ناخرسندی امام از این سفر، مسیر تعیین شده از سوی دستگاه خلافت است، بهگونهای که در مواردی، امام از برخی مناطق مخفیانه عبور داده میشدند و نیز از ورود و عبور حضرت به کوفه و قم جلوگیری شد، از برخی نقلها و مدارک تاریخی استفاده میشود که در این سفر، امام تنها نبوده است و گروهی از علویان نیز از مدینه به خراسان احضار شده بودند. «و کان المامون انفذ الی جماعه من آل ابی طالب فحملهم الیه من المدینه و فیهم الرضا علیبن موسی علیهما السلام.» بعنی مامون گروهی از علویان را از مدینه احضار نمود که آنها را نزد مامون بردند و علی ابن موسی الرضا (ع) نیز در میان آنان بود. پایان سفر در خراسان از مسیر نیشابور آنچه که در روایتهای موثق ابوصلت هروی اشاره شده پایان سفر تاریخی امام رضا (ع) در مسیر نیشابور به خراسان (مرو آن زمان) است. این روایت که با عنوان حدیث مشهور سلسلهالذهب شناخته شده است، از توقف حضرت رضا (ع) در نیشابور نقل میکند. چشمه کهلان که امام در آن غسل کرده و در کنار حوض آن به نماز ایستادهاند و همچنین قدمگاه نیشابور (در 24 کیلومتری آن شهر)، یادگارهای مستند و مستدل حضور امام رضا (ع) در این شهر است. امام رضا (ع) پس از نیشابور به طوس، ده سرخ و کوه سنگی سفر کردهاند. ................................ گزارش از مهدیه قمری ................................ انتهای پیام/3138/ک40
93/10/02 - 12:44
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 101]