واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری موج:
۲۹ آذر ۱۳۹۳ (۰:۸ق.ظ)
ابتکار: نشانه شناسي داعش بر اساس تحليل گفتمان
به گزارش خبرگزاري موج، روزنامه ابتکار چنين نوشت:
در دوران پسامدرن جنگ بر سر تصاحب نشانه هاي مشروعيت زاست. نشانه اعم از واژه هايي مقبول همگان مانند عدالت، آزادي، اشخاص، مفاخر ملي، و نيز مفاهيم برخاسته از وقايع تاريخي و مراسم نمادين ميباشد. جنگ بر سر هژمونيک کردن و فراگير کردن دال هاي مرکزي گفتمان هاست. برخي نشانه ها به آساني به تصاحب گفتمان ها در ميآيند و برخي به سختي و بعضي نيز هيچ گاه مصادره نميشوند. مثلاً نشانه آزادي راحت تر از عدالت به تصاحب گفتمان روشنفکري در ميآيد و اسلام آمريکايي به راحتي به تصاحب گفتمان غرب در ميآيد. اما نشانه هايي چون شهادت، ايثار، ظلم ستيزي و استکبار ستيزي هرگز به تصاحب گفتمان اسلام آمريکايي در نميآيند. عاشورا به عنوان يک نشانه با گفتمان انقلاب اسلامي سازگارتر است تا با گفتمان اسلام غير سياسي و اسلام متحجران. گاهي هم گفتمان ها نشانه واحدي را تصاحب ميکنند اما معاني متفاوتي از آن مد نظر دارند. به عبارتي دال مرکزي گفتمان ها در لفظ مشترک است ولي در معنا متفاوتند. اسلام در گفتمان امام (ره) به يک هويت جمعي به عنوان نقشه راه اشاره دارد. بر اين اساس اسلام سياسي به عنوان دال مرکزي اين گفتمان غيريت زا شد. وقتي اسلام به عنوان هويت اصلي دال مرکزي گفتمان امام گرديد، شاخص هايي پيدا نمود که از آن جمله ميتوان به عدالت خواهي، آزادي، حمايت از مظلوم، امت گرايي، مردم محوري، ظلم ستيزي و استکبارستيزي اشاره کرد. اين گفتمان با نشانه هاي برشمرده شده عنوان گفتمان اسلام ناب محمدي را پيدا کرد و تحت اين عنوان با ضد خود، يعني اسلام آمريکايي، به تقابل پرداخت. دال مرکزي گفتمان اسلام آمريکايي نيز اسلام است، اما با تعريفي وارونه و متمايز با آنچه در گفتمان ناب از اسلام مراد است. در اينجا اسلام منهاي سياست و سازگار با سکولاريسم و منطبق بر خواست آمريکا است. اگر درآنجا عدالت و وحدت مذهبي و ستيز با استکبار دال شناور ميباشد در اينجا تسامح و مدارا و سازش با غرب و خشونت مذهبي اصل است. اسلام در گفتمان اسلام آمريکايي يک کليشه و کلمه اي بدون محتوا ميباشد. اسلام در گفتمان امام (ره) طرحي جامع براي اداره بهتر زندگي اين جهان و آن جهان است ولي در روايت آمريکايي ظاهري صرف است که براي توجيه وضع موجود و مشروعيت بخشي به حکومت حاکمان به کار ميرود.
مردم، دفاع از مستضعفين و آزادي در گفتمان اسلام آمريکايي جايي ندارد پس برغم اينکه کلمه اسلام دال مرکزي هر دو گفتمان ميباشد، اما تضاد گفتماني دارند و اين دو ذيل هيچ فراگفتمان واحدي قرار نميگيرند و اين يعني آنها رابطه اي افقي دارند. هر دو شبيه دو خط موازي از شروع انقلاب اسلامي در اصطکاک بوده اند و هر کدام با توليد خرده گفتمان هايي وارد منازعه با ديگري ميشود. گفتمان اسلام ناب به عنوان يک فراگفتمان، منشاء و الهام بخش خرده گفتمان هاي داخلي و خارجي شده است. در داخل خرده گفتمان هاي اصولگرايي و اصلاح طلبي با رابطه اي افقي با همديگر و در رابطه اي عمودي با فراگفتمان انقلاب اسلامي و ذيل آن خود را تعريف کرده اند و هر کدام يکي از عناصر و دال هاي شناور فراگفتمان را به عنوان دال مرکزي خود برگزيده و متناسب با ذائقه و سليقه خود بقيه دال ها را اولويت بندي کرده اند. در خارج از کشور نيز گفتمان اسلام ناب خرده گفتمان مقاومت را در قالب حزب الله لبنان، جهاد اسلامي، و حرکت هاي ناب ديگر در منطقه توليد نموده و هر روز نيز متناسب با شرايط و اقتضائات خرده گفتماني با عنصر اسلام ناب را باز توليد ميکند. در مقابل نظام استکبار با تکيه بر خوانش اسلام سازشکار و در چارچوب گفتمان اسلام آمريکايي به خرده گفتمان هايي براي تقابل با گفتمان اسلام ناب بها ميدهد و هر روزه از يک مورد جديد رونمايي ميکند. يک روز از خرده گفتمان القاعده رونمايي ميکند و آن را پرورش ميدهد و با اين نام به اسلام ناب حمله ميکند و با هدف اسلام هراسي اقدامات تروريستي انجام ميدهد. وقتي پروژه خرده گفتمان القاعده به پايان رسيد، با تغيير رويه، خود را در مقابلش قرار ميدهد و براي اثبات هژموني و به نام امنيت، خود را ناجي جهان معرفي ميکند و با کشتن بن لادن پازل را کامل مينمايد. همزمان النصره را پرورش ميدهد و در جنگ نيابتي با گفتمان اسلام ناب به خط اول مقاومت که سوريه است وارد جنگ ميشود اين پروژه نيز تاريخ مصرف محدودي دارد، اهداف که محقق شد به سرعت نام عوض ميکند و جايش را به داعش ميدهد و اين بار تلاش ميکنند دامنه ستيز را به جنگ شيعه و سني بکشانند. در داخل هم با باز پروري خرده گفتمان جندالله سعي در تضعيف مرزها و احياناً راه اندازي جنگ شيعه و سني را داشتند که آن هم به دليل علاقمندي بدنه اهل تسنن ايران به فراگفتمان اسلام ناب راه به جايي نبرد. اکنون به نظر ميرسد پروژه داعش به عنوان يک خرده گفتمان ذيل گفتمان اسلام آمريکايي نفس هاي آخر را ميکشد و تاريخ مصرف آن از نظر توليد کنندگان رو به اتمام است و کارفرماي اسلام آمريکايي در حال تغيير خط توليد اين خرده گفتمان و راه اندازي خرده گفتمان ديگري است. بايد منتظر نشست و ديد نام خرده گفتمان جديد کدام است و چه مختصات و محتوا و روشي دارد. اما به نظر نگارنده راهپيمايي عظيم شيعيان در اربعين حسيني که عظمت شيعه را به نمايش گذاشت و قدرت نرم جمهوري اسلامي را به رخ دنيا کشاند و همگان را شگفت زده کرد و طمع دشمنان را برانگيخت؛ زمينه اي براي راه اندازي خرده گفتماني از درون شيعه در تقابل با گفتمان اسلام ناب را فراهم آورده است. تلاش جريان شيرازي براي تصاحب نشانه اربعين به نام خود و تحرک پر رنگ اين جريان در همايش راهپيمايي عظيم امسال قابل تامل و هشدار دهنده ميباشد. اين جريان با حمايت هاي مالي انجام گرفته در فضاي مجازي و ماهواره اي بسيار فعال و در اربعين امسال با نشانه و علم و کتل خودنمايي کرد و به اين طريق ميخواهد نماد اسلام سازشکار و سکولار را در مقابل نماد اسلام ناب و استکبارستيز ذيل نام امام حسين (ع) و شعار مشترک "لبيک يا حسين" به پيش ببرد. بنابراين شايد اين بار هدف فراگفتمان اسلام آمريکايي، راه اندازي خرده گفتماني از درون شيعه و با تکيه بر نشانه هاي شيعي باشد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری موج]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 27]