واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: سقوط قیمت نفت و احتمال بروز موج دوم تحولات کشورهای عربی
موج اول تحولات در کشورهای عربی که به بیداری اسلامی و یا بهار عربی موسوم شد و تحولات مرتبط با آن باعث تغییر حکومت در چندین کشور عربی شد و چند کشور دیگر را درگیر ناآرامی و یا درگیریهای داخلی کرد. سوال اکنون این است که آیا کاهش مداوم قیمت نفت، باعث ناآرامی و یا تغییر حکومت در کشورها خواهد شد؟
کد خبر: ۴۵۷۸۰۱
تاریخ انتشار: ۲۲ آذر ۱۳۹۳ - ۱۷:۱۲ - 13 December 2014
موج اول تحولات در کشورهای عربی که به بیداری اسلامی و یا بهار عربی موسوم شد و تحولات مرتبط با آن باعث تغییر حکومت در چندین کشور عربی شد و چند کشور دیگر را درگیر ناآرامی و یا درگیریهای داخلی کرد. سوال اکنون این است که آیا کاهش مداوم قیمت نفت، باعث ناآرامی و یا تغییر حکومت در کدام کشورها خواهد شد؟ به گزارش «تابناک»، بیشتر کارشناسان مسائل کشورهای غرب آسیا و شمال آفریقا، علاوه بر ریشههای ایدئولوژیک و سیاسی، تحولات اجتماعی و اقتصادی در برخی کشورهای عربی را در بروز تحولات سیاسی سریع چند سال اخیر در این منطقه موثر میدانند. اقتصاد بسیاری از کشورهای این منطقه به نفت وابسته است و برخی از کشورهای صادرکننده نفت در جریان تحولات سالهای اخیر، با توسل به درآمدهای نفتی و استفاده از آن برای اجرای برنامههای اقتصادی و رفاه اجتماعی تلاش کردند مانع بروز ناآرامیهای داخلی شوند و یا این که در موردی مانند مصر، منابع مالی چند کشور دیگر عربی از جمله عربستان و امارات متحده عربی توانست بر تحولات داخلی این کشور تاثیر بگذارد. منطقه اکنون در مقابل این پرسش قرار گرفته است که آیا کاهش شدید قیمت نفت و در نتیجه کاهش توان دولتهای منطقه برای استفاده از ابزارهای اقتصادی برای مهار اعتراضات داخلی، باعث بروز موج جدیدی از تحولات خواهد شد یا خیر. کنت مورس تحلیلگر آمریکایی که کارشناس مسائل سیاستگذاری نفت و گاز است و به برخی از دولتها و نهادهای مالی در این زمینه مشاوره میدهد، معتقد است که موج دوم تحولات در راه است و این موج از تحولات سالهای اخیر در کشورهای عربی نیز وسیعتر است. به گفته وی بانکدارانی که در پاریس و فرانکفورت با آنها در ارتباط بوده است، ضرورت تغییر در برآورد ریسک بنگاههای خود را مورد توجه قرار دادهاند و برخی از مهمترین بازیگران بازار در لندن نگران تاثیرات کاهش قیمت نفت بر آینده شرکتهای نفتی هستند ولی مساله مهمتر از نگاه وی نگرانی برخی از مقاماتی است که در دبی با آنها در ارتباط است و نگران به راه افتادن موج بعدی تحولات در کشورهای عربی هستند. به عقیده مورس، برخی از کشورهای منطقه شمال آفریقا و غرب آسیا با ارائه برخی مزایای اقتصادی توانستند از تاثیر موج اول تحولات بر خود جلوگیری کنند. آنها بیشتر بودجه ملی خود را صرف برنامههای اجتماعی و حمایتی کردند و مانع بروز یا تشدید ناآرامیهای شدند که میتوانست سرنوشت دیگری را برای آنها رقم بزند. ولی امروز روشن شده است که آن برنامهها نتیجه سازندهای نداشته است. به طور خلاصه، اقدامات انجام شده علیرغم آرام نگاه داشتن کشورها در کوتاه مدت، باعث تحرک در اقتصاد آنها نشده، مشاغل جدیدی ایجاد نکرده و پایههای مالیاتی را گسترش نداده است و در عوض باعث افزایش قیمتها و تورم شده است. در هر کدام از این کشورها، نرخ بیکاری در حال افزایش است، متوسط عمر شهروندان در حال کاهش است و گزینههای جایگزین برای دولت یارانهدهنده مرکزی نیز وجود ندارد. تنها قیمتهای بالای نفت بوده که توانسته وضع موجود را در این کشورها حفظ کند و با سقوط قیمت نفت، این توازن در حال از دست رفتن است و همین باعث میشود که چشماندازه بازگشت دورهای از بیثباتی جدی شود. اوپک سازمان کشورهای صادرکننده نفت به جدی بودن این تهدید واقف است، عربستان سعودی انتظار دارد که اوضاع در دو کشور همسایه آن یعنی یمن و بحرین بدتر شود. بحرین وضع پیچیدهتری دارد زیرا در این کشور یک اقلیت بر اکثریت حکومت میکند. عربستان سعودی که بعد از انقلاب 1979 ایران با ناآرامی در مناطق شیعهنشین خود مواجه شد این وضعیت را با زور اسلحه مهار کرد. همین منطقه در مجاورت بحرین قرار دارد و باعث نگرانی بیشتری برای سعودیها میشود. ولی رابطه خاندان سعود با اسلام وهابی میتواند در مهار مسائل این کشور به آنها کمک کند. ولی برخی دیگر از کشورهای عضو اوپک و یا دیگر کشورهای عربی که صادرکننده نفت نیستند، از ایمنی کمتری برخوردار خواهند بود. اردن، عمان و مراکش از این جمله هستند. لیبی، تونس و مصر نیز وضعیت مشابهی دارند. سوریه نیز در چند سال اخیر درگیر جنگ داخلی بوده است. برخی کشورهای دیگر منطقه اگر چه عربی نیستند ولی در تحولات منطقه درگیر هستند. ایران و عراق که درگیر جنگ با داعش هستند، مشکلات اقتصادی دیگری دارند که از جمله در مورد ایران با تحریمهای خارجی در ارتباط است. روند ناآرامیها در کشورهای عربی به شدت تحت تاثیر عامل مهمی به نام قیمت نفت است. به جز سه کشور عربستان، کویت و امارات دیگر کشورهابه قیمت صد دلار در هر بشکه نیاز دارند. رسیدن قیمت نفت به شصت دلار میتواند برخی از این کشورها را به مرحله انفجار برساند. علاوه بر کشورهای عربی، برخی دیگر از کشورهای صادرکننده نفت و از جمله نیجریه و ونزوئلا با احتمال ناآرامی مواجه هستند. نیجریه همین حالا هم درگیر جنگ با نیروهای افراطی است و وزیر نفت این کشور که اکنون اولین زنی است که به ریاست اوپک رسیده، کار سختی در برابر عربستانی دارد که نگاه متفاوتی به بازار نفت و سقف تولید اوپک دارد. به نظر میرسد نسخه دوم تحولات در کشورهای عربی با شدت بیشتری در راه است و به کشورهای دیگری مانند ونزوئلا و نیجریه در آمریکای لاتین و غرب آفریقا نیز کشیده خواهد شد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 150]