واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: ملزومات بودجه سال 94 - محمد خوش چهره* لایحه بودجه سال 94 تشابهاتی با لایحه بودجه سال های قبل دارد اما به رغم این تشابهات یک ویژگی مهم در تدوین لایحه بودجه سال 94 وجود دارد که این لایحه را متمایز از بودجه سال های قبل خواهد کرد. لایحه بودجه 94 در حالی تدوین خواهد شد که ایران در شرایط خاص قرار دارد.
قیمت نفت در بازار های جهانی بیش از 30 درصد کاهش داشته و این موضوع با توجه به اتکای بیش از 70 درصدی بودجه سال 93 به درآمدهای نفت، شرایط بودجه ریزی را برای دولت متفاوت از سال های قبل خواهد کرد. از این رو کاهش فراتر از 30 درصد در قیمت نفت، قطعاً بر منابع و درآمدهای بودجه تأثیرگذار خواهد بود اما باید در نظر گرفت که این اتفاق فرصتی برای بررسی توانمندی های دولت هم از نظر علمی در مراحل تدوین لایحه و هم از نظر عملکردی در مراحل اجرای بودجه 94 نیز فراهم خواهد کرد. چراکه سناریوهای مختلفی برای آینده قیمت نفت ترسیم شده که سناریوی غالب آن افزایش نیافتن معنادار قیمت نفت حداقل در 6 ماه آینده است. به هر حال بیشترین تمرکز در لایحه بودجه سال 94 با توجه به قیمت جدید نفت در بازارهای جهانی بر مبحث منابع و درآمدها خواهد بود و دولت در تدوین بودجه 94 روی منابع دیگر و از این مهم تر روی هزینه ها کار خواهد کرد.
نکته ای که در باب هزینه ها وجود دارد این است که اگرچه ساختار بودجه ای کشور به گونه ای است که 80 درصد منابع بودجه به هزینه های جاری نظیر حقوق و... اختصاص می یابد و کمتر از 20 درصد به تأمین اعتبارات سرمایه ای، عمرانی و... تخصیص پیدا می کند اما همواره چالش بودجه کشور بعد از سال های جنگ این بوده است که هر سال بخش زیادی از هزینه های عمرانی محقق نمی شود و بر عکس هزینه های جاری هر سال افزایش می یابد. بنابراین دولت براحتی می تواند برای آنکه بودجه ای بدون کسری تدوین کند یا در رقم هزینه ها بخصوص هزینه های غیر ضرور (هرچند رقم برجسته ای نیست) صرفه جویی کند یا میزان اتکای منطقی به درآمدهای مالیاتی را افزایش دهد. در مورد گزینه دوم خوشبختانه می بینیم در دولت طیف نگاهی برای افزایش درآمدهای مالیاتی شکل گرفته که این افزایش در قالب قلمرو مالیاتی است نه در قالب فشار مالیاتی. در این خصوص می توان به ایجاد ظرفیت های مالیاتی که تاکنون مورد استفاده قرار نمی گرفت از جمله فرارهای مالیاتی اشاره کرد که دولت قصد دارد بخشی از این کسری ناشی از کاهش قیمت نفت را از این قسمت تأمین کند. قطعاً وجود بیش از 40 درصد فرار مالیاتی در اظهار نظرهای رسمی و حوزه هایی که از قلمرو مالیات در امان مانده اند (مخصوصاً در بخش سوداگری و دلالی) و حوزه هایی که توسط نظام مالیاتی شناسایی نشده اند (به عبارت دیگر در حاشیه امن واقع شده اند) در این شرایط می توانند به تأمین درآمدهای بودجه کمک کند، اگرچه نظر مجلس از همین ابتدا بر افزایش نرخ رسمی ارز به 2850 تومان استوار است.
اما قبل از آنکه در مورد خوب یا بد بودن افزایش نرخ رسمی ارز برای تأمین کسری بودجه قضاوت شود، باید توجه کرد که این موضوع را می توان به عنوان یک راه حل قبول کرد ولی در این صورت دولت باید توانمندی خود را در کنترل نرخ ارز در بازار اثبات کند. چراکه اگر این راه حل گزینه انتخابی دولت باشد نوعی تهدید به نام بازی خطرناک با ارز در انتظار دولت خواهد بود که سال های گذشته نتیجه آن را دیده ایم. البته در شرایط کنونی اگر افزایش 10 درصدی نرخ رسمی ارز آخرین راه حل مقطعی و تاکتیکی باشد وهمزمان مدیریت نرخ ارز در بازار آزاد صورت گیرد، افزایش نرخ رسمی ارز را می توان یک راه حل قابل تأمل دانست. به هر حال دولت برای تأمین بودجه سال 94 یا در درآمدهای مالیاتی و نرخ رسمی ارز تغییرات خواهد داد یا آنکه از تأمین منابع سنواتی هرچند رقم برجسته ای نیست استفاده خواهد کرد یا هزینه ها را کم خواهد کرد. در هر صورت نباید فراموش کرد با توجه به اقتصاد مقاومتی آنچه مورد نیاز کشور است بودجه ای است با سناریوی بدبینانه که از وابستگی کشور به نفت بکاهد.
*استاد دانشگاه
*روزنامه ایران
اول**
16/09/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 25]