واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: شرایط نیمه استعماری در دوران قاجار
نشست تخصصی همایش ملی «به شهادت سکوت؛ اشغال ایران و کشتار مردم در جنگ جهانی اول» با سخنرانی دکتر موسی حقانی رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران در تالار اندیشه دانشکده حقوق دانشگاه تهران برگزار شد.
به گزارش سراج۲۴ به نقل از روابط عمومی و اطلاع رسانی موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، در این نشست رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران با اشاره به یکصدمین سالگرد جنگ جهانی اول و اشغال کشورمان گفت: در این واقعه با وجود اعلام بی طرفی در جنگ، کشورمان اشغال شد و مردم ایران تبعات زیادی را در این رابطه متحمل شدند و بسیاری از آنها طی اشغال ایران و قحطی و بیماری ناشی از آن به کام مرگ فرو رفتند. به گفته حقانی بناست در این همایش که در ادیبشهت ماه سال آینده برگزار می شود با عنایت به سیاستهای قدرتهای بزرگ در منطقه در ارتباط با ایران ،جایگاه ایران ، چارچوبهای استراتژیک اشغال کشورمان و همچنین مسائل بعد از اشغال مورد بررسی قرار گیرد.وی قحطی بزرگ، بیماری ، جنگ و تلفاتی را که در این دوران به مردم کشورمان تحمیل شد به عنوان یکی از اصلی ترین محورهای این همایش دانست و افزود: در طی اشغال ایران در جنگ جهانی اول ما بدون اینکه هیچ نقشی در جنگ داشته باشیم تلفات زیادی را متحمل شدیم . این استاد تاریخ معاصر ایران در بیان ریشه های تاریخی سیاستهای انگلیس در برابر ایران خاطر نشان کرد:از ابتدای قاجار در پی توجه و نفوذ و سلطه انگلستان بر هندوستان، ایران هم به عنوان کلید ورود و حفظ هند اهمیت یافت و به دنبال این موضوع بود که انگلیسیها عملیات گسترده ای را در همه حوزه ها آغاز کردند. به گفته وی از آنجایی که ایران کلید دستیابی به هندوستان به شمار می رفت قدرتهای دیگری هم که می خواستند به این کشور ورود پیدا کنند به ایران توجه کردند. حقانی با اشاره به عبارت سرگور ازلی تاکید کرد: برای صیانت از هندوستان و منافع آن ایران باید در وحوشت و بربریت نگه داشته شود . به باور وی روسها هم بر چنین سیاستی تاکید داشتند که ایران نباید پیشرفت کند و به یک قدرت منطقه ای تبدیل شود. رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران تصریح کرد: بر همین اساس بود که تجزیه ،دخالت در تعیین مهره های حکومتی و جنگ و اشغال کشور در سیاستهای انگلیس علیه کشورمان اعمال شد. وی با اشاره به شرایط نیمه استعماری حاکم در ایران در آن دوران، افزود: در کشور ما مانند هندوستان این استعمار محسوس نیست مانه مستعمره بودیم و نه آزاد و حضور انگلیس در کشورمان ملموس نیست و این شرایط را بسیار پیچیده تر می کند. بنا به تاکید حقانی سیاستهای انگلیس در ایران توسط گروه ها و جریانهایی دنبال می شد که توسط دولت بیگانه ایجاد شده بود که یکی از این تشکیلات جریان فراماسونری است.به باور رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، برای بدست آوردن عمق دخالتهای انگلیس در ایران باید به سراغ این جریانها و کانونها رفت و جناح بندی ها را بدست آورد تا تصویر روشنی از دخالتهای انگلیس در ایران شکل بگیرد. کانونهای قدرت انگلیس در ایران عبدالله شهبازی پژوهشگر تاریخ معاصر ایران نیز در این نشست به نقش کانونهای سیاست خارجی انگلیس اشاره کرده و افزود: این نگاه ساده و کلیشه ای است که ما کانونهای قدرت استعمار در ایران را به دو سه قدرت خارجی محدود کنیم . به گفته وی بحث اصلی کانونهای قدرت انگلیس در ایران از طریق حکومت هند بریتانیا بود که در عین حالی که جزئی از حکومت بریتانیا به شمار می رود اما استقلال خودش را داشت و بخش مهمی ازجهان اسلام که از خاور دور شروع و تا افریقا ادامه پیدا می کند توسط نیروهای هند بریتانیا اداره می شد. به گفته شهبازی در جریان جنگ جهانی اول تعارضاتی جدی میان دولت لندن و دولت هند بریتانیا شاهد هستیم. بریتانیا نه دوست و نه دشمن ابدی دارد بلکه منافع ابدی دارد به باور دکتر مجید تفرشی نویسنده و پژوهشگر و دیگر سخنران این نشست، نیز با وجود سپری شدن یک قرن از جنگ جهانی اول هنوز تحقیقات و کارهای زیادی در این حوزه وجود دارد که به آن پرداخته نشده است. وی با تاکید بر اهمیت مسئله آسیای مرکز و جنوب قفقاز و همچنین موضوع خاورمیانه عربی و سیاستهای انگلیس ،عثمانی و روسیه درباره تقسیمات جدید خاورمیانه و مقدمات تاسیس دولت اسرائیل، این موضوعات را در ارتباط با اشغال ایران در جنگ جهانی اول حائز اهمیت دانست. به باور وی حقانیت و مظلومیت مردم کشورمان در این برهه تاریخی نیازی به اغراق ندارد و کاملا مستند است. بنا به تاکید این نویسنده تاریخ معاصر، ابعاد منطقه ای و بین المللی بریتانیا و روسیه را باید مورد توجه قرار داد زیرا گاهی ایران بخشی از یک سناریوی بزرگ است . به گفته تفرشی در جنگ جهانی اول بریتانیا سیاست یکپارچه ای در قبال ایران نداشت و بنا به تاکید لرد پارسون بریتانیا نه دوست و نه دشمن ابدی دارد بلکه منافع ابدی دارد. در ادامه این نشست متنی از دکتر مجد درباره آمار و ارقام کشته شدگان کشورمان در جنگ جهانی اول توسط دکتر حقانی قرائت و به منتقدان کتاب وی تحت عنوان « قحطی بزرگ و نسل کشی در ایران ۱۹۱۹» پاسخ داده شد. همچنین نسرین نگهبان کارشناس مرکز اسناد کتابخانه ملی ایران مقاله ای در رابطه با اشغال ایران در جنگ جهانی اول را با استناد به اسناد آن دوران ارائه کرد. ابطحی از دانشگاه اصفهان نیز درباره نقش علما در این دوران سخنرانی کرد و دقایق پایانی نشست به بحث و تبادل نظر سپری شد. گفتنی است همایش ملی «به شهادت سکوت؛ اشغال ایران و کشتار مردم در جنگ جهانی اول»به همت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران و با همکاری گروه تاریخ دانشگاه تهران، دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران و موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران ۱۴ اردیبهشت ماه ۱۳۹۴ برگزار خواهد شد.
تاریخ انتشار: ۱۲ آذر ۱۳۹۳ - ۱۱:۵۱
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 34]