واضح آرشیو وب فارسی:فارس: اندیشکده استراتفور گزارش داد:
رقابت بین تکفیریها زمینه افول آنها را ایجاد میکند
اندیشکده استرتفور در یادداشتی نوشته است که مشی افراطگونه گروههای نوظهور تکفیری در جهان اسلام و رقابتهای متعددی که میان این گروهها در میگیرد، سرانجام منجر به افول و نابودی افراطگرایی خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری فارس اندیشکده استراتفور در مقالهای به بررسی چگونگی صعود و افول گروههای افراطگرا در دوران معاصر پرداخته و در خصوص آینده گروههایی همچون داعش به پیشبینی پرداخته است. استراتفور در مقاله خود نوشته است: صعود گروه داعش میتواند الهامبخش سایر گروههای افراطی باشد و آنها را نیز به اعلام خلافت و تشکیل دولت تشویق کند. در طولانیمدت، افراطگرایی و رقابت شکلگرفته میان این گروهها زمینههای افول آنها را فراهم میکند. با این حال پیش ازرسیدن به آن مرحله، تحولات گستردهای در عرصه جهانی به وقوع خواهد پیوست. در یک ویدئوی 52 ثانیهای که توسط نیروهای بوکوحرام منتشر یافت «ابوبکر شیکاو» رهبر نیروهای افراطی نیجریه از تشکیل خلافت در شمال نیجریه خبر داد. انتشار این ویدئو درست دو ماه پس از اعلام تشکیل خلافت اسلامی در عراق و سوریه توسط «ابوبکر البغدادی» سرکرده داعش صورت پذیرفت. اگر چه در نگاه اول به نظر میرسد که بوکوحرام در حال تقلید از داعش است، اما در حقیقت این گروه افراطی از خلافت «سوکوتو» در نیجریه در قرن هجدهم و پیش از به دست گرفتن کنترل منطقه توسط انگلستان الهام میگیرد. نقش خلیفه در طول تاریخ بر اساس نظریات سیاسی کلاسیک اسلام تنها یک خلیفه باید بر کل قلمرو مسلمین حاکم باشد. با این حال در صحنه عمل همواره حاکمیت بر سرزمینهای اسلام داعیان بسیاری داشته است و حتی در بسیاری ازمقاطع تاریخی چندین خلیفه به طور همزمان بر مناطق مختلف مسلماننشین حکمرانی میکردهاند. تحولات سیاسی و رقابتهای مذهبی-سیاسی در کنار محدودیتهای جغرافیایی از مهمترین دلایلی هستند که منجر به شکلگیری چند خلافت در یک برهه زمانی میشدند. این سلسلههای خلافت زیر بنای سیاسی جهان اسلام را تشکیل میدادند و از آنجاییکه با ساختارهای نظام بینالملل تطابق داشتند تا قرن 18 یعنی زمانی که جغرافیای سیاسی اروپا وارد جهان اسلام شد، مورد تساهل قرار گرفتند. در طی دو قرن اخیر ترتیبات خلافت و امارت با مفهوم جدید دولت-ملت جایگزین شدهاند. اگر چه این دولت-ملتهای مدرن اسلامی به طور مصنوعی ساخته شده و بنیانهای چندان قوی ندارند، اما گروههای افراطی نمیتوانند آنها را نابود کرده و مجددا ساختار خلافت را برپا کنند. هرچند ناسیونالیسم در گام نخست مفهومی اروپایی بود که وارد منطقه شد و به رقابت با هویتهای قومی و مذهبی پرداخت، اما در حال حاضر این مفهوم به خوبی در روح و روان افراد نسوخ کرده و توانسته از خاصیت هویتسازی بهرهمند گردد. این مسئله در سازماندهی عمده اسلامگرایان در چارچوبهای ملی قابل مشاهده است. به طور مثال اخوان المسلمین مفهوم دولت-ملت را پذیرفته و از تلفیق گروههای افراطی که به دنبال برهم زدن مرزهای ملی و بازگشت به دوران خلافت هستند، در گروه خود اجتناب میورزد. با این وجود ناکارآمدی دولت-ملتهای مسلمان مدرن در شکلدهی به سیستم سیاسی دموکراتیک و فراهم آوردن اقتصاد سیاسی پایدار برای شهروندان منجر به ظهور گروههای افراطی شده است. نواقص خلافت جدید گروههای افراطی میتوانند توجه قشر جوان جوامع اسلامی را به خود جلب کنند. این جوانان که از امتیازات اقتصادی بهرهای نبردهاند، نه درکی از سیاست و نه شناختی از اسلام دارند. داعش به عنوان موفقترین گروه افراطی ار لحاظ گسترش سرزمینی توانست به دلیل تنازعات منطقهای موجود میان سنیان و شیعیان در خاورمیانه صعود کند. با این حال این گروه افراطی برای پیشروی خود با چالشهای عدیدهای رو به رو است. سیاستهای فوق افراط گرایانه این گروه منجر شده است که جهان اسلام از آن فاصله بگیرد. افراطی و منحرف خواندن گروه داعش توسط سران گروه القاعده بیانگر شکلگیری رقابت پیش گفته میان گروههای افراطی است. بسیاری دیگر از گروههای افراطی نیز وجود دارند که از القاعده تبعیت میکنند و به همین دلیل خلافت ادعایی داعش را نمیپذیرند. سرنوشت خلافتهای مدرن و مبارزان افراطی در آینده نه چندان نزدیک، افراط گرایی به دو دلیل عمده جذابیت خود را از دست خواهد داد. نخست، تلاش برای ایجاد خلافت و مشکلات موجود بر سر راه حکومتداری بسیاری از گروههای رادیکال را ناگزیز از روی آوردن به عملگرایی و تعدیل نسبی مشی خود میکند. دوم اینکه افزایش سطح آگاهی سایر مسلمانان از سیاست و حکومتمداری، فضای عملیاتی آنها را محدود میکند. با وجود اینکه پدیده نوظهور رقابت خلافتها در عصر حاضر سرانجام منجر به تضعیف گروههای افراطی میشود، اصل موضوع خلافت هم چنان پابرجا باقی خواهد ماند. مسلمانان در طول تاریخ به این باور رسیدهاند که مفهوم خلافت نمیتواند به یک دولت محدود شود. به عبارتی خلافت تا حدودی همکاری پاناسلامیستی در قالب رژیمی فراملی را به ذهن متباتر میکند. اتحادیه اروپا را میتوان به عنوان نمونه غربی آن معرفی کرد. شکلگیری برخی از سازمانهای بینالمللی از جمله سازمان کنفرانس اسلامی علیرغم همه ضعفهای موجود نشان میدهد که سودای پان اسلامیسم در میان همه ملتهای مسلمان وجود دارد. رسیدن به چنین مرحلهای میتواند در فرجام تنازعات متعدد و با گذر چندین نسل محقق شود. تا آن زمان مشکلات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جهان اسلام به همراه اختلافات قومی و رقابتهای ژئوپلتیکی کشورهای مختلف منطقه و منافع قدرتهای خارجی، شرایطی را به وجود خواهد آورد که منجر به رشد افراط گرایان خشونتطلب میشود. بدین ترتیب افراط گرایی نه تنها جهانیان را تهدید میکند، بلکه بیش از همه خود کشورهای منطقه را در معرض خطر قرار میدهد. انتهای پیام/ق
93/06/25 - 17:42
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 43]