واضح آرشیو وب فارسی:فارس: در گفتوگو با معاون تربیتی جامعة الزهرا(س) مطر ح شد
بررسی ابعاد مسئله ولایتعهدی امام رضا(ع)
معاون تربیتی جامعة الزهرا(س) گفت: امام علی بن موسی الرضا(ع) ولایتعهدی را نپذیرفت و به اجبار تنها اسم ولایتعهدی را قبول کرد، به شرطی که در امور حکومت دخالتی نداشته باشد.
به گزارش خبرگزاری فارس از قم، دوران امامت امام رضا(ع) از جمله دورههای شکوفایی مذهب تشیع محسوب میشود به طوری که شیعیان به اندازهای به قدرت رسیده بودند که میتوانستند حکومت را بر عهده بگیرند. واگذاری منصب ولایتعهدی از جمله اموری بود که از سوی مامون عباسی برای جلوگیری از خطر دستیابی شیعیان به حکومت ابلاغ شد. ولایتعهدی از جمله توطئههای مامون بود تا بتواند سرپوشی بر اقدامات شوم خود بگذارد و شیعیان را تا حدودی راضی نگاه دارد، ولی امام به صورت مدبرانه با این تصمیم برخورد کرد و حتی از این فرصت برای ترویج معارف اسلام بهرهمند شد. برای بررسی دوران زندگی امام رضا(ع) با حجت الاسلام احمد شیخ بهایی، معاون تربیتی جامعة الزهرا(س) به گفتوگو پرداختیم. فارس: مسئله ولایتعهدی امام رضا(ع) به چه منظوری مطرح شد و عکسالعمل امام رضا(ع) در برابر این پیشنهاد چگونه بود؟ حکومت حق خداست و حق هیچکس نیست، خداوند این حکومت را به پیامبران داده، سپس حکومت در اختیار امامان قرار گرفته و در غیاب امام نیز در اختیار فقیه عادل گذاشته شده، کسانی که حکومتها را با زور و جنگ به دست میآورند، رسمیت ندارند و طاغوت هستند و نمیتوان آنها را پذیرفت. در زمان امام رضا(ع) مامون تلاش داشت این طور وانمود کند که من خلافت را به امام رضا(ع) واگذار میکنم و حکومت امام رضا(ع) را بر مردم از ناحیه خود تلقی کند. پیشوای هشتم شیعیان به شدت با این امر مخالفت کردند، در جلسهای خطاب به مامون فرمودند «اگر خلافت حق توست و خدا به تو داده، حق نداری به دیگری آن را واگذار کنی و اگر حق تو نیست چیزی که حق تو نیست حق نداری به دیگری بدهی». این جمله اشاره به این نکته دارد که خلافت و امامت از ناحیه خداست، مامون به امام رضا(ع) فشار آورد و ایشان را تهدید کرد تا ولایتعهدی را بپذیرند و در نهایت امام به ناچار تنها اسم ولایتعهدی را پذیرفت. فارس: جریان پذیرش ولایتعهدی چگونه روی داد و امام رضا(ع) در پاسخ مامون چه اقدامی کردند؟ مامون در جلسهای که بنی عباس، بنی هاشم و علویون جمع شده بودند، دستور داد که عباسیون و علویون با امام رضا(ع) بیعت کنند به طوری که جمعیت فراوانی بیعت کردند و شاعران شعر و خطبا خطبه خواندند و مامون سخنرانی کرد. امام رضا(ع) در آن جلسه فرمودند «حقی بر گردن شما در برابر ما به خاطر رسول خدا(ص) است و شما نیز حقی به گردن ما به خاطر رسول خدا(ص) دارید»، یعنی رسول خدا(ص) واسطه است. این طور امام ادامه داد که زمانی که شما حق ما را ادا کنید بر ما واجب میشود که ما حق شما را ادا کنیم، وظیفهای که رسول خدا(ص) بر عهده ما گذاشته، اداره، مدیریت و امامت شما است، وظیفهای که رسول خدا(ص) به گردن شما گذاشته پذیرش امامت است، زمانی که شما وظیفه خودتان را ادا کنید و ما را به عنوان امام خودتان بشناسید، این حق بر ما واجب میشود که امامت، مدیریت و اداره شما به سوی سعادت را انجام دهیم. این امام بزرگوار در این جلسه بیان کرد که در حقیقت تکلیف الهی است که امام، امت را هدایت و راهنمایی کند و اصل مبنا و کل توحید در این است که هر چه داریم باید از خدا باشد و حکومت را از ناحیه خدا میپذیریم. علی ابن موسی الرضا(ع) ولایتعهدی را نپذیرفت و در حقیقت چیزی که پذیرفت به اجبار اسم ولایتعهدی بود و این شرط را قرار داد که در امور حکومت دخالت نکند. حتی در بخشی از حضرت خواست تا نماز عید را اقامه کند که بر اساس رسم جدش رسول الله(ص) با ذکر خدا و پای برهنه به سوی اقامه نماز رفت به طوری که همه از اسبها پیاده شدند و چکمههای خود را پاره کردند و جمعیت همراه حضرت حرکت کردند که به مامون خبر دادند که اگر امام رضا(ع) به مصلی برسد حکومت از بین رفته است بنابراین از این امر جلوگیری کردند. فارس: چگونه امام رضا(ع) از فرصت ولایتعهدی برای ترویج معارف اسلام و اهل بیت(ع) استفاده کردند؟ اگر پیشوای هشتم شیعیان میخواست در امور دخالت کند به عنوان امام و جانشین رسول الله(ص) این اقدام را انجام میداد و به عنوان جانشین و ولیعهد مامون اقدامی نمیکرد. امام رضا(ع) از این فرصت برای ترویج حقایق اسلام ناب استفاده کرد و به رسیدگی به جامعه اسلامی، برگزاری برنامههای علمی، اعتقادی، اخلاقی و رسیدگی به محرومان در سه سالی که در خراسان بود، پرداخت. فارس: شخصیت علمی امام رضا(ع) چگونه بود؟ ائمه اطهار(ع) مکتب نرفتند و در محضر هیچ استادی نبودند و در تاریخ نیز مباحثی در این زمینه ذکر نشده است زیرا امامان دارای علم لدنی از سوی خداوند هستند. مامون معرفت به مقام حضرت نداشت و حضرت را عالم معمولی محسوب میکرد، بنابراین جلسات مناظره برگزار میکرد تا حضرت را محکوم کند، حتی در جلسهای شیعیان در زمینه حضور افراد مسیحی، یهودی و زرتشتی در مناظره نگران بودند که حضرت فرمودند با مسیحی با انجیل و با یهودی با تورات استدلال میکنم. در جلسات مناظره صاحبان افکار و اندیشههای مختلف در برابر استدلال حضرت محکوم میشدند و احاطه حضرت را به مباحث و متون انجیل و تورات مشاهده میکردند و متوجه میشدند که این احاطه علمی چیزی نیست که با کتاب و درس به دست آمده باشد. به عنوان مثال امام رضا(ع) در مناظره با فرد بیدین قدم به قدم پیش رفت، ولی به دلیل آنکه زمان اذان شد حضرت بحث را قطع کرد و به اقامه نماز پرداخت و دوباره به مناظره برگشت به طوری که در عمل اهمیت دادن به مسئله نماز و دین را نشان داد. فارس: حدیث سلسلةالذهب به چه مفهوم است؟ مردم نیشابور از امام درخواست سخنی آموزنده کردند که حضرت حدیث سلسلةالذهب را برای آنها قرائت کرد که در این حدیث شرط توحید را امامت ذکر کردند و فرمودند امامت نشات گرفته از توحید است و توحید بدون امامت معنا ندارد و هیچ فردی توحید را بدون امام نمیفهمد، امام باید مردم را به توحید برساند. انتهای پیام/78003/ع40
93/06/16 - 09:54
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 47]