محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831166364
مورخی که تاریخ اسلام را همزمان برای شیعیان و سنیان می نگاشت
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین:
مورخی که تاریخ اسلام را همزمان برای شیعیان و سنیان می نگاشت وبلاگ > جعفریان، رسول - میرخواند مورخ برجسته قرن دهم هجری است که روضه الصفای وی برای قرنها منبع شناخت تاریخ اسلام و ایران تا روزگار خودش، یعنی دوره تیموری بوده است. او که در ذی قعده 903 درگذشت، علاوه بر روضة الصفا، کتاب خلاصة الاخبار را هم نگاشت و در هر دو اثر کوشید تا تاریخ دوره اسلامی را چندان ملایم بنگارد که متناسب با دیدگاه های دو گروه اصلی مسلمانان یعنی سنیان و شیعیان باشد.
روضة الصفا از تواریخ عمومی شناخته شده دوره تیموری است که زیر سایه حکومت فرهنگ دوست تیموریان هرات و شخص امیرعلیشیر نوایی و سلطان حسین بایقرا تألیف شد.
مؤلف آن میرخواند (م 903) این تاریخ عمومی را به سبکی دلپذیر و ملایم با دیدگاه های شیعه و سنی نوشت، به طوری که مورد قبول عامه مردم قرار گرفت. آقای جمشید کیانفر که دوره آن را تصحیح مجدد و بازنشر کرد (تهران، 1380) شرحی در مقدمه در باره آن نوشت و آراء دیگران را هم به تفصیل در باره آن آورد. در این مقدمه، هم نسخه ها را شناسانده و هم ترجمه های مختلف آن را جزءا و کلا در زبانها و لهجه های مختلف ترکی و همین طور لاتینی شرح داده است.
در میان جملات ایشان نکته ای آمده که دوست دارم در اینجا شرحی در باره آن بدهم، با قید این که بنا ندارم در باره خود روضة الصفا حرفی بزنم، بلکه می خواهم اشاره به کتاب دیگر خواند میر یعنی «خلاصة الاخبار» بکنم که تلخیصی از روضة الصفا به قلم خود خواند میر با برخی اضافات است.
اما نکته ای که ایشان اشاره کرده این است:
ميرخواند با آنكه اهل سنت بوده گوئى تاريخ را براى شيعيان نگاشته است، او نخستين مورخ تاريخ عمومى است كه فصلى از كتاب بزرگ خود را به شرح حال ائمه اثنىعشرى اختصاص داده (آغاز جلد سوم). گرچه به مانند ديگر مورخان عمده شرح حال امامان شيعى را ذيل حوادث حكام و خلفا نگاشته (واقعه جانسوز كربلا، ذيل خلافت يزيد) اما با وجود اين، اختصاص فصلى مستقل به شرح حال ائمه (ع) نشان از علاقه وافر او به ائمه اطهار و بيانگر گرايش او به تفكر شيعى است. و همين گرايش را به هنگام نگاشتن وقايع خلافت حضرت علىّ بن ابى طالب و واقعه كربلا به خوبى نشان مىدهد. (روضة الصفا: 1/26).
بنده بارها و از قدیم الایام، هم در «تاریخ تشیع» و هم مقدمه کتاب «وسیلة الخادم الی المخدوم» و نیز یادداشت های تاریخی مکرر در همین وبلاگ، اشاره کرده ام که جریان تسنن دوازده امامی، جریان عمیقی در تاریخ اسلام در میانه قرون ششم تا دوازدهم و حتی بعد از آن زمان تا به امروز، در سرزمینی به وسعت نواحی مسلمان نشین چین تا عمق دولت عثمانی همین جریان فکری حضور داشته است. در این باره دهها نسخه وجود دارد که این مطلب را تأیید می کند و بارها بنده تصاویر آنها را در منابعی که اشارت رفت آورده ام.
آنچه باید در اینجا بیفزایم اولا این است که که حق آن بود که خلاصة الاخبار هم که نسخ فراوانی از آن در دسترس است (دنا: 4/909) چاپ می شد. البته بخش اخیر آن که در باره تاریخ هرات است منتشر شده اما تا آنجا که بنده جستجو کردم متن اصلی چاپ نشده، مگر آن که در گوشه ای به صورت سنگی یا سربی چاپ شده باشد که بنده ندیده باشم. نسخه های کهن آن در دانشگاه تهران (فیلمها با تاریخ 908)، و نیز نسخه خطی در همانجا با تاریخ رمضان 917، نسخه ای در ملک با تاریخ 965 و نسخه دیگری همانجا با تاریخ 978 هست. منزوی هم در فهرستواره (1/614) شرحی در باره آن و نسخه های خارج از ایران آورده است. به علاوه از ترجمه های ازبکی و انگلیسی و روسی آن هم یاد کرده است.
ثانیا نکته ای که آقای کیانفر نوشته اند که این نخستین مورخی است که فصلی از کتاب بزرگ خود را به شرح حال ائمه اثناعشری اختصاص داده، همان طور که اشاره شد، درست نیست، زیرا او «اولین» نیست، بلکه بسیاری از مورخان پیش از او نیز چنین کرده اند که در جای دیگر به تفصیل آورده ام
اما میرخواند در خلاصة الاخبار از این زوایه چه کرده است؟ این نکته ای است که می خواهم اندکی شرح دهم:
میرخواند همین روش را در کتاب خلاصة الاخبار خود نیز بکار گرفته و تفکر دوره تیموری را که نوعی اسلام سنی ـ شیعی ملایم است در این کتاب انعکاس داده است. البته امیر علیشیر و جامی، هر دو مرتبط با دولت عثمانی بودند، اما این زمان، هنوز صفویان بر سریر قدرت ننشسته و دولت تیموری معارض جدی در خراسان نداشت که جدالهای فکری و مذهبی بالا بگیرد. با این حال، تعصب مذهبی امیرعلیشیر و جامی به رغم نفوذ قاطع تشیع در خراسان، مانع از آن شد که سلطان حسین بایقرا که اراده رسمیت دادن به این مذهب را داشت، در این کار موفق شود. دست کم این نکته ای است که برخی از منابع آورده اند.
کتاب خلاصة الاخبار، بسان روضه الصفا و به عنوان خلاصه آن، حاوی شرحی از تاریخ انبیاء در بخش های آغازین کتاب است. پس از آن شرحی از اخبار حکما، گزارشی از تاریخ ایران باستان به سبک و سیاق قدما، از کیانیان تا اشکانیان و سپس ساسانیان و آنگاه ورود به بحث تاریخ پیامبر (ص) آمده است.
در نسخه ما از فریم 84 بحث از «بیان نسب همایون حضرت خاتم النبیین (ص)» آغاز شده است. وقایع دوران مکه، و سپس مدینه بر حسب سنوات هجرت، و‌انگاه وقایع سال آخر با بیان برخی ازویژگی های حضرت رسول (ص) مسائلی است که زندگی آن حضرت را پوشش داده است.
مقاله پنجم (فریم 112) «در ذکر خلفاء راشدین و ایمه اثنا عشر رضوان الله علیهم اجمعین» است. در اینجا از زندگی و وفات خلفا با ذکر شرحی از اقدامات آنان و نیز ازواج و اولادشان آمده است. آنگاه پس از بیان رویدادهای مربوط به خلیفه سوم به عنوان «ذکر مراجعت اهل فتنه و غوغا و شهید شدن ذی النورین» نوبت به خلافت «اسدالله الغالب امیر المومنین علی بن ابی طالب کرم الله وجهه» می رسد. (فریم 121) تا «ذکر شهادت یافتن اسدالله الغالب و مظهر الغرایب امیر المؤمنین علی بن ابی طالب کرم الله وجهه» (فریم 130) و ذکر کنیت و القاب علی مرتضی و اولاد و ازواج.
آنگاه «ذکر خلافت امیر المومنین حسن سلام الله علیه». بعد از چهار صفحه، ذکر امام حسین بن علی مرتضی (فریم 132). و صفحه بعد «ذکر امام چهارم علی بن حسین سلام الله تعالی علیهم» و «ذکر امام پنجم محمد بن علی بن حسین رضی الله عنهم» «ذکر امام ششم جعفر بن محمد الباقر سلام الله تعالی علیهما» (فریم 133) « ذکر امام هفتم موسی بن جعفر الصادق رضی الله عنهما» «ذکر امام هشتم علی بن موسی الرضا علیه السلام» ذکر امام نهم محمد بن علی الرضا رضی الله عنهم» «ذکر امام دهم علی بن محمد التقی سلام الله علیه» (فریم 134) «ذکر امام یازدهم حسن بن علی نقی رضی الله عنهما» «ذکر امام دوازدهم ابوالقاسم محمد بن العسکری رضی الله عنهما». (فریم 135). مقاله ششم در باره معاویه است. در فریم 138 «ذکر تسلط و تغلب یزید پلید لعنة الله [علیه]».
قید نام ائمه و شماره امامت آنها و نیز شرح حال امام دوازدهم، همه نشان می دهد که او تاریخ امامان اثناعشر را در کنار خلفای راشدین با دیدگاهی آورده که مناسب همان نگاه تسنن دوازده امامی است. اشارت رفت که این سنت فکری پیش و پس از آن فراوان وجود داشته و گرچه گروهی تحت این عنوان شناخته شده نبوده اند، اما این مشی فکری در یک دوره طولانی حضور داشته است.
جمعه 14 شهریور 1393 - 13:01:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 28]
-
گوناگون
پربازدیدترینها