محبوبترینها
آیا میشود فیستول را عمل نکرد و به خودی خود خوب میشود؟
مزایای آستر مدول الیاف سرامیکی یا زد بلوک
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1854798884
نگاهی به کتاب "فراز و فرود مشروطه"
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
کتاب "فراز و فرود مشروطه" نوشته سیدمصطفی تقوی مقدم به تازگی توسط موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران در 512 صفحه به بازار نشر عرضه شده است. کتاب فراز و فرود مشروطه از سید مصطفی تقوی از جمله آخرین آثاری است که در روزگار ما در باره مشروطه نوشته شده است. ویژگی این اثر همزمان توجه به مسائل تاریخی و مسائل فکری است. به این معنا که با داشتن این کتاب یک اثر تاریخی از مشروطه داریم که می دانیم داستان وقوع آن را از ابتدا تا انتها دنبال کنیم و به علاوه تحلیل فکری منصفانه و معتدلانه ای از آن در اختیار داریم که می توانیم بر اساس آن، داستان مشروطه را به لحاظ فکری تحلیل کنیم. مؤلف در مقدمه شرحی در باره چگونگی امکان درست شناختن مشروطه بر اساس نگاه غایت گرایانه و هدف محورانه ارائه کرده و به نقد دیدگاه های رایج از جمله نگاه کسروی که تنها و تنها در قالب ارزشهای پذیرفته خود تلاش می کند تحولات را دنبال کند، ارائه کرده است. یک امتیاز مهم کتاب این است که تحولات مشروطه را از ابتدا تا کودتای 1299 دنبال کرده و تلاش کرده است تا پیوند این حوادث را با یکدیگر حفظ کند. فصول کتاب چنین است:
فصل اول: تکاپوی رهایی
فصل دوم: پس از رهایی؛ بحران مدیریت و کارآمدی
فصل سوم: مجلس و دربار، همگرایی و واگرایی
فصل چهارم: سازش ستیزی؛ ترجیح منافع فردی و گروهی بر منافع ملی
فصل پنجم: از سقوط مجلس تا سقوط شاه
فصل ششم: محک تجربه؛ خالی شدن میدان و آزمون مدیران
فصل هفتم: طرح ناموفق؛ قرارداد 1919
فصل هشتم: از چاله به چاه؛ کودتای 1299 یک صد سالگی مشروطه اما نوشته ای که در پی می آید مطلبی است که سال گذشته این بنده خدا (رسول جعفریان) تحت عنوان یک صد سالگی مشروطه در سایت بازتاب نوشت. در اینجا به مناسبت معرفی کتاب فوق الذکر آن را خدمت عزیزان ارائه می کنم: نهضت مشروطه که در جمادی الاولی و جمادی الثانیه سال 1324 قمری رخ داد، بر اساس سال قمری، اکنون صد ساله شد. البته فرمان مشروطه روز نیمه شعبان آن سال صادر گردید اما برای این که با جشن نیمه شعبان درآمیخته نشود، روشنفکران مشروطه خواه، روز 14 مرداد را به عنوان سالروز صدور فرمان مشروطه اعلام کردند تا جشن مستقلی برای آن برگزار کنند. حرکت مشروطه‌خواهی که با مشارکت گروهها و طیف‌های مختلف پدید آمد. روحانیون، بازاران، روشنفکران و طبقات متوسط شهری ارکان و اساس این جنبش را تشکیل می دادند. هر کدام از این گروه در جریان مشارکت خود در مشروطه ، اهداف خاصی را دانبال می کردند. در این میان چهار هدفعمده میتوانست مورد نظر این گروه ها باشد: الف: مبارزه با استبداد
ب: مبارزه با استعمار
ج: مبارزه برای رواج شریعت
د: مبارزه برای تجدد طبعا هر گروه، طیف و طبقهای در جریان مشارکت خود در رخدادهایی که به مشروطه منجر شد، به دنبال یکی از این اهداف بالا بود. چنانکه برخی از گروهها یا طیفها، یک هدف را اصل قرار داده و از هدف یا اهداف دیگر به عنوان اولویت دوم یاد میکردند. برخی از جریانها هم با فریبکاری، یکی از اهداف بالا را مطرح و در واقع، در پی اهداف دیگری بودند. کسانی هم بودند که قدرت تشخیص تفاوت میان این اهداف را نداشته و سر جمع، در هر بیانیهای که صادر میکردند، به همه این مطالب اشاره میکردند. مهم این است که دریابیم، هدف اساسی که در مجموع راهبرد اصلی این جنبش بوده، چیست. درباره هر کدام از این اهداف، توضیح کوتاهی لازم است:
هدف اول، مبارزه با استبداد قاجاری و تحدید و تعیین حدود قدرت سلطان قجر بود؛ هدفی که تقریبا نقطه مشترک گروه‌های مختلف به حساب می‌آمد. اما در همین جا، با همه وضوحی که در ابتدای امر به ذهن می‌آید، دو چیز با یکدیگر خلط شده بود؛ یکی مبارزه با ظلم و ستم و استبداد از منظر فرهنگ سیاسی ـ دینی با مبارزه است، دیگری مبارزه با استبداد از منظر نظام پارلمانی و قانون غربی. در این بخش کسانی که در پی مبارزه با استبداد بودند، دقیقا حدود و ثغور این مبارزه و خاستگاه آن را معین نکردند. برای مثال، شیخ فضل اللهنوری مدعی مبارزه با استبداد بود، اما این مبارزه را از منظر عدل اسلامی و مفهوم عدالت که در فلسفه سیاسی اسلام بیان شده بود، دنبال میکرد. درحالی که خاستگاه مبارزه روشنفکران با استبداد، نظام مدنی جدید غربی بود. در عین حال میتوان گفت که در ظاهر امر، مبارزه با استبداد، نقطهمشترک همه گروهها و طیفها بود. هر چند جنبش عدالتخواهانه که در آغازحرکت مردم در سال 1323 ه.ق پدید آمد، در ادامه مبارزه با استبداد از نوع اول بود. اما هدف دوم، یعنی مبارزه با استعمار ، در مجموع رخدادهای نهضت مشروطه، جای عمدهای نداشت. بهجز چند لایحه که برای تقویت اقتصاد ملی در مجلس اول و دوم طرح شد و البته اصل آنها مانند تأسیس بانک دارای اهمیت بسیاری بود، شعار مبارزه با استعمار در مشروطه زمینه ای نداشت. زیرا هم تحصن 35 روزه مشروطه خواهان درسفارت انگلیس برای دریافت فرمان مشروطه از شاه قاجار، نافی آن شعار است و هم وابستگی بسیاری از طیف‌های روشنفکری به سفارتخانههای بیگانه، آنچنان که بلافاصله پس از سقوط مجلس به دست محمدعلی شاه، این افراد به سفارتهای خارجی پناه بردند و به خارج گریختند و به مبارزه بر ضد شاه قاجار پرداختند. در واقع، جنبش مشروطه ادامه تنباکو که خصلت ضد خارجی داشت نبود، بلکه تأسیس فصل جدیدی در فضای سیاسی ایران بود. یکی از درگیریهایشیخ فضل الله با مشروطه خواهان بر سر همین نکته بود. او وارث جنبشتنباکو بود و تصورش بر این بود که این بار هم جنبش کم و بیش در همانمسیر حرکت می‌کند. به همین دلیل بعدها ، با توجه به حمایت بی دریغ سفارت انگلیس از مشروطه، مشروطه را ثمره دیگ پلوی انگلیس معرفی کرد. اما هدف سوم که مبارزه برای رواج شریعت بود، هدفی بود که در ذهن بسیاری از روحانیون سنتی مطرح شده بود. آنان تصور میکردند، پس از یک قرن که حکومت و دولت قاجاری اجازه پیاده شدن دقیق احکام اسلامی را نداده است، اکنون انقلاب مشروطه برای تحقق آن هدف می‌تواند مورد توجه باشد. این هدف را در بیانات شیخ فضل الله، ثقةالاسلام تبریزی و برخی ازروحانیون دیگر مانند ملاقربانعلی زنجانی و دیگران مشاهده میکنیم. بیشتر کسانی از روحانیون مانند آقا نجفی اصفهانی که در آغاز از مشروطه دفاع کرده و بعد عقب کشیدند، همین ایده را داشتند و هنگامی که ناظر ظهور قوانین غربی شدند، از رفتار خود پشیمان شدند. مبارزه برای تحقق تجدد و نوگرایی، اساس و باطن جنبش مشروطه را تشکیلمیداد. رویدادهای پیش از مشروطه نشان داده بود که کشور ایران به سمت نو شدن، خیز گرفته است. روشنفکران، مدارس سیاسی و آموزشهای جدید نیز در راستای همین هدف بود. برای آنان مبارزه با استبداد، جزء هدف اصلی آنان، یعنی مبارزه برای تجدد بود. استبداد به عنوان نشانهای از نظامکهن باید دور ریخته میشد و نظام پارلمانی باید به عنوان ابزاری برای تجدد محقق میگردید. شعر «یا مرگ یا تجدد» ملک الشعرا، حاصل این گرایش به نظر می رسد که مبارزه نوگرایان و اصلاح طلبان با استبداد، پوششی برای رواج تجدد بود. به همین دلیل، با روی کار آمدن رضاخان، همه آنان به استثنای دکتر محمد مصدق، از وی و آرمانهای تجددگرایانه او حمایتکردند. اگر واقعا مبارزه با استبداد برای کسانی مانند تقی‌زاده اصل بود، لازم بود تا در برابر سردار سپه بایستند، اما چنین نکردند. دکتر مصدق هم به این بهانه که «اگر سردار سپه رییس الوزارء باشد، بهتر خدمت می‌کند»، با تغییر نظام پادشاهی قاجاری و انتقال آن به پهلوی مخالفت کرد. در این باره باید گفت، حتی اگر روشنفکران حقیقتا با استبداد مخالف بودند، به اهدافشان نرسیدند و به همان تجدد اجباری بسنده کردند. بنابر این در میان اهداف چهار گانه مورد نظر در مشروطه، باید روی آخرین هدف انگشت گذاشت. مبارزه برای تجدد، هویت اصلی نهضت مشروطه را تشکیل میدهد. علما - به جز شیخ فضل الله - با همه همراهی، به درک این نکته نائل نیامدند. آنان در پی مبارزه با ستم قاجاری آن هم منظر دینیبودند و بسیاریشان برای این که متهم به طرفداری از استبداد نشوند، از اینجنبش دفاع کردند. آنان برای مبارزه با ستم در مفهوم اسلامی آن و رواج شریعت به میدان آمده بودند، اما از آنجا که اهدافشان با ساختار این جنبش سازگاری نداشت، کنار گذاشته شدند. منبع: سایت کتابخانه تخصصی اسلام و ایران
24 مرداد 1393 ساعت 19:13
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 52]
-
گوناگون
پربازدیدترینها