واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
جزئیاتی از نقش انگلیس مستندات جدیدی از کودتای ۲۸ مرداد فاش شد اسناد تازهای که از کودتای ۲۸ مرداد منتشر شده است که جزئیات بیشتری از نقش انگلیس در این کودتا را افشا میکند.
پایگاه اطلاع رسانی «آرشیو امنیت ملی» آمریکا که یک مرکز روزنامه نگاری تحقیقاتی برای انتشار اسناد خارج شده از حالت طبقه بندی است روز جمعه اسناد تازه ای از کودتای آمریکایی ـ انگلیسی 28 مرداد سال 1332 علیه دولت محمد مصدق، نخست وزیر وقت ایران منتشر کرده است. اسناد جدید، علاوه بر اشاره به برخی مسائل پشت پرده از نقش دولت آمریکا جزئیاتی از نقش کمتر پرداخته شده انگلیس را آشکار کرده است. طبق روایت داخلی سازمان سیا از این عملیات که اسناد آن به تازگی از حالت طبقه بندی خارج شده و روز جمعه روی وب سایت «آرشیو امنیت ملی» قرار گرفته «هنگام برنامه ریزی های اولیه برای انجام کودتا علیه ایران در سال 1953، "لوی هندرسون"، سفیر وقت آمریکا (در ایران) هشدار داده که شاه از جانشین پیشنهاد شده آمریکا برای محمد مصدق، نخست وزیر ایران حمایت نخواهد کرد، اما ارتش هم نقشی که از آن انتظار می رود را بدون همکاری فعال شاه ایفا نخواهد کرد.» آرشیو امنیت ملی که در دانشگاه جورج واشنگتن آمریکا فعالیت می کند توانسته پس از درخواست به جدیدترین نسخه از طبقه بندی خارج شده روایت تاریخی سازمان سیا با عنوان «نبرد برای ایران، نوشته شده در اواسط دهه 1970» دست یابد. در این اسناد اشاره شده اعضای پایگاه سازمان سیا در تهران و برخی مقامات در مقر مرکزی سیا با اعلام مخالفت با فرضیه های برخی از طراحان کودتا در آمریکا موافقتشان را با نظر «هندرسون» (سفیر آمریکا در ایران) ابراز کردند. پیش از این محققان علوم تاریخ، بیشتر از طریق مصاحبه با برخی از افرادی که در کودتا شرکت داشتند متوجه شده بودند که برخی مخالفت های کلی با کودتا وجود داشته و سرانجام هندرسون با انجام آن موافقت کرده است، اما این اسناد که روز جمعه منتشر شده اند جزئیات دقیق تری از ماهیت این اختلافات و دیدگاه های برخی از مقامات آن زمان ارائه می دهند. اما وجه مهم این اسناد، افشای جدیدترین اطلاعات درباره نقش انگلیس در این کودتا است. تا کنون مقامات انگلیس یا آمریکا به طور رسمی به نقش لندن در این کودتا اعتراف نکرده اند و این موضوع به طرز مرموزی پنهان نگاه داشته شده است. با این حال، در سند جدید دست کم در دو مورد به این نقش اشاره شده است. در گزارش سازمان سیا نتیجه گرفته شده انگلیسی ها از چند نظر « درباره دشمنانشان قضاوت های نادرستی به عمل آوردند» و همین قضاوت ها و اقدامات نادرست آنها بود که مصدق را وادار به اتخاذ تصمیمات غیرقابل دفاع کرد. رویکرد عجولانه انگلیس همچنین خطر جنگ با شوروی را ایجاد کرد. بنا به گزارش «آرشیو امنیت ملی»، در این اسناد تاریخی همانند برخی منابع تاریخی دیگر به برخی از ویژگیهای منفی شخصیتی شاه هم اشاره شده است. در این اسناد آمده: «ضعف وی در تصمیم گیری و تلقین پذیری اش از نصایح بد، شهره خاص و عام بودند.» مطابق این اسناد، فضل الله زاهدی که آمریکا وی را برای جانشینی مصدق در نظر گرفته بود نکات مثبت و منفی اش با هم برابر بودند. برخی از اختلافات شخصی و سیاسی بین وی و شاه هم مورد توجه نگارنده آن اسناد قرار گرفته و به آنها اشاره شده است. پیش از این گزارش های متناقضی ادعا کرده بودند که مصدق در روز 19آگوست 1953 (28 مرداد 1332) در خانه اش محصور شده و سپس وادار به فرار از راه دیوار باغ شده بود، اما در روایت جدید سازمان سیا، بدون اشاره به منبعی خاص ادعا شده که مصدق در آن زمان در خانه اش نبوده بلکه به یک منزل مجاور رفته و در آنها پناه گرفته بود. برخی از صفحات سند جدید که مربوط به نقش انگلیس در کودتا است پاک شده اند تا نقش این کشور کماکان مرموز باقی بماند، اما دست کم در دو جا از انگلیس نام برده شده است. در اولین مورد اشاره شده که «دو کشور انگلیس و آمریکا به طور رسمی پذیرفته اند که این عملیات پس از آن انجام شده که راههای معمول و منطقی برای تعامل بین المللی و داد و ستد (با ایران) به شکست انجامیده است»؛ و در مورد دوم اشاره شده که چند هفته قبل از آغاز عملیات، یک مقام وزارت خارجه آمریکا تأکید کرده که اگر قرار باشد کودتا پیش برود، لندن باید تعهدی جدی برای داشتن رویکردی منعطف درباره حل و فصل اختلافات نفتی با دولت ایران داشته باشد. انگلیس، مدت زمان کوتاهی بعد از این موضوع موافقت با این شرط را به اطلاع رسانده است. همان طور که در بالا اشاره شده، نویسنده سندی که به تازگی درز یافته آشکارا از رویکرد انگلیس و قضاوت های نادرست آن انتقاد کرده است. مطابق این سند، اشتباه اصلی انگلیس این بوده که می پنداشته از دست رفتن منابع نفتی «تهران را به زانو درمی آورد»، اما در واقع این موضوع، ـ چنانکه در این سند آمده ـ «تنها آنها (ایرانی ها) را وادار کرد دست به اقدامات خطرناک بزنند و کارهایی انجام دهند که آینده کشور خودشان را هم به خطر انداخت. به علاوه، در صورتی که انگلیسی ها، مطابق چشم اندازها و تصورات قبلی اقدام به اراسال کشتی های جنگی و نیروهای زمینی می کرد، شوروی، به احتمال قریب به یقین وارد جنگ می شد و شاید شعله جنگ جهانی سوم برافروخته می شد.»(تسنیم)
شنبه 07 تیر 1393 11:06 بازدید:14
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 47]