واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: سایه سنگین صنایع چینی بر سر هنر ایرانی
صنایع دستی ایران واقعا صنایعی بود که با هنر دست هنرمندان این مرز و بوم که با عشق مخلوط شده بودند، خلق می شد. حصیربافی های جنوب و صنایع چوبی شمال. قلم زنی های اصفهانی ها که همتا نداشت و سفال همدانی ها و....
یادش بخیر روزهایی که صنایع دستی ایران آنقدر دارای شهرت و جایگاه ویژه ای بود که نه تنها هر استان برای خودش حرفی برای گفتن داشت بلکه خارجی ها هم در سفرهایشان به ایران ترجیح می دادند سوغاتشان را از میان معرق ها و گلیم و ترمه و ابریشم بافی ها و سرمه و ملیله و... انتخاب کنند. صنایع دستی ایران واقعا صنایعی بود که با هنر دست هنرمندان این مرز و بوم که با عشق مخلوط شده بودند، خلق می شد. حصیربافی های جنوب و صنایع چوبی شمال. قلم زنی های اصفهانی ها که همتا نداشت و سفال همدانی ها و.... اما روزگار چنان پیش رفت که گروهی چشم بادامی از آن طرف دنیا تصمیم گرفتند زحمت تولید صنایع دستی ایران برعهده بگیرند، غافل از اینکه تولیدات آنها همه چیز دارد الا عشقی که با سر انگشتان هنرمندان ایرانی به کالبد مخلوقاتشان جاری می شود و آن را ماندگار میکند. *** از صنایع دستی زیاد گفته و نوشته شده است. صنایعی که در زمره صنایع کوچک و زود بازده به شمار میآیند و هر چند در برنامههای سوم و چهارم توسعه نیز بر اهمیت آنها تاکید شده اما باز هم با تاسف باید گفت برنامهریزان اقتصادی کمترین توجه را به اقتصادیبودن این هنرهای سنتی و صنایع دارند و چنان این حوزه را به دست فراموشی سپرده اند که بازار را به صورت سرقفلی به چینی ها سپرده اند تا در برابر چشم هنرمندان داخلی شاهد تاخت و تاز صنایع بنجل و بی اصل و نسب آنها باشیم. *چشم بادامی های بی رحم با گذری به دنیای صنایع دستی ایران به راحتی می توان حال زار آن را احساس کرد. بازاری که روزهای خوشی را تجربه نمی کند و سکوت و کسادی، حاکم اول و آخر آن است زیرا گروهی چشم بادامی چنان بر این بازار چنبره زده اند که برای بازگشت رونق به دنیای صنایع ایرانی سالها انتظار نیاز است. چینی ها به هیچ چیز رحم نکردند. از صنایع دستی و اماکن و بناهای تاریخی ایران گرفته تا ماشین بنز آلمان و اهرام ثلاثه مصر و شاید در آینده ای نزدیک آبشار نیاگارا هم از دست کپی برداری های آنها در امان نماند. آنها با کپی برداری از صنایع دستی ایران، محصولات تقلبی خودشان را با قیمتهای ارزان وارد کشور کردند و صدالبته خریداران داخلی نیز با نگاهی ظاهری به این اجناس مشتری آن شدند. این محصولات تقلبی هر چند در ظاهر فریبنده است اما عمر چندانی ندارد و پس از مدتی همه ظواهر خود را از دست می دهد. حالا در آشفته بازاری که مملو از صنایع دستی بی کیفیت و پر زرق و برق شده، هنرمندان چیره دست ایرانی در گوشه خانه هایشان به پدرانشان می اندیشند که هنرهایشان را سینه سینه تا به امروز منتقل کردند و حالا با مرگ هر هنرمند آن هنر نیز به گور می رود و پرونده حضورش در این جهان بسته می شود. *دمپایی ها در کنار خاتم ها میدان امام(ره) در اصفهان به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای صنایع دستی در ایران مطرح است. بازاری که با بافت زیبا وتاریخی اش تمام مسافران و گردشگران را مجاب کرده که بدون دیدن آن اصفهان را ترک نکنند با این تفاسیر باید گفت که عرضه كالاهاي خارجي در این ميدان بيش از توليدات داخلي صنايع دستي است و مسئولان علت این امر را در کنار ورود کالاهای قاچاق، ناشي از صدور مجوز اتاق اصناف براي ساير مشاغل عنوان می کنند. در همین رابطه، رئيس اتحاديه صنف صنايع دستي اصفهان با انتقاد از تغيير كاربري ميدان امام (ره) از فروشگاه صنايع دستي به ساير مشاغل غير مرتبط می گوید: اكنون بيش از 80 مغازه در اين ميدان به گز فروشي، صرافي، دمپايي فروشي و بانك اختصاص يافته است و با وجود پيگيري فعالان صنايع دستي در اين زمينه نتيجهاي حاصل نشده است. سيدعباس شيردل ادامه می دهد: متاسفانه خیلی از افرادی که عمده فروش هستند، در اطراف اماکن تاریخی و خیابان های اطراف میدان نقش جهان، اقدام به فروش صنایع دستی چینی می کنند و ما نیز به طور قانونی نمی توانیم جلوی این کار را بگیریم. بی برنامگی ها در تمام استانها به چشم می خورد، تا جایی که نتایج آن در بخش اشتغال بانوان را می توان در صنایعدستی چینی ای دید که در ماسوله فروخته میشوند. صد بار باید تاسف خورد که واردات بی ضابطه و بیرویه صدمات زیادی به بخش مشاغل خانگی وارد کرده است و یکی از نتایج آن کاهش پردازشها به توسعه مشاغل خانگی است و نتیجه آن این شده که امروز در شهری تاریخی ماسوله صنایعدستی چینی به فروش میرسد. البته یکی از دلایل تسخیر بازار توسط اجناس خارجی را باید پای نظارت های ضعیف نوشت. زیرا با توجه به اینکه بسیاری از این کالاها قاچاق هستند، سازمان تعزیرات می تواند اقدام به جمع آوری آنها کند اما در حال حاضر این نظارت کافی صورت نمی گیرد. شهرام امیری کارشناس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درباره جمع آوری صنایع دستی چینی از بازارهای سنتی اصفهان، با اشاره به اینکه طرح جمع آوری صنایع دستی چینی مدت هاست که در حال اجرا است، می گوید: سازمان میراث فرهنگی به طور مستقیم متولی مباحث نظارتی و صنفی نیست که این در قانون قید شده و تنها وظیفه تعیین استراتژیکی دارد و وظیفه نظارت بر اصناف صنایع دستی و فروش این اقلام در بازارهای سنتی بر عهده نظارت اتاق بازرگانی و صنوف است و در میدان نقش جهان که چندهزار مغازه صنایع دستی وجود دارد و وظیفه اجرایی و نظارتی آن بر عهده شهرداری است. با این حال مشخص نیست که چه سازمانی وظیفه نظارت بر عدم فروش این کالاها در مغازه های ما را بر عهده دارد. *درد فقط چین نیست نباید فراموش کنیم که مشکل صنایع دستی ایران به چین ختم نمی شود. بسیاری از صاحبنظران معتقدند از جمله دلایل رکود صنایع دستی کشور که هنرمندان این حوزه را رنج میدهد، عدم وجود بازارهای فروش و کاهش تقاضا برای خرید است. همچنین از دیگر مشکلات فعالان این عرصه، می توان به ناپایدار بودن شغل پیش روی هنرمندان صنایع دستی، نوسان قیمت در تهیه مواد اولیه مرغوب و نبود مکان مناسب برای آموزش وایجاد کارگاه اشاره کرد. بالا رفتن اجاره ها به صورت سالانه، تغییر مکان کار و کسب هنرمندان را به دنبال دارد که همین مسئله نیز آنها را مجبور کرده تا بیشتر به صورت کارگاهی و خانگی به فعالیت بپردازند که در چنین شرایطی به لوازم پیشرفته نیز دسترسی نداشته و بیشتر متکی به تخصصهای بومی، سنتی و خلاقیت خود فرد سازنده پیش می رود. صنایع دستی میتواند در بحث مشاغل خانگی، مشاغل زنان سرپرست خانوار و حتی برای مشاغلی که به عنوان کمک درآمد یا درآمدهای مکمل به آنها پرداخته میشود نیز نقش اساسی ایفا کند. فعالان این عرصه می گویند ايجاد شهركهای صنايع دستي گام موثری در احیا و حمایت از این صنعت است زیرا این شهرک ها، فقط مكاني براي تجميع و گردهمآمدن صنعتگران اين حوزه نخواهد بود، بلكه راهكاري براي رفع موانع گسترش هرچه بيشتر اين توانمندي و برطرف كردن مشكلات فعالان اين عرصه است. *روستاها خاستگاه تولیدات صنایع دستی در شرایطی که در کل کشور، میلیون ها نفر از افراد جویای کار در روستاها ساکن هستند، بخش عمدهای از هنرهای بومی و خاستگاه تولیدات صنایع دستی و مواد اولیه ساخت صنایع دستی نیز در روستاها و مناطق عشایرنشین قرار گرفته اند، با این وجود چنین به نظر می رسد که می توان با توجه ویژه به موضوع صنایع دستی و ورود آن به چرخه اقتصاد کشور، یکی از اولویتهای برنامهریزی اشتغال در صدر کارها قرار خواهد گرفت. صنایع دستی به دلیل فراوانی مواد اولیه، ارزانی، دسترسی آسان به آن، عدم نیاز به سرمایهگذاری بالا، نداشتن آلایندگی زیست محیطی و ارزش افزوده بالا میتواند بهترین گزینه برای رفع بیکاری و ایجاد اشتغال باشد. با این تفاسیر وجود این صنعت در توسعه کشور، بالا بردن سطح اشتغال با هزینههای بسیار کم، ازدیاد درآمد سرانه ملی، جذب گردشگران خارجی و توسعه صنعت توریسم، ارزآوری مناسب بهواسطه صنعت توریسم و تاثیر در توسعه صادرات کالاهای غیرنفتی غیر قابل انکار است همچنین این صنایع بهدلیل بار فرهنگی قوی میتواند به عنوان سفیر فرهنگی کشور عمل کند و ابزاری برای ورود به دیگر کشورها و گشودن بابی برای گفتوگوی بین تمدنها باشد.
نویسنده : محمدرضاهادیلو
منبع : جوان آنلاين
تاریخ انتشار: ۰۴ تير ۱۳۹۳ - ۱۶:۴۷
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 68]