واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: همسايه خوب سايه زندگي است
خيلي از اوقات ميشنويم كه ما همسايههاي خيلي خوبي داريم چون اصلاً كاري به كار هم نداريم و سال تا سال همديگر را نميبينيم... با دو تا از آنها خيلي گرم هستيم، خيلي خوش اخلاقند؛ با هم مسافرت ميرويم، با هم رفت وآمد داريم ولي با بقيه فقط در حد يك سلام و عليك.
ارزش داشتن همسايه خوب و بىآزار بر كسى پوشيده نبوده و نمىتوان آن را انكار كرد چراكه از يك طرف بناى آفرينش انسان بر اساس زندگى جمعى از سوى پروردگار عالم نهاده شده است كه انسانها بدون استثنا، از مدد و يارى يكديگر هيچوقت بىنياز نبوده و بدون همكارى همنوعان خود ادامه زندگى برايشان ميسّر نيست. از طرف ديگر لازمه زندگى جمعى در كنار هم بودن است. لذا جامعهاى كه از انسانها تشكيل مىشود، بايد در كنار هم باشند تا بر مشكلات زندگى پيروز شوند و معنى در كنار هم بودن، همان همسايگى است كه از همسايههاى دور و نزديك تشكيل ميشود. در زندگى اجتماعى، همسايه مهمتر از فاميل است، چراكه ممكن است فاميل و بستگان در كنار انسان نباشند ولى همسايه (چنانكه از لفظ آن پيداست)، هميشه در كنار انسان و در سايه يكديگر ادامه حيات داده و در غم و شادى همديگر شريك هستند و لحظهلحظه شب و روز، امكانِ دسترسى به همسايه وجود دارد و اين چيزى است كه همگى آن را لمس كردهايم. آيين همسايگي در اسلام اسلام براي هر دو عرصه اجتماعي و فردي انسان برنامه دارد و با توجه به اينكه بحث از همسايگي، بحث از اجتماع و روابط اجتماعي است، اين دين مبين براي آن نيز برنامه دارد و براي رعايت قوانين، درستي رفتار، زندگي مسالمتآميز، تأمين دين و سعادت انسانها در اين زمينه برنامههاي مشخصي را معين كرده است. هر آنچه در بهبود روابط اجتماع و استحكام پيوندهاي آن اثر مطلوب دارد، اسلام در قالب «آداب اسلامي» به آن امر فرموده است و هر آنچه موجب وارد آمدن كوچكترين آسيب به اين روابط انساني شود، اسلام در قالب «آداب اسلامي» آن را نهي كرده است. آفريننده بىهمتا و يگانه خالق هستى كه خود؛ انسان را يك موجود جمعى آفريد، پس از سفارش انسانها به توحيد و يگانگى خود و احترام به والدين و فاميل و ايتام و مساكين و فقرا، در مورد همسايه مىفرمايد: «همچنين به همسايههاى دور و نزديك نيكى كرده و احترام نماييد....» والجارِ ذِى القُرْبى وَ الجارِ الجُنُبِ.... (سوره نساء، آيه 36) در حقيقت محيطي كه همسايگان براي يكديگر فراهم ميآورند تأثير شگرفي در سعادت دنيوي و اخروي انسان دارد. از اين رو امير مؤمنان علي (ع) ميفرمايد: «قبل از مسافرت ببين همسفرت كيست و پيش از خريد خانه ببين همسايهات كيست.» خوشهمسايگي از اصول اخلاق اسلامي است، از اين رو آن را از ويژگيهاي مؤمنان و شيعيان گفتهاند و امام علي(ع) در اين باره ميفرمايد: «شيعيان ما كسانياند كه در ولايت ما بذل و بخشش ميكنند، در راه دوستي ما به يكديگر محبت مينمايند، در راه زنده نگه داشتن امر و مكتب ما به ديدار هم ميروند. چون خشمگين شوند، ظلم نميكنند و چون راضي شوند، زيادهروي نميكنند، براي همسايگانشان مايه بركتند و نسبت به همنشينان خود در صلح و آرامش.» حقوق همسايگي در اسلام مراعات همه آن چيزهايي كه نسبت به برادران ايماني سفارش شده نسبت به همسايه با شدت بيشتري توصيه شده است. امام سجاد(ع) در بيان برخي از حقوق همسايگي ميفرمايد: «حق همسايهات اين است كه در غياب او آبرويش را حفظ كني و در حضورش او را احترام نهي. اگر به او ظلمي شد يارياش رساني، دنبال عيبهايش نباشي، اگر بدي از او ديدي بپوشاني، اگر بداني نصيحت تو را ميپذيرد او را در خفا نصيحت كني، در سختيها رهايش نكني، از لغزشش درگذري، گناهش را ببخشي و با او به خوبي و بزرگواري معاشرت كني.» رسول اكرم(ص) نيز در بيان حقوق همسايگي ميفرمايد: «اگر از تو كمك خواست كمكش كني، اگر از تو قرض خواست به او قرض دهي، اگر نيازمند شد نيازش را برطرف سازي، اگر مصيبتي ديد او را دلداري دهي، اگر خيري به او رسيد به وي تبريك گويي، اگر بيمار شد به عيادتش روي، وقتي از دنيا رفت در تشييع جنازهاش شركت كني، خانه ات را بلندتر از خانه او نسازي تا جلوي جريان هوا را بر او بگيري مگر آنكه خودش اجازه دهد.» آن حضرت در بيان كمكهاي مالي به همسايه فرموده است: «به من ايمان نياورده است آن كس كه شب سير بخوابد و همسايهاش گرسنه باشد. به من ايمان نياورده است آن كس كه شب پوشيده بخوابد و همسايهاش برهنه باشد.» رسول اكرم(ص) اذيت و آزار همسايه را عامل دشمني و دوري از خدا ميداند و كساني را كه همسايهآزار هستند دوزخي ميشمارد. به اين ترتيب ميتوان گفت هرچه روحيه دينى و اخوت اسلامى ميان افراد جامعه حاكم باشد، به همان اندازه رابطهها نزديكتر و صميمىتر و فاصلهها كمتر و كمتر مىشود و دو همسايه، بازوى يكديگر مىشوند و در غم و شادى و راحت و رنج، شريك هم مىگردند. ازاين رو، سايه هر كدام از دو همسايه، بايد آرامبخش ديگرى باشد و هريك زيرسايه همسايه خود، احساس «امنيت»، «آسودگى» و«اعتماد» كنند. اين چيزى است كه دستورهاى معاشرتى و اخلاقى اسلام بر آن تأكيد اكيد دارد. برعكس آن در جوامع غربى و اروپايى و غربزده است، كه هر چه علايق مذهبى كمرنگتر و ضعيفتر باشد، زندگيها حالت سردى و كسالتبار مىيابد و به زندگى غربيها شبيه مىشود، كه نه تنها يك ديوار، بلكه ديوارهاى متعددى ميان دو همسايه و دو هم محل، يا كسانى كه در يك خيابان يا يك مجتمع مسكونى به سر مىبرند، پديد مىآيد و همسايه از حال و روزگار همسايه بغلى يا طبقه بالا يا پايين يا خانه روبهرويى بىخبر است. بعضى مىگويند: «چهارديوارى، اختيارى». اما اين سخن، نه معقول است، نه مشروع. نه با عرف سازگار است، نه با شرع و عقل. گرچه انسانها را، ديوارهاى خانهها از هم جدا مىكند و هر كس وارد محدوده خانه و زندگى خويش مىشود، اما زندگى اجتماعى، افراد جامعه را به صورت اعضاى يك «خانواده» درمىآورد، كه پيوسته با هم در ارتباط، رفت و آمد، برخورد و تعاوناند و نيازهاى متقابل به يكديگر دارند. طي سالهاي گذشته در نتيجه تغيير الگوهاي سكونت، «آپارتماننشيني» به يكي از دغدغههاي ذهني ساكنين تبديل شده است. روبهرو شدن ساكنين با مشكلاتي كه در نتيجه زندگي آپارتماننشيني و همسايگي با تعداد قابل توجهي از افراد ساكن به وجود ميآيد، لزوم توجه به مفاهيم و قوانين آپارتماننشيني را پيش از پيش آشكار مينمايد. بدين منظور لازم است و مراكز فرهنگي به ويژه فرهنگسراها كارگاههاي آموزشي«آيين همسايگي و آپارتماننشيني» را با هدف آشنايي بيشتر با مسائل آپارتماننشيني، به صورت گسترده و مستمر برگزار نمايند.
نویسنده : معصومه گنجي
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: 27 خرداد 1393 - 16:17
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 47]