خونخواهی پیامبر نقابدار

واضح آرشیو وب فارسی:الف: خونخواهی پیامبر نقابدار
بخش فرهنگی الف، 27خرداد 93

تاریخ انتشار : سه شنبه ۲۷ خرداد ۱۳۹۳ ساعت ۱۳:۰۵
مقنع و سپیدجامگاننویسنده: پاتریشیا کرونمترجم: مسعود جعفری جزیانتشارات ماهی، چاپ اول ۱۳۹۲۱۵۲ صفحه، ۸۰۰۰ تومان****پس از قتل ابومسلم خراسانی به سال ۱۳۷ هجری، برابر با ۷۵۷ میلادی، جنبش‌های متعددی به خون‌خواهی از او به راه افتادند. از جمله معروف ترین کسانی که به بدین منظور به پاخاست؛ یکی از سرهنگان سپاه او به نام حکیم هاشم مقنع معروف به نقاب‌دار بود. او که مدتی وزیر والی خراسان بود، پیروان ابومسلم را به به پاخاستن دعوت می کرد و بدانها بشارت می داد روح ابومسلم در او حلول کرده است تا انتقام از قاتلانش گرفته و حکومت جور عباسیان را براندازد.از این سبب برای نشان دادن مخالفت خود با عباسیان که جامه سیاه برتن می کردند، همانند مانی و پیروانش لباسی سرتاسر سپید انتخاب کرد و چنین شد که جنبش خونخواهانه او به خیزش سپید جامگان شهرت یافت و به یکی از از نهضت هاي پرجوش و خروش، پس از قتل ابومسلم بدل شد. مقنع از اهالی مرو بود و قیامش در ماوراء انهر به پاشد.او را نقابدار می خواندند به سبب صورتکی که برای پوشانیدن یکی از چشمانش که کور شده بود، مورد استفاده قرار می داد. به زیرکی و فراست و کیاست شهره بود و در تحصیل علوم در تحصیل علوم رایج آن روزگار جهد فراوان کرده و در شعبده و نیرنگ و طلسم زبده بود.خیزش مقنع فراز و فرودهای فراوان داشت و یکی از حوادث جالب تاریخ به شمار می آید که در آثار گوناگون بدان اشاره شده و یکی از خواندنی ترین آنها، ماه نخشب اثر سعید نفیسی ست.مقنع و سپید جامگان اثر پاتریشیا کرون همانگونه که از نام کتاب پیداست اثری ست در همین باره که با ترجمه مسعود جعفری جزی و به همت نشر ماهی به بازار آمده است. پاتریشیا کرون استاد مطالعات ایران و اسلام درموسسه تحقیقات عالی پرینستون است و پیش از این کتاب تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام که توسط او تالیف شده، به فارسی در آمده است. با توجه به این سابقه دور از انتظار نیست اگر نگارش مدخل مقنع در دایره المعارف ایرانیکا به او سپرده شده است. بخش اصلی کتاب حاضر نیز درواقع ترجمه همین مدخل از دایره المعارف ایرانیکاست.از آنجا که اغلب منابع فارسی و آثاری که درباره مقتع نوشته اند، از سر ارادت به مقنع و یا کینه از اعراب، سیمایی افسانه ای به او داده اند؛ نویسنده کتاب حاضر همانند اغلب محققان خارجی کوشیده با فاصله گرفتن از این افسانه پردازی ها رویکردی دیگر گونه به مردی داشته باشد که در منابع غربی از او به عنوان پیامبر نقابدار یاد می کنند. کتاب حاضر در چهار فصل تدوین شده است و می کوشد پرتو تازه ای بر زندگی و شخصیت پر رمز و رازمقنع بیندازد.در بخش اول کتاب با سیمای کلی مقنع و چگونگی قیام او و فرجام کارش آشنا می شویم. این بخش در واقع ترجمه مدخل مقنع در دایره المعارف معتبر ایرانیکاست که برای نوشتن هر مدخل ار برجسته ترین نویسندگان آن حوزه بهره می گیرد.بخش دوم شامل تصحیح انتقادی داستان مقنع به آن گونه ای ست که درتاریخ بلعمی آمده، این بخش که پیشتر به عنوان مقاله در مجله ای معتبر در لندن منتشر شده، کاری ست مشترک از نویسنده کتاب (پاتریشیا کرن) و مترجم آن (مسعود جعفری جزی).بخش سوم شامل ترجمه دیدگاه یکی از فرقه نگاران دوران کهن درباب سپیدجامگان است.در این بخش اطلاعاتی در معرض خواننده قرار می گیرد که توسط یکی از داعیان فرقه اسماعیلی درباره سپید جامگان گرد آوری شده است.در بخش چهارم نیز آنچه در بخش سوم کتاب آمده مورد بررسی و تحیل قرار گرفته است.کتاب حاضر همانند اکثریت قریب به اتفاق مدخل های دایره المعارف ایرانیکا، اثری ست خواندنی که با رویکردی موجز و قابل استفاده برای همه نوشته شده است. و همانگونه مدخل های منتشر شده در ایرانیکا هیچ نکته اساسی درباره سوژه خود را از قلم نمی اندازند، در اینجا نیز پاتریشیا کرون بهشکی بی طرفانه با توجه به حجم کار تمام آنچه در باره مقنع و سپید جامگان از اهمیت کلیی برخوردار بوده، ناگفته نگذاشته است.کتاب مقنع و سپیدجامگان پیشنهادی جدی برای علاقمندان برای تاریخ معاصر است، به خصوص برای آنکه روشن شود اگرچه ایرانیان، اسلام و دستاوردهای فرهنگی آن را پذیرفته و در راستای بسط و گسترش آن کوشیدند، اما اینگونه نبوده که دربرابر ظلم ستمی که برخی از حکومت های عربی در ایران روا داشتند، ساکت نشسته و از خود رادمردی به نمایش نگذارند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: الف]

[مشاهده در: www.alef.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 36]