تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1838008001
نگاهي به مجموعه سازه هاي آبي -تاريخي شوشتر
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به گزارش خبرنگار ايرنا مجموعه سازه هاي آبي شوشتر در استان خوزستان شامل ده‌ها آسياب است که بزرگ‌ترين مجموعه صنعتي تا پيش از انقلاب صنعتي به شمار مي‌رود. استفاده از آب براساس شرايط اقليمي با ايجاد شبکه‌هاي زيرزميني زير شهرکهن شوشتر، يکي از هوشمندانه‌ترين شکل‌هاي معماري شهري آبي را بروز داده است. سازه هاي آبي شوشتر به عنوان يک منظومه آبي که همگي مرتبط به هم هستند و همچنين به عنوان يک مجموعه و طراحـي براي آمايش سـرزمين در ابعاد گسترده که انواع بناها و سازه هاي آبي را شامل مي شود . پيشينه ساخت آسياب ها وتونل هاي اين محوطه به دوره هخامنشي باز مي گردد. ساختمان آسياب هاي موجود در محوطه قبل از سيل سال1342 اکثراً مربوط به دوره صفوي بوده که در اثر سيل ويران شده است، پي ساختمان آسياب هاي مزبور نيز مربوط به دوره ساساني مي باشد که در دوره قاجار مرمت و بازسازي شده است. راه ورود به اين محوطه از طريق ساباط شيب داري از کنار بقعه سيد محمد ماهرو مي باشد سطح اين ساباط 3 متر از سطح خيابان پايين تر مي باشد. راه ورودي شمالي به محوطه آسياب ها توسط دو دسته پلکان تأمين مي شود. 1-پلکان شرقي که معروف به پلکان شاهي است. در سال 1332 براي بازديد شاه و افتتاح کارخانه برق مستوفي ساخته شده است. پلکان دوم که در حال حاضر ورودي اصلي به شمار مي رود در گذشته محل ورود احشام به اين محوطه بوده است. در کنار اين پلکان ايوان بلندي قراردارد که ظاهراً در گذشته براي استراحت آسيابان ها ساخته شده. اين ايوان در حال حاضر به عنوان دفاتر کارگاهي مورد استفاده قرار مي گيرد. اين پلکان در انتها به محوطه غربي آسياب ها وارد مي شود. ساختمان هاي موجود در محوطه به سه قسمت تقسيم مي شود: محوطه شرقي که شامل ده آسياب بوده ومهمترين آنها عبارتند از: آسياب دو برادران، داراب خان، حاج مندل، راتق، دهانه شهر. هرکدام از اين آسيابها داراي دو سنگ آسياب است. آب مورد نياز اين آسياب ها علاوه بر تونل دهانه شهر از تونل بليتي نيز تأمين مي شود. محوطه شمالي که قدمت ساختمان هاي موجود در اين محوطه نسبت به ساير ابنيه موجود در محوطه کمتر مي باشد. در اين محوطه علاوه بر آسيابهاي خدايي، آسياب رضا گلاب يا پنيري و آسيابهاي رضوان، تأسيسات مربوط به کارخانه برق مستوفي که در سال 1332 ساخته شده است ، تلمبه خانه که آب مصرفي شهر را تأمين مي کرده است.در انتهاي ضلع شرقي و ساختمان تأسيسات بهداشتي قرار دارد. آب آسياب هاي اين محوطه از تونل سه کوره، و آب مورد نياز کارخانه برق نيز از تونل دهانه شهر تأمين مي شود. محوطه غربي/ در اين محوطه 21 آسياب قرارداشته که آب مورد نياز اين آسياب ها از تونل سه کوره تأمين مي شده است راه ورود به محوطه غربي از طريق پلي موسوم به دوپلون مي باشد. آسياب هاي اين محوطه در دو نوع شيبي و تنوره اي ساخته شده اند.علاوه بر آسياب ها، کارخانه يخ جولازاده(1334) و يک تلمبه خانه آب نيز موجود است. در زير پلکان موجود در محوطه غربي(اين پلکان راه ارتباطي بافت قديم شهر با محوطه غربي بوده است) و بر بام آسياب موسوم به لوعلي ساختماني با پلان مربع و سقف گنبدي شکل به سبک آتشکده ها قراردارد که به نمازخانه منسوب مي باشد. در انتهاي محوطه غربي اتاقک هايي صخره اي موسوم به سيکا قرار دارد. که راه ورود به اين اتاقک ها از طريق پلکان هايي که در صخره تعبيه شده اند تأمين مي شود. کاربردهاي محوطه آسياب ها : 1-استفاده از نيروي پتانسيل آب براي چرخاندن آسياب ها و خرد کردن گندم مورد نياز شهروندان علاوه بر اين در مکان کارخانه ارده کشي و برنج کوبي قرار داشته است. 2-بالا آوردن آب و هدايت آن به سمت زمينهاي پايين دست شهر و باغهاي اطراف با استفاده از کانا لهاي موجود در بند گرگر. 3-اين محوطه داراي کارکرد صنعتي و مرکز توليد صنايع دستي بوده است. 4-وجود پل بند گرگر در شمال محوطه آبشارها راه ارتباطي ميان دزفول و جاده قديم اهواز بوده است. 5-مهار کنترل حرکات و نوسانات حجم آب مورد نياز از طريق ايجاد کانال با دهانه متفاوت و زدن دريچه در مسير براي آبرساني به شهر و تنظيم آب مورد نياز آسياب ها است. 6-وجود بند گرگر و محوطه عميق آسياب ها به عنوان يک ديواره تدافعي و نظامي در اطراف شهر قرار داشته و باعث يک نوع سد و مانع در مقابل بيگانگان که قصد تعرض به شهر راداشتند 7-وجود تونل هاي تهويه هوا در جوار صخره اي اين محوطه که به خانه هاي مسکوني اطراف مرتبط بوده و در گرماي طاقت فرساي خوزستان هواي خنک و مطبوع به شبستان هاي خانه ها راه پيدا مي کند. آسياب هاي موجود در محوطه دونوع مي باشند: نوع قديمي تر که در حال حاضر بلا استفاده هستند آسياب هاي نوع شيبي مي باشند. و آسياب هاي تنوره اي. در آسياب نوع اول (شيبي) انرژي لازم براي گرداندن چرخهاي آسياب از طريق شيب تأمين مي شود. به اين صورت که آب توسط کانال هايي به درون يک محوطه که داراي شيب بسيار تندي مي باشد سرازير مي شود. در قسمت انتهايي شيب پره هاي آسياب قرار دارند که شدت جريان آب باعث چرخاندن پره هاي آسياب مي شود در اين نوع آسياب به دليل اينکه دستک ها و شفت هاي آن به صورت افقي مي باشد داراي استهلاک زيادي بوده و مقرون به صرفه نيست.در نتيجه آسياب هاي فوق به نوع تنوره اي تبديل شده است. آسياب تنوره اي/ در اين نوع آسياب ها آب از کانال با ارتفاع زياد وارد حفره مدور مي شود.و در انتهاي حفره يک تونل به قطر 30 الي 40 سانتي متر قرار دارد که بعد از خارج شدن آب از حفره با فشار به پروانه هاي جون برخورد مي کند و باعث چرخيدن جون مي شود.( اين نوع آسياب ها در فصل پر آبي کارآيي چنداني ندارند چون آب بالا آمده و مانع کار مي شود.) کاربرد آسياب ها : کاربرد اين آسياب ها علاوه بر توليد آرد و گندم، آسياب کردن زردچوبه،گچ، ارده و قند بوده است اين کارها تقريباً در تمام آسياب ها انجام مي شده است به جز آسياب کردن قند،که در آسياب دو برادارن انجام مي شده است، اما در اين آسياب ها علاوه بر آسياب کردن عمل خرد کردن موادي مانند گندم(در زبان محلي: درشته) را نيز انجام مي داده اند براي انجام چنين کاري مي بايست فاصله بين دو سنگ آسياب را از هم زياد کرد بدين صورت که يک ريل وسط دو الوار قرار دارد که به وسيله يک تسمه به بالا کشيده مي شود که اين تسمه و الوار در نزديکي سنگ آسياب قرار دارد و نيزهنگامي که آسيابان در حال استراحت مي باشد، براي جلوگيري از چرخيدن دو سنگ بر روي يکديگر اين تسمه را بالا مي کشيدند. شافت که از الوار به سنگ متحرک متصل است سنگ متحرک را بالا نگه مي دارد . هر آسياب از اين قسمت ها تشکيل شده است: کانال سر آب، تنوره يا برج آب،سنگ هاي آسياب، شفت فلزي در اصطلاح محلي(بَوَزن)،شفت چوبي يا (مَغْزيو)،پَر، شَفت فلزي نوک تيز يا بلهيشر، گلوله فلزي يا (رُو)،سِنرُو،سِنِر. 1-کانال سرآب: اين کانال جهت انتقال آب ازرودخانه يا کانال مادر به تنوره آسياب انجام وظيفه مي نمايد.تعبيه اين کانال در تمام مجموعه آسياب به صورت آشکار مشاهده مي شود حتي در نوع شيبي طي مشاهدات ميداني و بررسي هايي که از اين کانال ها به عمل آمد بيانگر استفاده از مصالحي مقاوم از جمله سنگ و ملات ساروج در اطراف و کف کانال مي باشد. گاهي ديده شده که چندين آسياب از يک کانال سرآب آبگيري مي نمايند و در مواقع کم آبي جهت راه اندازي يک آسياب تعدادي از کانال ها که تأمين کننده آب آسياب ها مي باشند، توسط دريچه هاي تنظيم مسدود شده تاآب موجود به يک آسياب هدايت شود و بر عکس در مواقع پر آبي بعد از آب گيري کانال ها، آب اضافي توسط سرريزهايي که در کانال سرآب و کانال هاي ديگر جذب و در راه اندازي آسياب ديگر مصرف مي نمايند و بعد از آن توسط کانال هاي زيرگذر آب به رودخانه مي ريزد در اين مجموعه سعي شده از آبي که در کانال سرآب قرار مي گيرد حداکثر استفاده برده شود. 2-تنوره يا برج آب/محل تخليه آب کانال سراب مي باشد. اين محل به صورت مخزن مدور شکل داراي ارتفاعات مختلف است. آب جمع شده درون تنوره از سوراخي که به قطر 30 الي 40سانتيمتر که درکف کانال قرار دارد خارج مي شود. 3-سنگ هاي آسياب: معدن اين سنگ ها در استان لرستان مي باشد.جنس اين نوع سنگ ها از نوع لاشه قواره اي بسيار متراکم شده است.که با قرار گرفتن در کنار هم تشکيل سنگ آسياب مي دهند. سنگهاي آسياب خود دو قسمت است. سنگ آسياب زيرين و سنگ آسياب رويين، سنگ زيرين هميشه ثابت بوده و سنگ آسياب رويين توسط نيرويي که آب به آنها انتقال مي دهد به حرکت در مي آيد. 4-شفت فلزي در اصطلاح محلي بوزن: اين شفت رابط بين شفت چوبي و تسمه پروانه و سنگ هاي آسياب مي باشد. نيرو توسط اين شفت به سنگ ها انتقال داده مي شود قطر اين شفت فلزي 3 الي4 سانتي متر و طول آن 40 الي50 سانتي متر مي باشد. 5-شفت چوبي يا مَغزيو: به عنوان ستون اصلي انتقال نيرو مي باشد که شفت فلزي و پرها به آن متصل است. 6-پَر 7-شفت فلزي نک تيز يا بلهيشر: جهت اتصال بدنه اصلي شفت چوبي با سنرو انجام وظيفه مي نمايند. 8-گلوله فلزي يا رُو: محلي است که هميشه بلهيشر در آن قرار مي گيرد. 9-سِنرُو: جهت درگير کردن دو عدد سنگ انجام وظيفه مي کند. مثل کلاج ماشين سنرو در قالب بزرگ تري به عنوان سنِر قرار دارد. کانال ها و تونل ها قسمت عمده فعاليت آسياب ها بر عهده کانال ها و تونل هاي مجموعه بوده که وظيفه هدايت آب از پشت بند گرگر به محوطه را دارند تا بدين صورت آب از طريق کانال هاي فرعي به مصرف آسياب ها برسد. در مجموعه آبشارهاي شوشتر سه تونل بزرگ آب بر موجود مي باشد. هر سه تونل، آب نهر گرگر را از پشت بند گرگر به درون محوطه آبشارها هدايت مي کنند و تعداد زيادي کانال فرعي از اين تونل و کانال ها پس از ورود آب به محوطه آبشارها از آنها منشعب مي شود که به مصارفي همچون گرداندن چرخ آسيابها و آبياري اراضي پائين دست مي رسند. تونل بُلِيتي:از آنجايي که اين تونل از زير محوطه اي به نام بليتي عبور مي کند به تونل بُلِيتي معروف است. کار اين تونل آب رساني به آسياب هاي شرقي محوطه آبشارها از طريق کانالهاي فرعي و آبياري اراضي پائين دست از طريق نرِها (از نظر لغوي کلمه نر از نهر گرفته شده و در اصطلاح تونل هاي فرعي کوچکي هستند که ابعاد آنها به اندازه ارتفاع قد و عرض شانه هاي يک انسان مي باشد. نرها که معمولا از کانال ها و تونل ها منشعب مي شوند براي آبياري اراضي دوردست و آب رساني به خانه ها به کار برده مي شوند.) مي باشد. ورودي اين تونل در بالاترين ارتفاع از سطح آب رودخانه گرگر واقع شده است و در نهايت، ورودي آن از دو تونل دهانه شهر و سه کوره بالاترمي باشد و اين اختلاف سطح باعث شده تا تونل بليتي به عنوان سرريز دو تونل ديگر عمل کند و فقط در هنگام پرآبي رودخانه گرگر در اين تونل آب جاري شود. از تونل بليتي تعدادي کانال فرعي منشعب مي شود که تعدادي ازآنها با مشخصات نِير و جهت آبياري اراضي پائين دست و آب رساني به منازل استفاده مي شده، که درحال حاضر تمامي اين نيرها مسدود و فقط مسير يکي از آنها باز مي باشد. و تعداد ديگري از اين کانال هاي فرعي براي گرداندن چرخ آسياب هاي ضلع شرقي همانند آسياب راتق و حاج مندل استفاده مي شده اند. بزرگ ترين خروجي با نام طوف ديدي فقط در سه ماه پر بارندگي يعني ماه هاي آذر، دي و بهمن جاري مي شود و ديگر خروجي ها با نام هاي داراب خان و دو برادران در ساير ماه ها که تونل آب داشته باشد نيز جاري هستند. تونل بليتي داراي 17 هواکش يا «سي سرا» است که در طي سال هاي اخير بازگشايي شده اند. کانال دهانه شهر: سطح کانال دهانه شهر از سطح تونل بليتي پائين تر و از کانال سه کوره بالاتر مي باشد. ورودي اين کانال در قسمت شمال شرقي پل بند قرار دارد و به ضلع شرقي محوطه مي رسد و آب تعدادي از آسيابهاي ضلع شرقي همانند دهانه شهر و حاج مندل راتأمين مي کند و سرريز آن از کانال هاي خروجي حاج مندل و دهانه شهر سرازير مي شود. اين کانال ها تقريباً در تمام سال بدليل سطح نسبتاً پائين دهانه شهر آب دارند. به جز روزهايي که سطح آب خيلي پايين باشد. مسير اين کانال نسبت به تونل بليتي کوتاه تر و عرض آن 4متر مي باشد. کانال سه کوره: در اصطلاح محلي به راه هاي ارتباطي که بين شوادان هاي منازل مختلف وجود داشته و به عنوان عبور ومرور و ايجاد ارتباط زيرزميني در فصل گرما بين همسايه ها به کار مي رفته کوره گفته مي شود. يکي از تونل هاي محوطه که از گوشه غربي پل بند گرگر شروع مي شود تونل سه کوره است و به دليل اينکه ورودي آن از سه قسمت تشکيل شده به سه کوره معروف شده است. ورودي اين کانال در قسمت شمال غربي پل بند گرگر قراردارد و اين کانال با عبور ازقسمت غربي پل بند به ضلع غربي محوطه مي رسد که البته در مسير حرکت خود در زير پل بند کانال هاي انحرافي دارد، که آب را به قسمت شمالي محوطه هدايت مي کنند، که اين آب براي به کار انداختن آسياب هاي شمالي استفاده مي شود. به دليل قرار گرفتن ورودي اين کانال در پايين سطح رودخانه، در تمام ماه هاي سال درآن آب جاري مي باشد. خروجي اصلي آن به لوفا (يا حجار) معروف مي باشد.(در زبان محلي به آبي که با شدت حرکت کند و توليد موج کند لوف گفته مي شود و لوفا در واقع جمع کلمه لوف مي باشد). ساير کانال ها کار تأمين آب آسياب هاي ضلع غربي را که تعداد آنها 20 عدد مي باشد انجام مي دهند.در مسير اين کانال هواکش هاي متعدد وجود داشته که امروزه به جز يکي از آنها که در شوادان خانه آقاي شرافتمند قرار دارد ساير هواکش ها توسط اهالي مسدود شده اند. پل هاي محوطه .................... در محوطه آسياب ها دو پل به نسبت بزرگ قرار دارد. که اولي «پل بند گرگر» مي باشد و پل دوم به نام پل «دو پولون» معروف است که راه ارتباطي با محوطه غربي مي باشد. 1-پل دو پولون: داراي 2 دهانه نسبتاً بزرگ مي باشد، که از سنگ و ملات ساروج ساخته شده است از زير اين پل آب تونل سه کوره مي گذرد و به رود گرگر مي ريزد. قدمت اين پل را همزمان با قدمت آسياب هاي محوطه تخمين زده اند و از سازه هاي آبي هخامنشي است. 2- پل بند گرگر: پل بند گرگر بر فراز رودخانه گرگر و در شمال محوطه آسياب ها قرار دارد پيشينه ساخت اين پل بند را مانند ديگر سازه هاي آبي منطقه مربوط به دوران ساساني دانسته اند. ورودي ها : ورودي ها از اجزاي اصلي مجموعه به شمار آمده که امکان ايجاد دسترسي به مجموعه را ميسر مي ساخته، با توجه به سطح پائين مجموعه آسياب ها از زمين هاي اطراف، ايجاد دسترسي فقط بوسيله پلکان امکان پذير بود. مجموعه ورودي ها از سه ورودي اصلي شمالي، غربي و شرقي تشکيل شده است: 1- ورودي غربي(پلکان غربي): مشتمل بر 115 پله است که راه دسترسي بافت کهن و منازل اطراف با مجموعه است. با استفاده از اين پلکان اهالي منطقه آب شرب مورد نياز خود را بوسيله مشک تأمين مي کرده اند. مشخصه اين پلکان استفاده از عوارض طبيعي زمين مي باشد. به طوري که عرض پلکان با توجه به عوارض زمين از 5/1 تا30/2 متر متغير بوده است. همچنين در آن از قطعه سنگ هايي با ابعاد متغيرکه از جنس ماسه سنگ بوده استفاده شده و ملات به کار رفته در پلکان گل و يا مخلوط گل و آهک مي باشد. به دليل ساخت اين پلکان بازيرسازي نامناسب بتدريج تخريب شده و بدين ترتيب در سال 1378 مرمت اين پلکان آغاز و در نيمه اول سال 1381 به اتمام رسيد. مصالح به کاررفته در مرمت آن عبارتند از سنگ تراش خورده و ملات ماسه و آهک و درصدي سيمان و همچنين کارهايي همانند بند کشي و زهکشي در زير راه پله اجرا شده است. 2-ورودي شمالي(ورودي اصلي): پلکان اصلي در قسمت شمالي با حالتي شيب دار واقع شده است که در گذشته محل عبور احشام باربر بوده است. اين پلکان ها از زير ساباط ورودي ضابطون مي گذرد(ضابطون به مأموريني گفته مي شد که از طرف حاکم شهر در زير اين ساباط مي ايستادند و از صاحبان احشام باربر ماليات دريافت مي کردند). يک شاخه پلکان از قسمت شرقي منشعب مي شود که به سمت کارخانه برق هدايت مي شود .«اين پلکان که در سال 1332 درعرض 48 ساعت براي بازديد اختصاصي شاه از کارخانه برق ساخته شده است ، به پلکان شاهي معروف است.» 3-راه ارتباطي ضلع شرقي به بافت شهر: اين مسير که به صورت شيب بوده، بيشتر براي رفت و آمد احشام باربر براي حمل و نقل بار به آسياب هاي ضلع شرقي مورد استفاده قرار مي گرفته که به مرور زمان بر اثر خاکريزي هاي غير مجاز به صورت شيب نامناسب در آمده است. در سال هاي اخير شهرداري اقدام به ساخت يک سري پله هاي سيماني کرده که در حال حاضر اين پله ها تخريب شده اند و فقط چند عدد از آنها باقي مانده است. علاوه بر پلکانهاي نامبرده شده، آثار يک پلکان سيماني در شيب غربي وجود دارد که گفته مي شود اين پلکان در سالهاي اخير توسط شهرداري ساخته شده است که به دليل زير سازي نامناسب تخريب شده است. ساباط ........ ساباط، معبرهايي با پوشش طاق دار و تزئينات آجر کاري هستند. طبق لغت نامه دهخدا ساباط عبارت است از: پوشش رهگذر، پوشش بازار، سقف ميان دو ديوار که زير آن راه بود. همچنين راهي ميان دو خانه که از آنجا از خانه اي به خانه ديگر عبور کنند در مجموعه آبشارها از دوران هاي گذشته دو ساباط موجود بوده: ساباط ورودي معروف به ساباط ضابطون با عرض 4-5/3 متر و طول 8-7 متر. اين ساباط در ابتداي مسير ورودي به مجموعه واقع شده که ابتداي آن از جلوي امامزاده ماهرو شروع و در نيمه پله هاي ورودي به پايان مي رسد. ديواره اين ساباط، ضابطون نام داشت.مأمور دولت در اين مکان مي ايستاد و از افراد و احشامي که خارج مي شدند ماليات و عوارض دريافت مي کرد.ضابط به معني نماينده است و اين شخص نماينده خان و حاکم محل بود. ساباطي که در ضلع غربي محوطه و بعد از دوپلون يعني در محدوده آسياب ها قرار داشته که گفته مي شود اين ساباط داراي يک ورودي ( دو خروجي) بوده است. اين ساباط به عنوان استراحتگاه مراجعين به آسياب ها استفاده مي شده و همرمان با تخريب آسياب ها در سال هاي اخير از بين رفت. سيکا سيکا در انتهايي ترين قسمت ضلع غربي محوطه قرار دارد که ورودي آن باچند پله که در دل صخره کنده شده شروع مي شود و بعد از عبور از پله ها به محوطه سيکا وارد مي شويم که از دو قسمت مسقف و يک حوض هشت ضلعي با کانال ها و نهرهاي کوچک تشکيل مي شود.آب حوض از يک جوي که از ديواره سيکا خارج مي شود و آب خود را از سه کانال ديگر مي گيرد،تأمين مي شود و اين آب از طريق يک کانال کوچک به خارج از سيکا هدايت مي شود و به درون رودخانه مي ريزد. محل سيکا ابتدا بصورت کانالي بود که آبي که ازسه کوره مي آمده قسمتي از آن از اين محل عبور مي کرده است، بعدها در دوره قاجار يا پهلوي در زمان حکومت محتشم(از حکام محلي شوشتر) سدي در اين مکان زده شد(سال 1351 توسط کارخانه يخ جولازاده تعمير و مرمت شد) و جلوي آب گرفته شد و کانالي در کف زمين بصورت چشمه احداث شد. سيکا شباهت زيادي به عبادتگاه صابئين دارد. به طوري که آب از يک قسمت آمده و وارد يک هشت ضلعي گود (که محل غسل تعميد صابئين بود)شده و سپس از اين هشت ضلعي وارد کانال و از آنجا وارد رودخانه مي شود. در ضمن روبه روي اين کانال يا چشمه مانند،فضايي خالي وجود دارد که به احتمال زياد صابئين پرستش گاه يا معبد خود را متشکل از گل و ني به وجود مي آورند. بنابراين احتمال زياد وجود دارد که سيکا ابتدا محل عبادت صابئين شوشتر بوده و هنگامي که اين افراد تحت فشار مسلمين از شوشتر به اهواز مهاجرت کردند، سيکا تبديل به تفرج گاه عمومي و محل تفريح عوام شد. به طوري که برخي از اهالي شوشتر شب ها را در سيکا مي خوابيدند تا اينکه کسي صبح اين محل را اشغال نکند. درمورد معناي سيکا نظرات متفاوت ارائه شده است: لغت نامه دهخدا سيکا را نوعي مرغابي يا نوعي درخت و قومي از هندوان داراي مذهب وشنو که شعبه اي از آيين بودايي است معرفي مي کند. به گفته پيشينيان هنگامي که انگليسي ها براي کار به شوشتر آمدند،کارگران هندي را به خدمت مي گرفتند و چون اين کارگران از قوم سيکا بودند اين منطقه بدين نام معروف شد. برخي نيزمعتقدندکه سيکا يک اسم محلي است و تلفظ آن ابتدا به صورت سنگ ها بوده و تغيير شکل يافته به صورت سيکا در آمده است به طوري که بناهاي سنگي نيز به سيکا معروف مي باشند. مصالح به کار رفته در بافت قديم شوشتر و به طور کلي در مجموعه آبشارها عبارتند ازخاک رس ،آهک، آجرخشتي چهارگوش، ساروج، ملات حرامزاده (يا باتارد)، ملات کاه گل، گچ و خاک، آجر خشتي و سنگ شهري. ملات ساروج يکي از کهن ترين ملات هاي عهد باستان مي باشد. که در تمام مناطق مورد استفاده قرار مي گرفته است. موارد استفاده اين ملات بيشتر در محل هايي مي باشد که در معرض رطوبت و يا آب مي باشند و يا در محل هايي که نياز به استحکام خاص مي باشد مواد تشکيل دهنده اين ملات آهک شيره شده، خاکستر تهيه شده از فضولات گوسفندان را شامل مي شود. آسياب هاي مرمت شده در محوطه: آسياب حاج مندل: اين آسياب در دوره قاجار مرمت شده بود و در سال هاي اخير نيز به طور کامل مرمت شده است. آسياب راتق: اين آسياب در محوطه شرقي واقع شده است. سقف اين آسياب به طور کامل مرمت شده است . آسياب دهانه شهر: اين آسياب بر بالاي دهانة اصلي تونل دهانه شهر در قسمت شرقي محوطه قرار دارد. آسياب مزبور داراي دو ورودي مي باشد که طاق هاي آن به شيوه ضربي ساخته شده است. آسياب دو برادران: اين آسياب انتهايي ترين آسياب محوطه شرقي مي باشد و کاملترين از نوع مرمتي مي باشد. آسياب رضاگلاب(پنيري): اين آسياب در محوطه شمالي قرار دارد. اين آسياب اخيراً مرمت و بازسازي شده و به طور کامل راه اندازي شده است. آسياب هاي خدايي: اين آسياب در محوطه شمالي جنب کارخانه برق قرار دارد. در سال هاي اخير مرمت و راه اندازي شده است. آسياب لوعلي: اين آسياب در محوطه غربي در زير نمازخانه و پلکان محوطه غربي قراردارد. در حال حاضر اين آسياب مرمت و بازسازي شده و ازآن به عنوان کارگاه بافندگي استفاده مي شود. از کشور ايران تاکنون تخت جمشيد، ميدان امام اصفهان، پاسارگاد، چغازنبيل، گنبد سلطانيه،تخت سليمان وارگ بم ،منظر فرهنگي سنگ نبشته بيستون،مجموعه کليساي تاريخي قره کليسا ومجموعه سازه هاي تاريخي –آبي شوشتر در فهرست آثار جهاني يونسکو به ثبت رسيده اند. جشن ثبت مجموعه سازه هاي آبي تاريخي شوشتر فردا دوم تيرماه با حضور رييس جمهور دراين شهرستان برگزار مي شود.ک /4 643/641
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 594]
-
گوناگون
پربازدیدترینها