واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: گلستان نارستان!
عهدنامه گلستان (Treaty of Gulistan) در 29 شوال 1228 قمري (1813 ميلادي) بين ايران دوره قاجاريه و روسيه تزاري امضا شد. در آن زمان انگليس و فرانسه فعاليتهاي مختلف سياسي و نظامي در ايران داشتند كه طي سالهاي بعد گام به گام به سمت فعاليتهاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي پيش رفتند. همين مسئله زمينهساز تحولات و تغييرات بنيادي در ايران دوره قاجاريه شد. در زماني كه «ژنرال گاردان» فرانسوي براي آنچه تقويت نظامي ايران شمرده ميشد در تهران به سر ميبرد، «تسي تسيانف»، فرمانده سپاه روسيه به قتل رسيد و سپاه تزارها در اختيار «گوداوويچ» قرار گرفت. از اولين اقدامات وي براي جبران جنگهايي كه پيشتر و از زمان «آغا محمدخان» در حواشي مرزهاي روسيه صورت گرفته بود، به ايروان (پايتخت كنوني ارمنستان) حمله كرد. اين تجاوز ايران را تهييج كرد تا براي تثبيت قدرت خود و تنبيه سپاه روسيه از تبريز به نخجوان، ايروان و حواشي درياچه گوگجه حمله كند و سپاه روسيه را شكست دهد. در آن زمان «عباس ميرزا»، وليعهد ايران بود كه بر اساس سنت قاجاري در تبريز اقامت و فرماندهي اين جنگ را بر عهده داشت. در ادامه اين جست و گريزها «حسين خان قاجار» كه حاكم ايروان بود با حمله به روسها، شمار قابل توجهي از آنها را دستگير و به تهران منتقل كرد. در همين زمان بود كه به دليل تغيير سياستهاي فرانسه، «ژنرال گاردان» از ايران خارج شد و به جاي آن يك هيئت نظامي انگليس به ايران آمد. اختلافات اروپايي و رقابتهاي انگليسي – فرانسوي، لندن را بر آن داشت تا بين ايران و روسيه صلح برقرار كند. «سرگور اوزلي» به عنوان رئيس هيئت انگليسي خواهان اجراي اين طرح بود. وي به دنبال اين بود كه افسران انگليسي حاضر در ايران با روسها وارد جنگ نشوند. با اين وجود، اختلافات تاريخي و شرايط ايجاد شده اجازه اجراي چنين طرحي را نداد و «عباس ميزرا» نظاميان ايران را به سمت «اصلاندوز» روانه كرد كه البته دو عامل باعث شكست اوليه آنها شد. 1- اختلافات داخلي در ميان نظاميان ايران 2- حمله غافلگيرانه روسيه؛ از سوي ديگر منافع انگليس باعث شد تا افسران اين كشور با روسيه وارد جنگ نشوند. بنابراين «سرگور اوزلي» فرماندهان و افسران انگليسي را از جنگ فراخواند. انگليس همچنين مخالف قدرتگيري «عباس ميرزا» بود. بنابراين علاقه نداشت منافعش تحتتأثير تفكرات وليعهد قرار بگيرد. همزمان با اين درگيريها، در خراسان شورشهايي عليه قاجار صورت گرفت كه به اعتقاد برخي انگليس در آن نقش داشت. بنابراين با توجه به ضعف قواي ايراني و كمبود آذوقه و تجهيزات، پادشاه قاجار دستور به مصالحه داد. پس از اين تصميم «ميرزا ابوالحسن خان ايلچي» به عنوان نماينده پادشاهي ايران و «سرگوراوزلي» به عنوان «واسطه» از انگليس راهي «دهكده گلستان» در منطقه قره باغ شدند. روسيه نيز كه در اين دوره با «ناپلئون بناپارت» درگير بود از صلح با ايران استقبال كرد و «رديشخوف»، فرمانده نيروهاي گرجستان را براي اين توافق فرستاد. متن توافق يك مقدمه و 11 فصل دارد كه بر اساس فصل سوم آن مناطق قرهباغ، گنجه، شكي، شروان، قوبا، دربند، باكو، داغستان، گرجستان و بخشهايي از مناطق تالش از ايران جدا شد و در اختيار روسيه تزاري قرار گرفت.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: 25 اسفند 1392 - 15:36
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 41]