واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
یک پدیده و چند پند تهران - ایرنا - روزنامه اطلاعات روز شنبه در یادداشتی به قلم سردبیر با عنوان « یک پدیده و چند پند » به موضوع افزایش مصرف انرژی و اتلاف آن اشاره کرده و از کیفیت نامطلوب خودروهای تولیدی و نبود شبکه حمل و نقل عمومی مناسب به عنوان عوامل نقش آفرین در این اسراف نامبرده است.
در یادداشت «علیرضا خانی» آمده است: وزیر نفت گفت امسال 80 میلیارد دلار فرآورده نفتی در داخل کشور مصرف کردیم که 30 میلیارد دلار آن به خاطر کیفیت بد سوخت خودروها و نیز اسراف ایرانیان در مصرف انواع سوخت به هدر رفته است.
اگر این رقم را با کل ارزش سوخت صادراتی کشور در دهه 60 مقایسه کنیم، نتایج شگفتی به دست می آید. در سال های دهه 60 و حتی اوایل دهه 70 به طور میانگین کل درآمد نفتی کشور در سال بین 10 تا 15 میلیارد دلار بود. اکنون در نقطه ای قرار داریم که به گفته وزیر نفت فقط 30 میلیارد دلار انرژی هدر می دهیم.
بدون تردید یکی از عوامل افزایش مصرف ـ وایضاً و افزایش اسراف ـ رشد فزاینده شمار خودروهاست.
در دهه 60 شمار خودروهای موجود در کشور حدود 6 میلیون دستگاه بود و اکنون این تعداد به 18 میلیون دستگاه رسیده است و سالانه بیش از یک میلیون دستگاه به آن اضافه می شود. اینکه برخی می گویند شمار خودروها باید محدود باشد، اساساً سخن نادرستی است.
هرگز نمی شود به کسانی که خودرو ندارند و می خواهند داشته باشند، دستور داد که نداشته باشند، چرا که اساساً این از حقوق اولیه همه شهروندان است که هر کالایی که نیاز دارند ابتیاع کنند. در همه جهان، همزمان با رشد و توسعه کشور، تعداد خودروها زیاد و زیادتر شده است.
هم اکنون در اروپا به ازای هر 2 نفر جمعیت یک دستگاه خودرو وجود دارد و اگر کشوری 60 میلیون جمعیت داشته باشد 30 میلیون دستگاه خودرو در آن حرکت می کند.
اما در همان ممالک که شمار خودروهایشان در سالیان و دهه های اخیر دو چندان شده است، نه مصرف سوختشان به اندازه ما بالا رفته و نه عوارض دیگرش از جمله میزان آلودگی هوا با ما قابل مقایسه است.
همه این تفاوت عظیم بر دو دلیل اصلی استوار است.
اول ـ تکنولوژی تولید خودروها در دنیای پیشرفته چنان مدرن و مدرن تر شدکه مثلاً خودرویی که در سه یا چهار دهه پیش به ازای 100 کیلومتر مسافت 15 لیتر سوخت مصرف می کرد اکنون مصرف سوختش به 5 لیتر رسیده است.
در واقع اگر تعداد خودروهای آنها طی مثلاً 40 سال 3 برابر شده است، مصرف سوخت هر خودرو یک سوم شده است و این دو رقم همدیگر را پوشانده اند. این افزایش کیفیت، فقط در تکنولوژی خودروها رخ نداده بلکه در تولید سوخت نیز اتفاق افتاده است و تولید سوخت هایی با حجم کمتر و انرژی بهتر برای احتراق بهینه در موتور خودروها، مکمل تکنولوژی تکامل خودروها شده است.
دوم ـ دولت ها، هم شبکه حمل و نقل عمومی را بسط داده اند و هم فرهنگ استفاده از آن را فراهم کرده اند و با این دو کار به شهروندان خود آموزانده اند که بهتر است و بلکه اصلح است از وسایل عمومی استفاده کنند تا خودرو شخصی.
البته این کار به تنهایی کفایت نمی کند چون ممکن است برخی ـ و بسیاری ـ در خودرو شخصی شان راحت تر باشند، بنابر این دولت ها بهای سوخت را به حدی بالا برده و مالیات به آن بسته اند که حتی برای بسیاری از مدیران ارشد هم نمی صرفد که با خودرو شخصی به محل کار بروند درست برعکس کشور ما که هنوز بسیاری از کارگران و کارمندان دون پایه نیز هر روز با خودرو شخصی به محل کار می روند.
البته در کنار عوامل اصلی فوق، عوامل فرعی دیگر هم وجود دارد. آمایش سرزمینی و پراکندگی و توزیع مناسب جمعیت درکاهش مصرف و اسراف نقش قابل توجهی دارد، وقتی در سرزمینی، بسیاری از روستاها خالی از سکنه می شوند، بصورت موازی و همزمان ابر شهرهایی با جمعیت هنگفت و مازاد بر اشباع بوجود می آیند که ترافیک های سنگین و راه بندان های فرساینده خلق می کند و این هم مصرف سوخت را افزایش می دهد، هم اعصاب و اخلاق را می فرساید و هم هوا را آلوده می کند.
دولت از بهار پیش رو، بهای سوخت را یک مرحله دیگر افزایش می دهد،که البته این کار علی رغم مخالفت برخی؛ کاری گریز ناپذیر است. اما این افرایش میزان آن (طبق خبرهایی که رسیده است) هر اثری که بگذارد، بر مصرف سوخت اثر قابل توجهی نخواهد گذاشت.
دولت برای کنترل مصرف سوخت، به غیر از استفاده از اهرم قیمت، یقیناً باید به این موارد به شکل راهبردی اهتمام ورزد:
الف ـ کیفیت سوخت تولیدی را که در دولت سابق به طرز غم انگیزی پایین آمده بود، به استاندارد باز گرداند.
ب ـ خودروسازان داخلی را که یک عمر با استفاده از رانت بی رقیب بودن، خودروهای بی کیفیت پرمصرف تولید می کنند، وادار به تمکین از مقررات سرسختانه کیفیت کند. ( مقرراتی که هنوز به درستی وضع نشده اند و باید وضع شوند).
ج ـ جلوی تولید و واردات خودروهای با حجم موتور بالا و پرمصرف را بگیرد. خودروهایی که حضورشان در شهر هیچ لزومی و توجیهی جز نشان دادن اختلاف طبقاتی فاحش و نیز فخرفروشی ثروتمندان ندارد. در عین حال بر خودروهای پرحجم و پرمصرف موجود، مالیات مضاعف وضع شود.
د ـ خودروهای فرسوده و پرمصرف و آلاینده را به سرعت از رده خارج کند. این کار با تخصیص بخشی از درآمد حاصل از افزایش بهای سوخت، به آسانی و سرعت شدنی است.
ه ـ شبکه حمل و نقل عمومی را گسترده تر و بهینه تر کند.
و ـ و بالاخره، برای آمایش جمعیت و جلوگیری از استمرار سرسام آور مهاجرت از روستاها به شهرها و از شهرها به ابر شهرها، استراتژی جامع و همه جانبه ای اتخاذ کند.
امیدواریم که در سال آینده، دست کم بخشی از این کارها کلید بخورد.
اول**1104
انتهای پیام /*
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 69]