تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1816413169
مرگ شیر خروشان کویر، چشم‌ها را خشکاند
واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: شنبه ۱۷ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۰:۳۲
در سال 1379، زاینده‌رود، شیر خروشان کویر مرکزی ایران، خشکید و هیچ‌کس خم به ابرو نیاورد و نفهمید که پیامد خشکی رودی خروشان، سرانجام بر زندگی یکایک آنها تاثیر خواهد نهاد. به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه اصفهان، این مطلب بخشی از یاداشت سید احمد خاتون آبادی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان است که نگارنده آن را در اختیار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه اصفهان، به شرح ذیل قرار داده است. در این واقعه، فقط هشدارهای دوستداران اصفهان و محیط زیست بود که در اطرافمان در محیط دانشگاه و در این شهر زخم دیده و آلوده، هر از چندگاهی بی توجهی‌مان را در هم می‌شکست. با تکرار خشک شدن رودخانه، دامنه این آگاهی فراتر از خود او و دیگر اصفهان دوستان رفت. اینک فاجعه خشکی زاینده رود به بیکار شدن بسیاری از خانواده‌های کشاورزان و دیگر پیامدهای بهداشتی، زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی، اخلاقی و روانی انجامیده است و در آینده‌ای نه چندان دور با خشک شدن کامل تالاب گاوخونی، آن هنگام که ریزگردهای نمکین کف تالاب خشکیده، با وزش بادهای شرق به غرب، بر چشمان تک تک ما فرو نشست، دیگر خیلی دیر شده است و با ناله‌های دوستداران محیط زیست هم دوا نمی‌شود. شاخص آلودگی هوا (PSI) در بسیاری از روزها در اصفهان از سه برابر مرز هشدار نیز گذشت، زیرا این شهر تاریخی عهده‌دار تولید بخش اعظم فولاد و آهن و سیمان و آجر و دیگر فرآورده‌های صنعتی و شیمیایی برای مصارف کل کشور است و در حالی که در بسیاری از این صنایع اصفهان (به جای گاز که سوخت اصلی نیرو گاه‌ها و صنایع ایران است) مازوت حاوی مقادیر زیاد گوگرد (SOX) مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای نمونه در نیروگاه برق شهید منتظری در شمال شرق اصفهان در نزدیکی شاهین شهر، در هریک از هشت واحد آن در هر ساعت 50 تن و جمعا ساعتی 400 تن مازوت (بدون فیلتراسیون) مصرف می‌شود. حجم زیاد گوگرد تولید شده این نیروگاه در هوا (نزدیک به 400 تن در شبانه روز) در کنار آلاینده‌های نیروگاه درچه در ناحیه شمال غربی و آلاینده‌های سیمان و ذوب آهن و فولاد (در بالا دست جنوب غربی)، و ریزش آن بر سر اصفهان (که در دشتی فرو دست آرمیده)، عملا شهر را در خفگی رها کرده است. بنابر گفته استاندار اصفهان که در بهمن ماه 1392 از برنامه زنده شبکه استانی سیمای اصفهان پخش شد، سهم پرداختی مالیات دهندگان اصفهان در سال 1391 به خزانه دولت مبلغ سه هزار و 500 میلیارد تومان بوده و این در حالی است که فقط 500 میلیارد تومان آن به این استان داده شده و استانی را که سال‌ها در رتبه‌های اول و دوم استان‌های برخوردار جای داشت، به رده‌های پنجم و ششم برخورداری تنزل داده است. بدون تردید فرسوده شدن و پس رفت شهر اصفهان، در بلند مدت زیان‌های جبران ناپذیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای استان‌های مجاور در پی خواهد داشت. استان اصفهان و به ویژه حوضه آبریز زاینده رود که بخش استراتژیک آن را به لحاظ وجود منابع آب، تمرکز جمعیت، صنعت و کشاورزی و هم‌چنین فرهنگ و تاریخ و جاذبه‌های زیست محیطی تشکیل می‌دهد و از طرفی تنها رودخانه دایمی فلات مرکزی در آن جاری بوده، اکنون دچار تنش آبی تمام عیار است که نه تنها مصرف کنندگان آب از جمله شرب، صنعت و کشاورزی را به طور جدی تهدید و در مناطقی نابود کرده است، بلکه در راس آن پایداری اکولوژیکی رودخانه و تالاب بین‌المللی گاوخونی را نشانه رفته است. خشک شدن زاینده رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی فاجعه زیست محیطی ملی و جهانی است که بخشی از آن ناشی از نوسانات اقلیمی است و دلایل عمده دیگر آن بارگذاری بیش از حد ملی و هم‌چنین گسسته سازی مدیریت حوضه آبریز زاینده رود از حالت یکپارچگی آن است. کاهش میانگین حجم آورد سالانه رودخانه از 1750 میلیون مترمکعب در دهه 70 به 1300 میلیون مترمکعب در دهه 80 و نهایتا به کمتر از 1000 میلیون مترمکعب در پنج سال گذشته، باعث برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی در این دوره و کاهش 2500 میلیون مترمکعبی از ذخیره استاتیک و غیرقابل احیای آب‌های زیرزمینی شد. به دنبال آن نابودی کشاورزی و باغات با قدمت چندین صد ساله در پهنه‌های وسیعی از حوضه رقم خورد. در این میان بارگذاری‌های ملی نظیر صنایع مادر آهن و فولاد، سیمان، پالایشگاهی، شیمیایی، پتروشیمی، نیروگاهی، نظامی و نهایتا هسته‌ای در این عرصه با موقعیت جغرافیایی استراتژیک، باعث شده که شدت تنش آبی به بیشترین مقدار خود برسد. استان اصفهان با دارا بودن شش درصد مساحت و جمعیت کشور، تنها سه درصد منابع آب تجدید پذیر را در شرایط نرمال بارندگی در اختیار دارد و این در حالی است که 68 درصد آهن و فولاد کشور، 26 درصد فرآورده‌های نفتی، 12 درصد سیمان، بیش از نیمی از تولید آجر کشور، 8.5 درصد برق کشور و عمده تجهیزات نظامی و هسته‌ای کشور را تولید می‌کند. این آمار موید این مطلب است که آب مصرفی در این منطقه به طور فزاینده با تولید محصولات صنعتی به خارج از حوضه منتقل شده و صد البته تنها آلودگی این صنایع برای مردم و نسل‌های آتی این بخش از کشور به ارمغان می‌ماند. ذکر این نکته لازم است که حتی نیروی کار این‌گونه صنایع و نقش اشتغال‌زایی آنها فرا استانی بوده و عمدتا باعث مهاجرپذیری مناطق مجاور شده است که این خود به طور مضاعف باعث افزایش نیاز به آب می‌شود. پیچیدگی مسئله با مرزبندی مدیریت منابع آب از مرزهای طبیعی تقسیم آب، یعنی حوضه‌های آبریز، به مرزهای سیاسی استانی بیشتر شد که در پی آن صدور مجوزهای برداشت و پمپاژهای چند صدمتری آب در بالادست سد و رودخانه زاینده رود را به همراه داشت. طبیعی است با گسسته سازی مدیریت رودخانه برداشت‌های غیرمجاز به طور فزاینده‌ای افزایش یابد و آبی که در چرخه آبی پایین دست چندین بار در تلفیق با منابع آب زیرزمینی استفاده می‌شد و اراضی مستعد و دارای سابقه کشت چندین صد ساله را به طور ثقلی آبیاری می‌کرد و جز حق آبه‌های طومار شیخ بهایی و در سند ازدواج جوانان منطقه نقش می‌بست، دیگر از دسترس، خارج و منطقه دچار خشکی و فقر کامل شود. در عوض در مناطق با استعداد اندک کشاورزی به لحاظ پوشش خاک و شرایط اقلیمی و نیز با صرف انرژی برق و پمپاژهای چند صد متری، محصولات باغی غیر استراتژیک نظیر هلو، بادام و گردو، تولید و جایگزین محصولات استراتژیک نظیر گندم، جو و علوفه دامی که به طور ثقلی آبیاری می‌شدند، گردد. مباحث رعایت نکردن حقوق حق آبه داران، تبعات اجتماعی ناشی از مهاجرت‌ها، خشک شدن رودخانه زاینده رود و تالاب گاوخونی، پیشروی کویر و ایجاد گرد و غبار از جمله پیامدهای اولیه ناشی از مدیریت گسسته بر رودخانه است. اکنون عمق فاجعه از جنبه‌های زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و امنیت غذایی عبور کرده و تامین آب شرب حداقل پنج میلیون نفر در فلات مرکزی ایران را هدف گرفته است که به دنبال خود سلامت و بهداشت اولیه این ساکنان به مخاطره افتاده است. امروز در مخزن سد زاینده رود کمتر از 150 میلیون مترمکعب آب و رسوب ذخیره شده است و این در حالی است که مجموع حجم ذخیره در مخازن دیگر کشور حدود 20 میلیارد مترمکعب است. مهم‌ترین شاخص بحران آب در این منطقه که همان سرانه سالیانه آب است به کمتر از 700 مترمکعب در سال رسیده که کمتر از 70 درصد مرز تنش آب یعنی 1000 مترمکعب است. این در حالی است که در حوضه‌های مجاور و در حاشیه زاگرس مرکزی این رقم حدود 7000 مترمکعب یعنی هفت برابر مرز تنش آب و 10 برابر سرانه موجود در حوضه زاینده رود است. در صورت نگاه نکردن جامع به این منطقه مرکزی کشور در جهت مدیریت یکپارچه منابع آب، قطع تخصیص‌های غیرکارشناسی، جلوگیری از بارگذاری‌های بیش از توان اکولوژیکی و از طرف دیگر اعمال مدیریت مصرف و در نهایت انتقال آب بین حوضه‌ای در جهت تعادل بخشی به مصارف بیش از منابع آب، باید نظاره‌گر یک فاجعه تمام عیار زیست محیطی و اجتماعی در سطح ملی و جهانی باشیم که متاسفانه طلیعه‌های آن در سال‌های اخیر مشاهده شده است. برای راه‌حل می‌توان گفت اولین کنش موثر و معنی دار یکایک ما کاهش مصرف آب در خانواده است. در حوزه مدیریتی، رودخانه زاینده‌رود از سرچشمه تا پایاب به همراه زیست بوم‌های وابسته به آن، پدیده‌ای به هم پیوسته و یکپارچه است که تداوم حیات آن نیاز به تدبیر و تصمیم سازی مشارکتی با همیاری تمام ذینفعان آن دارد. داده‌های آماری و تحلیل‌های پژوهشگران حوضه آبریز زاینده رود نشان دهنده این حقیقت است که کوچک‌ترین تغییری در تغییرات دبی آب در یک نقطه، به شکل سیستمی، کل اکو سیستم منطقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. امیدوارم با بهره گیری از این یافته‌ها، هیئت فرا استانی زاینده رود با تشکیل پارلمان حوضه یکپارچه زاینده رود، تداوم زندگی زنده رود نیمه جان را بر بهره جویی‌های کم ارزش و کوتاه مدت استانی ترجیح دهند. انتهای پیام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[مشاهده در: www.isna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 31]
-
گوناگون
پربازدیدترینها