واضح آرشیو وب فارسی:فارس: ادامه بحران در شورای همکاری خلیج فارس
لزوم تشکیل نهادی جدید برای همکاری میان کشورهای حاشیه خلیج فارس
تصمیم ۳ کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس برای فراخواندن سفرایشان از قطر، ضربهای بر ساختار بیمار شورای همکاری خلیج فارس بود تا نشان دهد چه شکافی در این ساختار وجود دارد.
به گزارش خبرگزاری فارس، امروز سه کشور عربستان، امارات و بحرین در اقدامی بیسابقه در تاریخ شورای همکاری خلیج فارس سفرای خود را به دلیل عدم تغییر سیاست قطر در قبال اخوانالمسلمین فرا خواندند تا بحرانی جدید در درون شورای همکاری خلیجفارس روی دهد. شورای همکاری خلیج فارس سازمانی در 25 مه 1981 میلادی و با هدف مقابله با آنچه که اعضای این سازمان آن را خطر انقلاب اسلامی مینامیدند، تشکیل شد. این سازمان که در ابتدا دارای ماهیتی امنیتی بود به مروز زمان و درک این مسئله که ایران تهدیدی برای همسایگانش نیست به بلوکی اقتصادی مبدل شد که هدف راهبردی آن رسیدن به پول واحد و رفع موانع همکاریهای اقتصادی بین 6 کشور عضو (عربستان، امارات، عمان، قطر، کویت و بحرین) بود. وقوع انقلابهای عربی در خاورمیانه و تحول در ترتیبات امنیتی منجر شد تا روابط در درون شورای همکاری خلیج فارس نیز دچار تغییر شود که آغاز این تغییرات با به قدرت رسیدن اخوان المسلمین در مصر وارد فصلی جدید شد ولی پس از سرنگونی دولت اخوانی مصر با حمایت همه جانبه عربستان و امارات و تضعیف جایگاه قطر به عنوان حامی اخوان در منطقه شرایط جدیدی در روابط کشورهای شورای همکاری رقم خورد. ادامه حمایتهای قطر از اخوان در مقابل نظامیان مصر که مورد حمایت عربستان بودند باعث شد تا مشکلات بین دوحه و ریاض افزایش یابد. این مسئله در کنار اختلافات تاریخی و مرزی بین ریاض و دوحه و همچنین مواضع متفاوت قطر در قبال ایران و توافق هستهای مزید بر علت شده تا عربستان سیاست خصمانهای را در قبال قطر اتخاذ کند. هر چند کویت در ماههای گذشته تلاشهایی برای رفع اختلافات میان عربستان و قطر انجام داد و سران دو کشور را پای میز مذاکره نشاند ولی این میانجیگری هم نتیجه نداد و ریاض با تصمیم اخیر خود علیه دوحه و همراهی امارات و بحرین به نوعی برای دیگر اعضای شورای همکاری همچون عمان هم که رابطه خوبی با ایران دارند هم خط نشان کشید. سلیمان نمر رئیس مرکز مطالعات خلیج(فارس) در همین رابطه به فرانس 24 گفت: این اقدام برای همسو کردن سیاستهای قطر با شورای همکاری خلیج فارس انجام گرفته است تا دوحه سیاستی متفاوت در قبال مصر و سوریه اتخاذ نکند. این کارشناس با اشاره به اینکه امارات و بحرین سیاستهای قطر در حمیات از اخوان المسلمین را تهدیدی برای امنیت ملی خود میدانند تصریح کرد که تصمیم برای فراخواندن سفرا از قطر ضربهای بر شورای همکاری خلیج(فارس) بود. تصمیم بی سابقه سه عضو شورای همکاری خلیج فارس برای فشار بر قطر دارای چندین پیام بود: اول اینکه دیگر عربستان سعودی و دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس از عیان شدن اختلافاتی که روزگاری پشت درهای بسته حل میشد، ابایی ندارند. دوم اینکه عربستان در ادامه سیاست خارجی جدیدی که از متفاوت از سیاست خارجی سنتی و محافظه کار این کشور است، اقدامات قاطعی را برای دستیابی به اهدافش در عرصه منطقهای در پیش گرفته است. سومین نکته این است که زمانی که نگاهی به اقدامات شورای همکاری خلیج فارس طی دهههای اخیر میاندازیم یک نکته مشترک دارند و آن اینکه هیچگاه تصمیمی با اجماع گرفته نشده یا اگر چنین تصمیمی بوده تنها در کلام و بیانیه بوده است. هنگامی که پای عمل به میان آمده هریک به بهانهای خود را کنار کشیده و به منافع ملی خود توجه کرده است به عنوان نمونه در جنگهای خلیج فارس امارات و قطر حاضر نشدند با عراق وارد جنگ شوند یا در قضیه بحرین کشورهایی چون کویت و عمان در زمان اعزام نیرو به تعداد بسیار کمی اکتفا کردند تا تنها ریاض را ساکت کنند. تصمیم اخیر هم بدون همراهی عمان و کویت اتخاذ شد تا دلیلی دیگر بر لزوم بازبینی در ساختار شورای همکاری باشد. و چهارمین پیام تصمیم اخیر خط و نشانی بود که سعودیها برای عمان و دیگر کشورهای شورای همکاری کشیدند تا نسبت به همکاریهای دو جانبه این کشورها با ایران و دیگر کشورها هشدار دهد و بر سیاست همیشگی خود درباره لزوم سیاست خارجی هماهنگ (همسو با منافع ریاض) در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس تاکید کند. شورای همکاری خلیج فارس بر خلاف تبلیغاتی که در گذشته بود نشان داده در موقع بحرانهای منطقهای و بین المللی ناهماهنگ و فاقد توان تاثیرگذاری قابل توجه است و تنها با صدور بیانیه و موضع گیری پشت تریبون خود را متحد نشان میدهند. ساختار شورای همکاری خلیج فارس همواره جای سوال داشته، اینکه چطور میتوان امنیت خلیج فارس را بدون ایران در یک ساختار مورد توجه قرار داد؟ آیا زمان آن فرانرسیده که کشورهایی چون عمان و قطر در کنار ایران و عراق سازوکار جدیدی را برای همکاریهای منطقهای در خلیج فارس آغاز کنند؟ یادداشت از حمید رضا کاظمی انتهای پیام/
92/12/16 - 08:01
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 85]