واضح آرشیو وب فارسی:الف: ماجراي ساخت مجسمه ميدان دربند چيست؟
سرهنگ بيات، امير شاهقدمي را به عنوان مدل به استاد رضا لعلرياحي، مجسمهساز و استاد دانشكده هنرهاي زيبا معرفي كرد. شاهقدمي حدود هشت ماه و روزي هفت ساعت نزد رياحي ميرفت و به شكلي كه گفته شده بود، ژست ميگرفت تا پيكر مجسمه تراشيده شود.
مجسمهي «كوهنورد ايراني» ميدان دربند، اين روزها شاهد رفت و آمد كساني است كه با آغاز روزهاي سرد سال، براي انجام ورزشهاي زمستاني و كوهنوردي به ارتفاعات تهران ميروند؛ اما شايد كمتر كسي از ماجراي ساخت اين مجسمه خبر داشته باشد.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني مديريت شهري، حدود ۵۰ سال است كه مجسمهي سه متري نصب شده در دربند، نماد كوهنوردان ايراني است. مجسمهاي كه بسياري از كوهنوردان خاطراتشان از ورزش را با او به ياد ميآورند و سالهاست كه استوار، به تماشاي رهگذران ايستاده است.
سابقه ساخت اين مجسمه به سال ۱۳۳۷ برميگردد. در اين سال كوهنوردان باسابقهي كشور پيشنهادي را مبني بر ساخت و نصب يك مجسمه با موضوع كوهنوردان ايراني به فدراسيون كوهنوردي دادند. سرهنگ بيات كه در آن سالها رييس فدراسيون كوهنوردي بود با اين پيشنهاد موافقت كرد و با همكاري و حمايت مالي شهرداري تهران كار ساخت مجسمه آغاز شد.
سرهنگ بيات، امير شاهقدمي را به عنوان مدل به استاد رضا لعلرياحي، مجسمهساز و استاد دانشكده هنرهاي زيبا معرفي كرد. شاهقدمي حدود هشت ماه و روزي هفت ساعت نزد رياحي ميرفت و به شكلي كه گفته شده بود، ژست ميگرفت تا پيكر مجسمه تراشيده شود.
اولين بار در سال ۱۳۳۸ مدل گچي اين مجسمه در ميدان نصب شد، اما زمستان همان سال به دليل بارندگي و يخزدگي، بخشهايي از مجسمه آسيب ديد. در سال ۱۳۴۱ مدل سيماني مجسمه ساخته و جايگزين مجسمه قبلي شد. بعدها به مجسمه رنگ مسي زده شد و سالهاست كه در ميدان دربند پابرجا و نماد كوهنوردان ايراني است.
چند سال پس از نصب مجسمه در ميدان دربند، در آبان ماه سال ۱۳۵۰ به پيشنهاد فدراسيون كوهنوردي ايران و موافقت انجمن شهر و شهرداري تهران، نام اين ميدان به ميدان «كوهنوردان» تغيير كرد.
در مرداد ماه امسال و در پي مفقود شدن سه كوهنورد ايراني در كوههاي «برودپيك»، جمعي از مردم و سينماگران در ميدان دربند و كنار يادمان كوهنوردان ايراني جمع شدند و ياد آنها را گرامي داشتند. آنها با آوردن عكسهايي از آيدين بزرگي، مجتبي جراحي و پويا كيوان و گذاشتن شمع و گل در كنار اين مجسمه، تاثر خود از اين اتفاق را نشان دادند.
امير شاهقدمي (معروف به شاهبابا) در سال ۱۳۰۹ در قوچان متولد شد. او سالها مربي كوهنوردي، چتربازي و اسكي بود. شاهقدمي در ۱۷ سالگي وارد ارتش شد. هنگامي كه سرباز بود با درجه «گروهباني» به دانشگاه نظامي مركز آموزشگاه كوهستاني پيوست و ورزش كوهنوردي را از آنجا آغاز كرد. وقتي در ارتش خدمت ميكرد و در دانشگاه نظامي بود، كوهنوردي را فرا گرفت و حدود ۱۵سال بعد هم چتربازي و اسكي را فراگرفت.
او در طول فعاليت ورزشي خود، افتخارات بسياري را با فتح قلههاي مختلف كسب كرد، اما آنچه كه نام اين كوهنورد ايراني را سر زبانها انداخت همكاري او در عمليات نجات يك فروند هواپيماي آمريكايي سقوط كرده در قله زردكوه بود. اين اتفاق در سال ۱۳۴۰ و در ارتفاع ۳۸۷۰ متري افتاد كه نتيجه آن نجات افراد درون هواپيما بود.
شاهقدمي حادثه زردكوه را اينگونه شرح داده است:«هواپيماي آمريكايي به دليل مه آلوده بودن هوا به قله زردكوه برخورد كرده و بدون آنكه آتش بگيرد واژگون ميشود. اين اتفاق در زمستان رخ داد و پيش از اينكه به ما مأموريتي داده شود، چتربازي از آلمان را براي نجات سرنشينان اين هواپيما فرستادند. اما خود امدادگر آلماني هم زمانيكه ميخواهد فرود بيايد، چترش به صخره گير ميكند و آويزان در هوا ميماند. سرانجام ارتش ايران به من و آقاي نورايي دستور نجات آنها را داد.
ماموريت حدود يك هفته طول كشيد. هنگام مأموريت در رسانهها شايعه شد كه شاهقدمي فوت كرده است. پس از آنكه شاه متوجه شد زنده هستيم، ما را به كاخش دعوت كرد و از سوي رئيس جمهور وقت آمريكا (كندي) مدال لياقت به ما اهدا شد. البته به جاي اينكه از ما به صورت مالي تشكر كنند، فقط با يك مدال حلبي سروته قضيه را هم آوردند.»
اين كوهنورد ايراني در ارديبهشت ماه سال ۱۳۹۱ به دليل كهولت سن درگذشت.
شنبه 23 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: الف]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 43]