واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: پيامدهاي كشف گرانيت در مريخ
بتازگي محققان به شواهدي مبني بر وجود گرانيت روي سياره مريخ و همچنين تئوري جديدي درخصوص چگونگي شكلگيري اين سنگ آذرين دست يافتند.
طي اين تحقيق، مقادير بسياري از مواد معدني موجود در گرانيت ـ معروف به فلدسپات ـ در يك آتشفشان قديمي در سياره مريخ يافت شده است. البته مواد معدني موجود در بازالت ها كه سرشار از آهن و منيزيم است و در همه جاي مريخ يافت مي شود در اين مكان ديده نشد. مكان كشف فلدسپات مي تواند به اين سوال كه چگونه گرانيت در مريخ توليد مي شود، پاسخ دهد. به طور معمول، گرانيت روي زمين در مناطقي يافت مي شود كه از لحاظ ساختار زمين شناسي فعال باشد. با اين كه اين مساله روي مريخ بعيد به نظر مي رسد، تيم تحقيقاتي به اين نتيجه رسيدند فعاليت گسترده ماگمايي روي مريخ مي تواند باعث توليد مقادير زيادي از اين تركيبات شود. اكنون محققان در حال ارائه شواهد قانع كننده اي درخصوص وجود سنگ هاي گرانيتي روي مريخ هستند.
سال ها تصور مي شد مريخ از لحاظ زمين شناسي ساختاري ساده دارد و برخلاف تنوع در سياره زمين، اين سياره به طور عمده از يك نوع سنگ تشكيل شده است. سنگ هايي كه بخش اعظم سياره مريخ را پوشانده، سنگ هايي تيره رنگ معروف به بازالت است كه در سراسر هاوايي نيز به چشم مي خورد، اما اوايل امسال مريخ نورد Curiosity با كشف خاك با تركيبي مشابه گرانيت و به رنگ روشن مانند سنگ آذرين همه دانشمندان را شگفت زده كرد. هيچ كدام از محققان نمي توانستند از اين كشف نتيجه گيري كنند، زيرا فقط محدود به يك نقطه از سياره مريخ بود. در مطالعه جديد با استفاده از تكنيك سنجش از راه دور توسط طيف سنجي مادون قرمز و بررسي آتشفشاني كه ميلياردها سال روي مريخ فعال بوده است، شواهد مبني بر وجود گرانيت روي سياره مريخ تقويت شد. برخلاف بيشتر آتشفشان هاي مريخ كه پوشيده از گرد و غبار است در اين آتشفشان گرد و غباري نبود و در نتيجه شرايط براي مطالعه روي آن ايده آل به نظر مي رسيد. تيم تحقيقاتي روي اين آتشفشان مقادير زيادي فلدسپات كشف كرد كه باعث تعجب آنها شد.
در واقع با استفاده از تكنيك طيف سنجي مادون قرمز نمي توان مواد معدني فلدسپات را كشف كرد، مگر آن كه مقادير بسيار زيادي از اين ماده معدني و مقادير بسيار كمي از مواد معدني تيره رنگ مانند تركيبات بازالت وجود داشته باشد. محل فلدسپات و نبود مواد معدني تيره درون آتشفشان قديمي به اين سوال كه چگونه گرانيت در مريخ توليد مي شود، پاسخ داد. زماني كه ماگما به آرامي در سطح زيرين سياره سرد مي شود، گدازه با چگالي پايين طي فرآيند تفكيك از كريستال هاي متراكم جدا مي شود. اين فرآيند تقطير سنگ آذرين ناميده شده است كه طي آن گدازه بتدريج سرشار از سيليس مي شود و در نتيجه گدازه و سنگ نهايي با چگالي كمتر و خواص فيزيكي گرانيت توليد مي شود. اين تركيبات به طور تقريبي شبيه تركيبات موجود در منطقه يوسيمي و ماگماي فوران كننده كوه سنت هلن است و به طور چشمگيري با بازالت موجود در ديگر نقاط سياره تفاوت دارد. اين روند بارها طي هزار سال تكرار مي شود تا اين كه در نهايت گرانيت شكل مي گيرد. طبق شبيه سازي هاي كامپيوتري، اين روند مي تواند در آتشفشان هايي كه در طول ساليان سال فعال بوده رخ دهد. محققان معتقدند آتشفشان هاي مريخ از ميلياردها سال پيش فعال بوده است.
تاكنون تصور نمي شد روي مريخ مقادير بسياري از آنورتوزيت يا گرانيت باشد، بنابراين اين يافته ها باعث تغيير نظر محققان و ديگر افراد درباره ساختار سياره مريخ شد.
طبق گفته محققان، آنها تاكنون در پي كشف آب در سياره مريخ بوده اند، اما زمان آن رسيده درخصوص تاريخچه آتشفشاني مريخ و اين كه چه نوع سنگي طي اين سال ها روي اين سياره توليد شده است بررسي هايي صورت گيرد. آنها در برابر يافته هايي قرار گرفته اند كه نشان مي دهد سياره مريخ مانند زمين ساختاري پيچيده و متنوع دارد.
ندا ابوطالبي راد / جام جم
پنجشنبه 21 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 100]