واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: درياچه «چيتگر» ميزبان صدها پرنده مهاجر
اين مرغهاي دريايي مردمي كه به تماشاي درياچه رفتهاند را هم سر ذوق آوردهاند حتي اگر دماي هواي درياچه دور و بر صفر درجه بچرخد و بادي سرد گوشهايتان را كرخت كند. اما لحظهاي كه يكي از اين مرغها از بين صدها مرغ ديگر روي آب خيز بر ميدارد و مستقيم ميآيد سمتتان تا تكه ناني را كه روي دست گرفتهايد بقاپد سرماي سوزناك و باد را فراموش ميكنيد.
محسن چاووشي با صداي زخمياش توي گوشم ميخواند: «دريا واسه كشتياي بيسرنشين جا نداره / پس من چرا غرق بودم تهران كه دريا نداره...» تهران دريا ندارد، درست! اما اين همه مرغ دريايي كه تنهاي سفيدشان را ول دادهاند توي هوا اينجا چه ميكنند. كنار آسمانخراشهاي منطقه 22 تهران. اين مرغهاي دريايي ميهمانان جديد تهران هستند، ميهماناني كه حدود يك ماه است به پايتخت دود و جمعيت آمدهاند.
آنطور كه يك پرندهشناس به «شرق» گفته اين پرندهها مهاجراني از اروپاي شرقي و شمال سيبري هستند كه براي زمستانگذراني مثل هميشه به ايران آمدهاند و رهسپار تالابهاي فارس و خوزستان بودند اما سر راهشان به جنوب بيخ گوش تهران با پهنه آبي بزرگي مواجه شدهاند كه سال قبل اينجا نبود. درياچه چيتگر را از آسمان ديدن همانا و فرمان فرود از سوي سردسته همان. نتيجه آن شد كه حالا تهران ميزبان اين پرندههاي زيباي مهاجر است.
فراز و فرودشان در آسمان و روي آب درياچه چيتگر تصوير زمخت برجهاي بلند مرتبه منطقه 22 كه مثل علف هرز از هر گوشه و كناري بالا رفتهاند و جرثقيلهاي غول پيكر روي سرشان را قابل تحمل كرده است. تصويري كه تا چندي پيش حتي تصورش در تهران هم محال بود. چاووشي همچنان با ناله تكرار ميكند«تهران كه دريا ندارد...» اما مرغهاي دريايي تهران با جيغهاي خفيفشان به شما روياي دريا ميدهند، چشمهايتان را ببنديد انگار كه دريايي را از جايي دور بار زده باشند تا تهران.
اين مرغهاي دريايي مردمي كه به تماشاي درياچه رفتهاند را هم سر ذوق آوردهاند حتي اگر دماي هواي درياچه دور و بر صفر درجه بچرخد و بادي سرد گوشهايتان را كرخت كند. اما لحظهاي كه يكي از اين مرغها از بين صدها مرغ ديگر روي آب خيز بر ميدارد و مستقيم ميآيد سمتتان تا تكه ناني را كه روي دست گرفتهايد بقاپد سرماي سوزناك و باد را فراموش ميكنيد.
درياچه «چيتگر» ميزبان صدها پرنده مهاجر
دختر جواني آنسوتر چند پفك را با ذوق سمت درياچه گرفته، انگار كه مرغها رنگ نارنجي پفك را بيشتر بپسندند روي هواي اطرافش تجمع ميكنند و براي ربودنش با بالهايشان به همديگر تنه ميزنند. يكي از پفكها از دست دختر ميافتد توي آب، چند مرغ از توي هوا راهشان را كج ميكنند سمت جايي كه سقوط كرده و يكي كه از همه زبلتر است با نوك طلايياش آن را ميقاپد و سرخوشانه بال ميزند سمت مركز آب. يكي از نگهبانهاي درياچه كه كنارمان ايستاده است به سمت مرغها و آدمها اشاره ميكند و بيآنكه چيزي بپرسم خودش شروع ميكند به گفتن: «از يك ماه پيش آمدهاند، اول تعدادشان كم بود بعد يكباره زياد شدند، خيلي هم با مردم راحت هستند و پفك و كرانچي و نون ميخورند، گاهي هم ديدم از ماهيهاي ريز توي آب بر ميدارند اما چون ماهيها خيلي كم روي سطح آب ميآيند به همين خاطر بيشتر از غذايي كه مردم برايشان ميريزند تغذيه ميكنند.»
پرسيدم فقط همينجا سمت ساحل شرقي درياچه كه ايستادهايم هستند يا جاهاي ديگر هم ميشود پيدايشان كرد، گفت: «آن طرف سمت ساحل غربي هم هستند، آنجا هم تعدادشان خيلي زياد است و صبح تا شب در هوا ميچرخند يا روي آب شنا ميكنند. شب هم كه ميشود يا وقتهايي كه جمعيت زياد ميشود همه ميروند وسط درياچه دور هم جمع ميشوند، كه لابد بخوابند، از دور كه نگاهشان كني انگار يك جزيره سفيد وسط درياچه باشد.»
بين آنهايي كه به شوق مرغهاي دريايي كنار نردههاي ساحل درياچه ايستادهاند و به سمتشان دستها را با تكههاي نان يا پفك و چيزهاي ديگر دراز كردهاند هم بساط تحليل و نظردهي درباره اين مرغها داغ است. پيرمردي با ريش سفيد و پروفسوري منظم، هر دو دستش را توي جيب كرده و براي چهار، پنج نفري كه مشتاقانه دورهاش كردهاند، توضيح ميدهد: «اينها را قاليباف براي زيبايي درياچه آورده است، فكر ميكنم از شمال آنها را گرفته و به اينجا آوردهاند.»
همينطور كه حرف ميزند سرش را تكان ميدهد و ادامه ميدهد: «اين مرغها عاشق آب هستند و به همين دليل از اينجا نميروند، به همين خاطر هم ولشان كردند بدون اينكه ترس از فرارشان داشته باشند.»اگرچه پيرمرد سپيدموي ساحل درياچه درباره مرغهاي دريايي درياچه چيتگر تهران اينطور به آن چهار، پنج نفر توضيح ميداد اما محمد توحيديفر پرندهشناس ساكن تهران در اينباره به «شرق» ميگويد: «سالهاي قبل در همين فصل در تعداد خيلي كم از اينگونه پرنده كه ما به اسم «كاكايي» آنها را ميشناسيم در اطراف كانال رودخانه كن قابل مشاهده بود اما با راهاندازي درياچه چيتگر و ايجاد اين پهنه وسيع آبي به شكل بسيار چشمگيري بر تعداد آنها افزوده شده است. تهران مسير مهاجرت اين مرغهاست و احتمالا وقتي از شمال كره زمين به سمت جنوب ميرفتند بين راه متوجه اين درياچه شدند و همين جا ساكن شدند.»
او در ادامه ميگويد: «اين مرغها تابستانها را در اروپاي شرقي و شمال سيبري ميگذرانند و آنجا زادآوري ميكنند، زمستانها هم به سمت تالابها و سدهاي جنوب ايران در استانهاي فارس و خوزستان ميروند. اينگونه پرنده، به پرنده فرصتطلب معروف است و بيشتر مواد غذايي كه برايشان ريخته شود را ميخورند، حالا هم كه در درياچه چيتگر ساكن شدهاند از پسماندي كه مردم ميريزند و چيزهايي ديگر كه در آب پيدا ميشود تغذيه ميكنند.»
توحيديفر همچنين درباره اينكه اين مرغها تا كي در تهران خواهند ماند گفت: پيشبيني ميكنم حتي با نوسانات آب و هوايي تا آخر اسفند اينجا بمانند و اگر مشكل خاصي برايشان پيش نيايد اين درياچه را بهعنوان محل زمستانگذر خود انتخاب كنند، اين براي اينگونه پرنده معمول است و در محيطهاي شهري و ارتباط با انسانها هم تحمل بالايي دارند. اما ارتباط و اعتمادشان به انسانها تابعي از عدم احساس خطر يا رفتارهاي خصمانهاي است كه ميبينند، اگر كسي اذيتشان نكند در آينده هم به انسانها نزديك ميشوند و سالهاي آينده هم دوباره به اينجا خواهند آمد، اما اگر اذيت شوند اينطور نخواهد بود و ممكن است مسير مهاجرتشان را عوض كنند.»
چند سال پيش خبري در رسانهها منتشر شد كه آلودگي هواي تهران كلاغهاي سخت جان شهر را هم فراري داده است. براي شهري با اين وضعيت ميزباني از اين پرندههاي دريايي دوستداشتني و زيبا نعمتي فراموشنشدني است اما بايد ديد هم هواي پايتخت و هم مردمي كه براي ديدن درياچه ميروند آنقدر با كاكاييها دوست خواهند بود كه سالهاي ديگر هم شاهد آمدنشان باشيم.
چهارشنبه 20 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 31]