واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: داستان درباره شیری به نام لافکادیو است که توسط صاحب یک سیرک به شهر آورده میشود و ناچار میشود زندگی شبیه آدمها را تجربه کند. اما این تغییر نمیتواند او را از شخصیت واقعی خود دور کند و... "لافکادیو" تاکنون چند بار مورد اقتباس نمایشی قرار گرفته است که آخرین بار توسط رامین کهن اجرایش براساس این داستان موفق "شل سیلوراستاین" در تالار هنر در اسفندماه 88 و فروردین 89 به صحنه رفت.به مناسبت این اقتباسهای پیدرپی در چند سال اخیر، "شهرام کرمی" در مقالهای به بررسی ویژگیهای نمایشی این اثر پرداخته است.اجرای نمایش "لافکادیو" به کارگردانی "رامین کهن" در تالار هنر و اجرای این اثر توسط چند کارگردان ایرانی در چند سال اخیر بهانهای شد تا به این موضوع بپردازم که چه عامل و ویژگی خاصی باعث اجرای این داستان معروف در غالب اثری نمایشی شده است. برداشت از داستانهای معروف و استفاده از قالبهای نمایشی یک رویکرد دائمی در تولید آثار هنری تلقی میشود. در ژانر تئاتر کودک و نوجوان چند داستان معروف غیر ایرانی چون شازده کوچولو نوشته اگزوپری بارها مورد استفاده قرار گرفته است. اما در ادبیات معاصر، لافکادیو بیشتر از هر اثری مورد توجه هنرمندان تئاتر واقع شده و یا جزء علاقه آنها برای تبدیل به یک اثر نمایشی بوده است. در ده سال گذشته سه اجرای نمایش براساس لافکادیو در صحنههای تئاتر تهران شکل گرفته است. "امیر مشهدی عباس" که با اجرای این نمایش در کانون پرورش فکری کودک و نوجوان در عرصه تئاتر کودک و نوجوان شناخته شد، نخستین بار این داستان را به شکل نمایش اجرا کرد. چند سال بعد "مهدی نوابی" با گروهی جوان همین داستان را در سطح فرهنگ سراها اجرا کرد و سرانجام "رامین کهن" آخرین کسی بود که به سراغ این داستان معروف رفته و نمایش خود را در تالار هنر اجرا کرد. البته شک ندارم که این اجرا آخرین نمایش بر اساس این داستان معروف و معاصر نخواهد بود. شل سیلور استاین ( heldon Alan Silverstein ) شاعر، نویسنده، کاریکاتوریست و خواننده آمریکایی در شیکاگو متولد و در سال ???? بر اثر حمله قلبی درگذشت. برخی از مهمترین آثار او عبارتند: درخت بخشنده - جایی که پیاده رو تمام میشود - چراغی در اتاقک زیر شیروانی - بالا افتادن یک زرافه و نصفی - در جستجوی قطعه گمشده - کسی یک کرگدن ارزان نمیخواد؟ - بابا نوئل نو - راهنمای پیش آهنگی عمو شلبی - آشنایی قطعه گم شده با دایره بزرگ - بالا افتادن - شیری که جواب گلوله را با گلوله داد (لافکادیو) و ...... با توجه به نوع آثار شل سیلور استاین خیلیها او را نویسندهای برای کودکان میشناسند. آثار او با استفاده از زبان طنز و نگاه فانتزی به زندگی شکل گرفته و علاوه بر کودکان و نوجوانان، بزرگسالان هم مخاطبان اصلی نوشتههای "شل سیلور استاین" هستند. چاپ نخستین اثر او با نام "درخت بخشنده" این نویسنده را به عنوان نویسنده کودک معرفی کرد و آثار بعدی او هم به عنوان گروه مخاطب کودک و نوجوان شناخته شد. درباره او و آثارش تحلیل و تفسیرهای زیادی به کار رفته است. شاید بهترین شرح این نویسنده همین جمله معروف باشد: "مردی که کودکی اش را در چمدانی با خود میبرد."نوشتههای شل سیلور استاین ادبیات ساده و هجوآمیزی دارد که خاص خود اوست. یکی از مفاهیم مورد توجه در آثار این نویسنده خوش ذوق که با روح و نبوغ شاعرانه آمیخته هویت انسان و زندگی است. تفاوت آثار این نویسنده فکر و اندیشهای است که برای مخاطب خود و بخصوص کودک و نوجوان ایجاد میکند.این داستان که به نام شیری که جواب گلوله را با گلوله داد شناخته میشود، در ایران با نام "لافکادیو" چاپ شده است. داستان درباره شیری به نام لافکادیو است که توسط صاحب یک سیرک به شهر آورده میشود و ناچار میشود زندگی شبیه آدمها را تجربه کند. اما این تغییر نمیتواند او را از شخصیت واقعی خود دور کند و لافکادیو دوباره به جنگل برمیگردد. در تجزیه و تحلیل این اثر و بررسی ویژگیهای دراماتیک آن سه ویژگی را میتوان بررسی کرد:1- درونمایه و موضوع 2- طرح و داستان 3- شخصیتهای نمایشی درونمایه و موضوع: یکی از ویژگیهای آثار ممتاز ادبی موضوع آن است که در توجه به مفاهیم زندگی بشری درونمایه اثر مطابق اندیشه و نیاز مخاطب پرداخت شده باشد. اثر هنری مادام که بتواند فراتر از سایر آثار همتراز و یا یکسان جنبههای مهم زندگی، تفکر و اندیشه انسان را به دنیای پیرامون مورد توجه قرار دهد، اثری شاخص و جهان شمول شناخته میشود. لافکادیو موضوعی معاصر دارد. هویت درونمایه اصلی این اثر است. لافکادیو ناچار است از اصل خود دور شده و به شخصیت دیگری تبدیل شود. بحران هویت در جامعه معاصر و پس از تحولات چند قرن اخیر، بارها سوژه نویسندگان مختلف واقع شده و مهترین آثار ادبی صد سال اخیر با این موضوع نوشته شده است. نوعی نگاه تمثیلی در لافکادیو وجود دارد که مخاطب را درباره چیستی و حقیقت خود دچار کنکاش میکند. تغییر و تحولات زندگی اجتماعی، روابط انسانی و تسلط زندگی ماشینی بر زندگی بشر یک امر غیر قابل انکار است. این تغییر در زندگی گاهی منجر به قربانی شدن شخصیت انسان میشود. لافکادیو ناچار به پذیرش یک تغییر میشود و این شرایط او را به موجود دیگری تبدیل میکند. انتخاب موضوع مطابق با نیاز مخاطب یک اصل مهم در موفقیت اثر هنری تلقی میشود. لافکادیو به دلیل همین نکته میتواند مورد توجه قرار گیرد. موضوع در هر اثر ادبی این خاصیت را دارد که میتواند بازتاب فکر و اندیشه مخاطب خود باشد. زندگی بشری دستخوش مفاهیم و اندیشههای همیشگی است که یکی از این موضوعات هویت و حقیقت وجود انسان است. لافکادیو یکی از آثار شاخصی است که به خوبی به این موضوع پرداخته و علاوه بر رضایت مخاطبان در حوزه ادبیات این ویژگی را دارد که در قالبی نمایشی به اثری جذاب تبدیل شود. طرح و داستان: داستان تصویری است عینی از چشم انداز و برداشت نویسنده از زندگی که یک اثر را قابل درک میکند. این جمله در تعریف ویژگی و اهمیت داستان است که اصلیترین عامل ارگانیسم ادبی محسوب میشود. ساختمان اصلی و داستان لافکادیو یک روند ساده و واضح دارد که از همان آغاز تا پایان به شکل باور پذیری جلو میرود. حتی در آثار ضد قصه که توالی وقایع و روایت، نقشی ندارد مهمترین عامل در جذابیت اثر یک طرح کلی تحت عنوان کشف و دریافت است که منجر به آگاهی میشود. به زبان سادهتر یک روند رو به جلو که به دریافت مخاطب از اندیشه اثر کمک میکند.طرح و داستان در لافکادیو یک نوع رازگشایی و کشف است که توسط شخصیت اصلی پیش میرود. ساختار داستان مبتنی بر ویژگی کلاسیک است و سیر وقایع و ماجراهایی که شخصیت اصلی (لافکادیو ) دنبال میکند، داستان کار را میسازد. در آثار کودک و نوجوان داستان اهمیت جدی دارد. سیر و سفر و کشف دنیای پیرامون روندی تحت عنوان حرکت و عمل در موقعیتهای مختلف را ایجاد میکند که از ویژگیهای دراماتیک یک اثر جذاب است. داستان لافکادیو این ویژگی را دارد که به شکل ساده و جذاب، یک داستان شاید تکراری را که همان سفر و کشف است با خلق وقایع مختلف و رفتار و واکنش شخصیتهای متنوع به اثری جذاب تبدیل کند. دنیای فانتزی موجودات جنگل و رفتار لافکادیو به عنوان یک شیر در تقابل شخصیتهای انسانی، داستان اثر را به شکلی جذاب پیش میبرد. وقایع در این داستان به دلیل خلق موقعیتهای نمایشی این قابلیت را دارد که مخاطب را جذب کند. مهمترین عامل جذابیت داستان لافکادیو طرح و داستان نمایشی آن است که به خوبی دنیای فانتزی زندگی یک شیر را با دنیای واقعی انسانهای شهری پیوند میزند. همین تقابل است که منجر به جذابیت این اثر میشود. داستان لافکادیو این خاصیت را دارد که موقعیتهای نمایشی و وقایع و داستان اثر برای مخاطب باورپذیر و قابل درک باشد. پیوند دنیای واقعی و تخیلی و روابط علت و معلولی این اثر به خوبی خلق شده و قابل درک است. شخصیتهای نمایشی: در داستان لافکادیو شخصیتهای اثر و بخصوص قهرمان اصلی یعنی لافکادیو اصلیترین عامل در موفقیت این اثر محسوب میشود. شخصیت لافکادیو و اشخاص دیگر این ویژگی را دارند که علاوه بر پیش بردن وقایع به عنوان کاراکترهای جذاب، نقطه قوت اصلی این اثر محسوب شوند. در تحلیل آثار نمایشی یک موضوع همیشه جای بحث و اختلاف نظر داشته است. اینکه شخصیت و یا داستان کدام یک بر دیگری ارجحیت دارند. اگر این تفسیر را که یک داستان خوب را شخصیتهای مناسب پیش میبرند بپذیریم، داستان لافکادیو از هر دو این عنصر به خوبی بهره میبرد. شخصیتهای داستان لافکادیو متفاوت هستند. در خلق این اشخاص ما به ازی انسانی برای تبدیل شدن کاراکترهای حیوانی به انسانی به خوبی به کار برده شده است. لافکادیو یک شیر است که دنیای انسانها را نمیشناسد و از طرفی خواهان تغییر زندگی و درک و شناخت دنیای انسانها است. تقابل اندیشه او با رفتار دیگران، شخصیت او را به عنوان یک موجود ساده و ناشی شکل میدهد. تغییر این شخصیت و تحول پایانی او زمانی شکل میگیرد که او به یک آگاهی رسیده است. در داستان اصلی تقابل لافکادیو با آرایشگر نمونه بسیار خوبی برای درک تغییر عملی شخصیت و تاثیر پذیری است. در شکلدهی موقعیتهای نمایشی بهترین کاراکترها آنهایی هستند که رفتار و گفتارشان در تقابل با سایر شخصیتها بتواند ویژگی خاص خود را بروز دهد. داستان لافکادیو متکی بر شخصیت است و با توجه به پرداخت مناسب اشخاص داستان، اثری جذاب و قابل قبول تلقی میشود.با توجه به آنچه به عنوان مهمترین عناصر و عوامل داستان لافکادیو برای تبدیل شدن به یک اثر نمایشی آورده شد، میتوان نتیجه گرفت که این اثر به عنوان یک متن ادبی ویژگیهای شاخصی دارد. اما مهمترین ویژگی این اثر داستانی - موضوع و داستان و شخصیتهای آن است که با نگاه خلاقانه و پرداخت خوب، قابلیت خلق یک اثر هنری به عنوان نمایش را دارد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سیمرغ]
[مشاهده در: www.seemorgh.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 772]