واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: انعام رانندگان منبع درآمدی کنار پمپهای بنزین البته او پرداخت نشدن حقوق به کارگران پمپهای بنزین را تایید نکرده و میگوید: «به تمام کارگران پمپ بنزین حداقل حقوق پرداخت میشود.» وطن امروز: این روزها که سفرهای تابستانی به اوج رسیده است و شلوغیهای صف پمپهای بنزین تهران تابستان سال گذشته را به یاد میآورد، دردسرهای شغلی کارگران جایگاههای سوخت نیز افزایش یافته است و شاید همین موضوع سبب شده آنها پس از سالها اعلام کنند بدون دریافت حقوق به کار گرفته شدهاند و درآمدشان تنها از طریق انعام رانندگان تامین میشود. برای پایتخت نشینانی که وقت زیادی را در راهبندان صرف میکنند تحمل انتظار کشیدن در صف طول و درازی که به پمپ بنزین ختم میشود، خیلی سخت است. همه رانندگان عجله دارند چون کمبود وقت دغدغه اصلی اغلب تهرانیهاست. آنها پس از یک انتظار طولانی باک اتومبیل خود را پر کرده و راهشان را ادامه میدهند، در این حال کارگران پمپ بنزین هستند که شبانه روز با این شهروندان عجول، عصبانی و کمحوصله سروکار دارند. بسیاری از کارگران پمپهای بنزین، در این روزهای داغ تابستانی که تنشهای کاریشان به اوج رسیده است از قراردادهای عجیب و غریبی حرف میزنند که طبق آن بدون دریافت حقوق استخدام شده و کارفرما تنها به آنها اجازه داده است از رانندهها انعام گرفته و از این راه امرارمعاش کنند. کارگر جوان یکی از جایگاههای سوخت غرب تهران در اینباره میگوید:«در قراردادی که با بیشتر همکاران من بسته شده، حقوقی را در نظر نگرفتهاند و انعام مشتریان تنها منبع درآمد ماست. به همین دلیل است که شما میبینید کارگران جایگاهها همه حواسشان به اتومبیلهای مدل بالایا رانندههایی است که برای سوختگیری از ماشین خود پیاده نمیشوند...». او تاکنون از این روال کاری گلایهای نداشته است: «قبل از سهمیهبندی بنزین، سوختگیری سریعتر انجام میشد و در هر شیفت اتومبیلهای زیادی بنزین میزدند، پس احتمال دریافت انعام هم بیشتر از الان بود. بعد از سهمیهبندی، بیشتر رانندهها کارت سوختشان را از خودشان جدا نمیکنند و به ما اجازه بنزین زدن هم نمیدهند، پس انعامی هم در کار نیست. در این گرما رانندههایی که نوبتشان میرسد خسته و عصبی هستند و این موضوع هم وضع را برای ما بدتر کرده است». بیژن حاج محمدرضا، رئیس سندیکای جایگاهداران بنزین سراسر کشور اعتقاد دارد:«عدم پرداخت حقوق از سوی کارفرما به برخی مشاغلی که با مردم برخورد دارند مثل گارسونها و کارگران پمپ بنزین، مغایرتی با قانون ندارد و قانونگذار هم میگوید استخدام آنها تابع شرایط خاص است.» البته او پرداخت نشدن حقوق به کارگران پمپهای بنزین را تایید نکرده و میگوید: «به تمام کارگران پمپ بنزین حداقل حقوق پرداخت میشود.» این موضوع کمی عجیب به نظر میرسد و حاج محمدرضا برای رفع این ابهام بحث توجیه اقتصادی جایگاههای سوخت را پیش کشیده و ادامه میدهد: «جایگاهها جزو مراکز سودآور نیستند. به همین دلیل اگر مدیریت خاص در آنها حاکم نباشد، ادامه کار آنها مقدور نخواهد بود. کارگران جایگاهها بعد از مدتی از زیر کار درمیروند و کارشان را رها میکنند. پرداخت حقوق حداقل به آنها، یکی از ترفندهای مدیریتی در چارچوب اماکن عرضه سوخت است». هنگامی که حرف به اینجا میرسد، رئیس سندیکای جایگاهداران، قاطعانه میگوید: «وضع اقتصادی کارگران جایگاههای سوخت به مراتب بهتر از مالکان آن جایگاههاست» و درباره این جمله خود که آن را چند بار مورد تاکید قرار میدهد، توضیح هم دارد: «صبحانه این کارگران کلهپاچه و ناهارشان چلوکباب است. این کارگر با 200 یا 300هزار تومان چطور حاضر میشود در جایگاه کار کند. پس معلوم است انعام خوبی به دست میآورد». به گفته او: اگر کارگران جایگاههای سوخت مرتکب تخلف نشوند، روزانه حدود 50 هزار تومان انعام به دست میآورند که در ماه به رقم قابل توجهی برای یک کارگر یعنی یک میلیون و 500 هزار تومان میرسد. با این حساب این ابهام شکل میگیرد که چرا کارگران پمپهای بنزین بعد از مدتی کار خود را رها میکنند! همچنین عجیبتر آن است که جایگاه داران با چه انگیزهای میلیاردها تومان درآمد خود را به کار گرفتهاند تا درآمدی کم از یک کارگر به دست آورند! ناصر رئیسی فر که ریاست انجمن جایگاهداران بنزین سراسر کشور را بر عهده دارد، نظرش شبیه حاج محمدرضا است؛ البته کمی معتدلتر. او درآمد کارگران جایگاهها را از طریق انعام روزانه حدود 10 هزار تومان دانسته و میگوید:«بر اساس قانون کار همه واحدهای صنفی موظف به پرداخت حداقل دستمزد هستند و اگر جایگاهداران این حقوق را به کارگران خود پرداخت نکنند، چطور آنها را بیمه میکنند». وی در حالی که به این موضوع اشاره میکند، اشارهای هم به ماده «190» قانون کار دارد: «در این ماده قانونی به تامین قسمتی از حقالسعی (حقوق) از انعام اشاره شده است» و نتیجه میگیرد: «انعام فوقالعاده در قراردادهای کارگر و کارفرما حائز اهمیت است.» و ما را توجه میدهد به مناطق شمالی پایتخت که ممکن است رانندگان اتومبیلهای مدل بالا و گرانقیمت هنگام پر شدن باک بنزین خودرويشان سر کیسه را شل کرده و انعام قابل توجهی از جیب خود به جیب کارگر سرازیر کنند. البته روشن است که این موضوع همه جا و همیشه صادق نبوده و شامل تعداد کمی از کارگران میشود. در ماده «190» قانون کار که تا این حد بحثبرانگیز شده، مدت کار، تعطیلات و مرخصیها، مزد یا حقوق صیادان، کارکنان حمل و نقل (هوایی، زمینی و دریایی)، خدمه و مستخدمان منازل، معلولان و نیز کارگرانی که طرز کارشان به نحوی است که تمام یا قسمتی از مزد و درآمد آنها به وسیله مشتریان یا مراجعان تامین میشود و همچنین کارگرانی که کار آنها نوعا در ساعات متناوب انجام میگیرد، در آییننامههایی که توسط شورایعالی کار تدوین و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید، تعیین میشود. در موارد سکوت مواد این قانون حاکم است. برای از میان رفتن ابهام درباره قراردادهای بدون حقوق، موضوع را با محمد شریف، وکیل دادگستری در میان میگذاریم و او قاطعانه میگوید: «چنین قراردادهایی که حداقل دستمزد تعیین شده توسط شورایعالی کار در آن رعایت نشود، باطل شمرده میشود.» شریف درباره ماده «190» قانون کار توضیح میدهد:«درمشاغل موضوع ماده «190»، بخش یا تمام درآمد کارگران به وسیله مراجعان یا مشتریان تامین میشود و مبتنی بر احتمال نیست. در عین حال هیچ آییننامهای در اجرای ماده «190» قانون کار نمیتواند پرداخت حقوق کارگر را بر احتمالات استوار سازد.» این وکیل دادگستری میگوید:«این ماده قانونی درباره مشاغلی است که در واقع نوع آن به گونهای باشد که مشتریان را موظف به پرداخت کند. انعام جایی در قانون کار ندارد و در ماده «190» هم هیچ اشارهای به این موضوع نشده است چون پرداخت انعام، امری احتمالی است و بستگی به میل مشتری دارد». از گفتههای شریف میتوان این طور برداشت کرد که کار انسان مقدم است و نمیتوان برای کارگر شرایط مبهمی ایجاد کرد و درآمد این قشر زحمتکش را به بخشش مشتریان سپرد. شریف اعتقاد دارد قانونگذار هم به این موضوع توجه داشته است. نکته دیگری که در گفت وگو با شریف مطرح میشود، قرارداد کار آزمایشی است. حاج محمدرضا هنگامی که درباره قراردادهای کارگران جایگاهها صحبت میکند قراردادهای آزمایشی را مطرح کرده و میگوید: « با کارگران جایگاهها در ابتدای کار قراردادی بسته میشود که در آن حقوقی منظور نشده است و پس از دو ماه کار آزمایشی به آنها حداقل دستمزد پرداخت خواهد شد» و شریف این موضوع را هم خلاف قانون میداند: «در قانون، قرارداد کار مجانی نداریم. آزمایشی کار کردن به معنی مجانی کار کردن نیست و این قرارداد به این معنی است که کارفرما میتواند در خلال مدت کار آزمایشی رابطه کاری را قطع کند». سهمیهبندی سوخت و تکاپوی شهروندان برای پر نگهداشتن باک اتومبیلشان اگر دردسرهایی برای تهرانیها داشته اما این دردسر سبب شده به کارگران جایگاهها که با قراردادهای بدون حقوق به کار مشغولند توجه شود و صدای آنها به گوش مسؤولان برسد، البته اگر این باور غیرقابل باور از میان برود که درآمد کارگر بیشتر از کارفرماست.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر ایران]
[مشاهده در: www.asriran.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1259]