زهتابي، شغلي به قدمت يك تاريخ اما فراموش شده

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: غير از خوش گوشت ، غذايي كه در جگركي ها يافت مي شود ، مقصد اصلي روده هاي جمع آوري شده كارگاه هاي زهتابي است. روده گوسفند از قسمت هايي است كه طي انجام فرايند هاي مختلفي هم اكنون در كشورهاي پيشرفته به عنوان پوشش مواد غذايي به خصوص سوسيس و كالباس استفاده مي شود و به عنوان يك صنعت ارز آور براي بسياري از كشورها به خصوص ايران از جايگاه قابل توجهي برخوردار است. سابقه اين شغل در ايران به 70 سال قبل بر مي گردد، زماني كه مهاجريني از كشور شوروي كه در صنعت روده تبحر داشتند به ايران آمدند و اين صنعت را نيز به كارگراني كه در ايران در ساخت زه مهارت داشتند، آموزش دادند. فرايند ساخت روده به صورت دستي و با چوب خيزران انجام مي شود و با برداشتن دو رويه داخلي و خارجي روده، آنرا به صورت روكش جهت پر كردن مواد غذايي به خصوص سوسيس مورد استفاده قرار مي دهند. ولي فرايند تهيه اين پوشش و يا هنگ روده داراي مراحل مختلف و سختي است كه نياز به تخصص دارد و افرادي كه در اين شغل فعال هستند، طي چندين سال توانسته اند نسبت به انجام آن تجربه لازم را بدست آورند. زهتابي در ايران سابقه اي طولاني دارد و با مرور تاريخي اين صنعت ارز آور ميتوان ادعا كرد كه استفاده از گوسفند و نحوه تهيه و كاربرد آن در صنايع از ابتكارات خاص ايرانيان بوده است. استفاده از روده گوسفند و شغل زهتابي از پيشينه تاريخي زيادي در كشور ما و حتي جهان برخوردار است كه در دنيا به جز چند كشور معدود از جمله ايران ساير كشورهاي ديگر نسبت به آن بيگانه هستند كه اين امر فرصت بسيار خوبي بر فعالان داخلي است تا با رونق اين صنعت بتوانند بازار صادرات اين محصول به آلمان و ساير كشورهاي اروپايي را بدست آورند. براي آشنايي با كم و كيف تهيه روده به يكي از زهتابي هاي فعال در روستاي قوچ حصار از توابع بخشداري كهريزك شهرستان ري مراجعه كرديم. اين زهتابي در محلي واقع شده كه صاحب آن به دليل نداشتن برخي مجوزها، تمايل چنداني براي صحبت با ما و يا عكسبرداري از آن را نداشت ولي او ما را پذيرفت و در بدو ورود به كارگاه به دليل بوي بسيار مشمئز كننده و بد محيط ، تحمل ايستادن در آنجا برايمان بسيار سخت شد. * حمايت لازم از زهتابيها و كارگران آن نمي شود قدرت رضايي كه از سال 1356 حدود 30 سال مشغول به زهتابي بوده در اين زمينه گفت: در حال حاضر كارگاههاي زهتابي به دليل مشكلات فراوان از تعدادشان كاسته مي شود و در حال حاضر به صورت پراكنده در اسلامشهر، ورامين، چرمشهر و شهرري فعاليت دارند. وي با بيان اينكه اولين كارگاه آنان در سال 56 در محله جوانمرد قصاب شهرري بود گفت: بعد از ترك آن محل به دليل مخالفت شهرداري،‌به زمان آباد و اشرف آباد و بعد از آن به قوچحصار رفتيم. وي زهتابي را بعد از نفت يكي از صادرات مهم و ارزآور كشور دانست و گفت: روده گوسفند بعد از انجام فرايند به عنوان روكش خوراكي در كشورهاي اروپايي و به خصوص كشور آلمان استفاده مي شود و غذاهاي آماده را در داخل آن مي ريزند و پخش جهاني نيز دارد. اين استاد زهتابي در خصوص فرايند تهيه روده كه سه مرحله دارد اين چنين توضيح داد: بعد از كشتن گوسفند و انتقال روده آن به كارگاه زهتابي در مرحله اول محتويات داخل (رنگ) آنرا خالي مي كنند كه اصطلاحا دست كشي مي گويند و بعد از اين كار آنرا به داخل حوضچه اي به نام كباد مي ريزند و با چوب خيزران بر روي آن مي زنند تا به اصطلاح خودش را ول كند. روده سه لايه دارد لايه دروني، بيروني و مغز روده كه دو لايه دروني و بيروني در كارخانه (كارگاه زهتابي) روده پاك كني توسط پرسنل كاملا حرفه اي و متخصص تميز مي شود. بعد از اينكه از داخل حوضچه خارج كرديم دهنه هر يك را داخل شير آب مي گيريم و آب را داخل آن پخش مي كنيم و با چوب خيزران مي تراشيم كه لش آن به بيرون ريخته شود به اين مرحله يك بار گفته مي شود كه به صورت رديفي بر روي لبه يك ظرف مانند لگن گذاشته مي شود. در مرحله بعد كه دو بار گفته مي شود مجددا داخل روده ها آب مي ريزيم و با چوب خيزران روي روده تراشيده مي شود تا مواد اضافه روي روده از بين برود و مغز روده از آن گرفته شود. در مرحله آخر روده ها را در دسته هاي پنج تا 10 تايي بر روي قلاب مي چينيم و بعد داخل نمك مي گذاريم تا كيفيت خودش را حفظ كند و فاسد نشود و به خصوص در فصل تابستان كه روده خيلي زود فاسد مي شود. روده آماده شده به نام اوريجينال وارد يك كارخانه ديگري به نام سورت روده مي شود كه در آنجا از نظر كيفيت و كاليبر درجه بندي و متر مي شود به صورت هر هنگ كه مساوي است با 100 يارد يا 91 متر، براي صادرات آماده مي شود. اين استاد زهتابي در ادامه با بيان اينكه اين شغل فقط در كشورهاي جهان سوم مانند تركيه، ايران، عراق، افغانستان انجام مي شود گفت: بهترين روده ها نيز هم اكنون از نيوزلند و استراليا وارد مي شود. وي در پايان با انتقاد از عدم حمايت مسوولان از كارگران اين صنعت بسيار مشكل و ارزآور در كشور گفت: در حال حاضر بيمه كارگران زهتابي با مشكلات فراواني روبرو است و مسوولان تامين اجتماعي بايد آنرا جزو مشاغل سخت و زيان آور محسوب كنند. * صادرات 50 ميليون دلاري ايران از صنعت روده به آلمان رييس اتحاديه صادر كنندگان روده ايران نيز گفت: اين اتحاديه در سال 1351 تاسيس شد و يكي از قديمي ترين و جزو پنج اتحاديه زير مجموعه اتاق بازرگاني است و حدود 20 سال قبل از آغاز اتحاديه به عنوان يك تشكل غير رسمي نيز فعاليت داشتيم. جمشيد نفر با اشاره به منحصر به فرد بودن اين اتحاديه گفت: اتحاديه صادر كنندگان روده، تنها اتحاديه اي است كه كالاهايش صد درصد صادراتي است و در داخل اثر ضد تورمي دارند. وي با اشاره به صادرات سالانه پنج تا 5/5 ميليون هنگ به ارزش 50 ميليون دلار از ايران اظهار داشت: روده بعد از دو كالاي صادراتي خيلي مهم مانند خاويار و زعفران داراي بيشترين ارزش صادراتي را دارد به طوري كه به طور متوسط هر كيلو روده صادراتي حدود 50 دلار ارزش دارد. نفر بيان داشت: چون مراحل فرايند روده به صورت دستي انجام مي شود، از اشتغالزايي فوق العاده بالايي برخوردار و ارزش افزوده آن بسيار بالا است و اگر توليد و صادر نشود براي انهدام آن نيز بايد هزينه شود. وي نام محصول صادراتي روده را هنگ روده عنوان كرد و گفت: هنگ روده در اروپا به عنوان پوشش سوسيس براي صنايع غذايي مورد مصرف است و عمدتا در كشور آلمان مصرف مي شود كه از آنجا به تمام اروپا صادر مي شود. وي كه عضو نمايندگان اتاق بازرگاني ايران نيز است گفت: در حال حاضر اين امكان براي ما وجود دارد كه صادرات اين محصول را تا 250 ميليون دلار در سال افزايش دهيم به دليل اينكه ما قادر هستيم پنج برابر مقدار روده اي كه هم اكنون در كشور فرايند مي شود را آماده صادرات كنيم. وي با اشاره به ارايه يك طرح به سازمان توسعه تجارت كه در مراحل تصويب قرار دارد گفت: ما از سازمان توسعه تجارت خواستيم كه براي واردات روده از كشورهايي مانند استراليا و نيوزلند كه قطب توليد گوسفند هستند به ما كمك كنند تا به صورت خام وارد شده و توسط پرسنل متخصص پس از فرايند، صادر شود. رييس اتحاديه صادركنندگان روده ايران، چين را با صادرات يك ميليارد دلار روده در سال يكي از بزرگترين صادركنندگان روده در جهان ذكر كرد و گفت: در كشور چين سالانه 50 ميليون راس گاو، 200 ميليون خوك و به همين مقدار گوسفند ذبح مي شود. وي با بيان اينكه ايران بعد از چين، مصر، سوريه و تركيه پنجمين كشور صادر كننده روده در جهان است گفت: دولت چين در اين زمينه حمايت فراواني دارد به اين صورت كه، تمام هزينه هاي واردات و صادرات روده توسط دولت انجام مي شود و وامهاي بدون بهره به فعالان اين بخش پرداخت مي كند. نفر بيان داشت: كشور چين، مركزي را در آلمان براي صادركنندگان ايجاد كرده تا كساني كه به صورت عمده، جزء و مدت دار محصولات خود را مي فروشند، پول آنها را تضميني و نقد به آنان پرداخت كنند و علاوه بر اين بخشي از هزينه هاي جوايز صادراتي قابل توجه به آنها اختصاص داده مي شود. وي اضافه كرد: صادركنندگان ايراني نيز در سالهاي اخير بدون هيچگونه حمايت دولتي موفق شدند از استراليا و نيوزلند روده وارد كنند و چنانچه سازمان توسعه تجارت از طرحي كه اتحاديه صادركنندگان روده ارايه داده اند حمايت كنند، موفق خواهيم شد بعد از گذشت پنج سال به دو برابر رقم صادراتي فعلي و ايجاد پنج هزار فرصت شغلي دست پيدا كنيم. عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني ايران با بيان اينكه كارخانجات صادرات كننده روده حتما بايد كد EC كه مورد قبول اتحاديه اروپا است را داشته باشند گفت: چون اين كالا در صنايع غذايي مصرف مي شود بايد استانداردهاي لازم را داشته باشد كه در ايران از طريق سازمان دامپزشكي كنترل مي شود. وي با بيان اينكه در ايران در گذشته حدود 84 صادر كننده روده فعاليت داشتند گفت: متاسفانه اكنون به دليل كمبود كشتار و سختي هاي مواد اوليه اين تعداد كاهش يافته، به طوري كه هم اكنون 24 كارخانه با دو هزار كارگر فعاليت دارند. نفر بيان داشت: 95 درصد كارخانجات زهتابي در تهران و در دو منطقه حنسك و ريحان آباد ورامين و چند كارخانه نيز در شهرك صنعتي چرمشهر فعاليت دارند. وي خاطر نشان كرد: متاسفانه بخش كارگاهها و كارخانجات زهتابي (روده پاكني) از دست ايرانيها خارج شده و هم اكنون 90 درصد اين فعاليت توسط افغانيها انجام مي شود و به همين دليل 30 درصد صادرات روده توسط افغانيها (با كمك شركاي ايراني) انجام مي شود. * بررسي تاريخي زهتابي بررسي تاريخي صنعت رودهِ، نياز به تحقيق در صنايعي كه تا حدود زيادي با زهتابي ارتباط داشته، دارد و براي اين منظور بايد از كاوشهاي باستان شناسي و كشفياتي كه در اين زمينه صورت گرفته است ياري جست. از ابتدايي ترين وسايلي كه ساخت آن به چند هزار سال قبل مي رسد تيرو كمان است. براساس تحقيقات انجام شده و طبق آثار موجود و نقوش بدست آمده در حفريات تپه سيلك كاشان، در حدود پنج هزار سال قبل، ايرانيان به كمك تير و كمان هاي زه دار به شكار و دفاع از خود مي پرداخته اند . اما زهتابي در تاريخ كهن ايرانيان در تهيه آلات موسيقي نيز جايگاه مهمي داشته و از آن براي تهيه پرده هاي آلات موسيقي از روده حيوانان استفاده مي كردند. براساس كاوشهاي باستان شناسي در ايران و نقوش به دست آمده از چنگ ثابت شده است كه زه در حدود پنج هزار سال قبل در ساختن تارهاي اين وسيله موسيقي بكار رفته است. نكته جالب ديگري كه شرح آن نيز مبين قدمت صنعت روده سازي در ايران مي باشد ، استفاده از روده در زري بافي و يا بافتن انواع پارچه هاي دستباف است كه در تهيه و بافت آن از نوارهاي زه استفاده مي شد. حلاجي پنبه، پشم يا كرك، بافتن زيلو و چادر شب، پارچه هاي دستي وزري بافي، غربالها، حوله بافي، راكت تنيس، طبل و دهل، دسته تار، سه تار، ويلون، ويلون سل، ويلون كنترباس، ويلون التو، سنتور، سنتور باس، ني، چنگ، عود، قانون، رباب، تنبور، كمانچه، كنتر باس، قيچك و نخ بخيه از جمله وسايلي است كه از روده براي ساخت آن استفاده مي شود. بي شك صنعت روده با توجه به قدمت تاريخي آن در ايران با حمايت مسوولان و همچنين تصويب قوانين مربوط به آن و حمايت از فعالان اين بخش چه در كارخانجات (كارگاههاي زهتابي) روده پاك كني و چه صادر كنندگان آن مي توان ضمن ايجاد اشتغال فراوان در مناطق مختلف كشور مي تواند صادرات فراواني را براي كشور به همراه داشته باشد. صنعت فراموش شده و گمنام زهتابي همچون صنايع ديگر نياز به حمايت مستقيم دولت دارد تا افراد بيشتري بتوانند وارد اين شغل شده و از مزاياي آن استفاده كنند. گزارش از رضا رمضاني ك/4 688/1823

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 2824]

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب

صفحات پیشنهادی

تفاوتهاي شيوه هاي گفتگو در خانمها و آقايون - اضافه به علاقمنديها
زهتابي، شغلي به قدمت يك تاريخ اما فراموش شده · معاون امنیتی استانداری سیستان و بلوچستان خبرداد: تروریست سوم در پاکستان به دام افتاد ...

گوناگون

راهنمای خرید ساعت کاسیو اصل در ایران

معرفی 3 روش مطمئن و سریع برای انتقال پول به خارج از کشور

بهترین آموزشگاه آرایشگری مردانه شرق تهران

10 ترکیب اصلی آجیل شب یلدا

لپ تاپ سرفیس مایکروسافت؛ همراهی همیشگی و مطمئن

معرفی دیتاسنتر او وی اچ (OVH): یک غول اروپایی در دنیای میز...

بهترین نمایندگی دوو در رشت را بشناسید

خرید مستقیم صندلی و میز تالاری ، میز و صندلی رستورانی

قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران

پاسخ به رایج ترین سوالات در مورد ضد یخ بهران بهمن

ایران دیدار ایلان ماسک با سفیر خود در سازمان ملل را تکذیب ...